FAQ

Rośliny, złoczyńcy, skarby – rośliny magiczne w praktyce

Data publikacji: 29.09.2023

Medycyna Nowożytna, 2023, Tom 29 (2023) Zeszyt 1, s. 9 - 34

https://doi.org/10.4467/12311960MN.23.002.18443

Autorzy

Ludwik Frey
Instytut Botaniki im. W. Szafera Polskiej Akademii Nauk, Lubicz 46, 31-512 Kraków, Polska
https://orcid.org/0000-0002-4576-5387 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Rośliny, złoczyńcy, skarby – rośliny magiczne w praktyce

Abstrakt

Plants, thieves, treasures – magical plants in practice

Medicinal plants constitute a fairly large group in the world. Among them, there are many species that are used not only in medicine and herbal medicine, as a source of raw materials containing valuable active substances. According to the beliefs disseminated years ago, these are plants that, apart from their medicinal qualities, are also characterized by specifi c, unusual, non-medical properties. Thanks to this, they can be used in sui generis magical activities, usually contrary to generally accepted social norms (i.e. not always honest) or giving hope for a quick, but not risk-free, gaining of temporal goods. These are usually activities related to characteristic signs-rituals, and therefore of a ritual rather than moral or customary nature. About a dozen of such medicinal plants, occurring mainly in Poland, growing in nature and/or cultivated, which were considered magical at the same time, will be discussed in this paper.

Bibliografia

Bazińska B., Wierzenia i praktyki magiczne pasterzy w Tatrach polskich, [w:] W. Antoniewicz (red.), Pasterstwo Tatr polskich i Podhala, t. 7. Życie i folklor pasterzy Tatr polskich i Podhala, Wrocław–Warszawa–Kraków 1967.

Bednarczyk A., Dzieła klasyków starej medycyny w rosyjskich przekładach, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1979, nr 24(1).

Budziszewska W., Mit a nazwa rośliny, „Poradnik Językowy, Organ Towarzystwa Kultury Języka” 1972, z. 10.

Cercha S., Poglądy ludu na przyrodę, „Wisła” 1894, t. VIII.

Ciechomska M., Maści czarownic, śmiertelne trucizny i serum prawdy: historia i wykorzystanie psychoaktywnych roślin z rodziny Solanaceae, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ Nauki Ścisłe” 2014, nr 9(2).

Dautheville A.-F., Sekrety roślin, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2017.

Dictionnaire historique des personnages célèbres de l’antiquité avec l’étymologie et la valeur de leurs noms et surnoms, par F. Noël, Paris 1824.

Dziedzina Wiwer A., Wyłónacka. Słownik gwary szczawnickiej, Astraia, Kraków 2013.

Fischer A., Drzewa w wierzeniach i obrzędach ludu polskiego, „Lud” 1937, nr 35.

Frey L., Leszczyna – drzewo nieugięte, „Prace pienińskie” 2020, nr 32.

Grabowski M., Rytuały magiczne i chrześcijańskie w „spiskach” tatrzańskich, „Napis. Pismo poświęcone literaturze okolicznościowej i użytkowej” 2010, nr 16.

Hodorowicz S.A., Słownik gwary górali Skalnego Podhala, Podhalańska Wyższa Szkoła Zawodowa, Nowy Targ, 2004.

https://sjp.pwn.pl/sjp/skarb;2520908.html.

https://z-ne.pl/t,haslo,4596,spiski.html.

https://www.aptekarzpolski.pl/historiafarmacji/walafrid-von-der-reichenau-zwany-zezowatym-mnich-poeta-botanik/.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Nerecznica_samcza.

https://bonavita.pl/wlasciwosci-lecznicze-dyptamu-jesionolistnego.

https://panacea.pl/articles.php?id=67.

https://en.wikipedia.org/wiki/Dictamnus_dasycarpus.

http://www.theplantlist.org/tpl1.1/record/kew-2766966.

https://en.wikipedia.org/wiki/Origanum_dictamnus.

http://www.cretanflora.com/origanum_dictamnus.html.

https://pl.wikipedia.org/wiki/Mandragora_lekarska.

Michała Chrościńskiego Opisanie ciekawe gór Tatrów”, wydał S. Eljasz Radzikowski, druk W.L. Anczyc i Spółka, w Krakowie 1905.

Motyka M., Marcinkowski J.T., Nowe metody odurzania się. Cz. III. Roślinne halucynogeny: bieluń i ayahuasca, „Probl. Hig. Epidemiol.” 2014, nr 95(4).

Na początku było drzewo. Magiczne, lecznicze i smakowe właściwości drzew, Praca zbiorowa, Baobab, Warszawa 2011.

Olaczek R., Dictamnus albus L. Dyptam jesionolistny, [w:] R. Kaźmierczakowa, K. Zarzycki, Z. Mirek (red.), Polska czerwona księga roślin. Paprotniki i rośliny kwiatowe, wyd. III, Instytut Ochrony Przyrody PAN, Kraków 2014.

Paluch A., Świat roślin w tradycyjnych praktykach leczniczych wsi polskiej, Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego, Wrocław 1988.

Pienińskie nuty. Zbiór pieśni szczawnickich, zebrał M. Słowik-Dzwon, Kraków 2014.

Radwańska-Paryska Z., Słownik gwarowy góralskich nazw roślin z Tatr i Podtatrza, Tatrzański Park Narodowy, Zakopane 1992.

Rejewski M., Pochodzenie łacińskich nazw roślin polskich. Przewodnik botaniczny, Warszawa 1996.

Sadowska M., BIOgrafi a mandragory – o korporealności kobiety-rośliny, „Prace Kulturoznawcze” 2020, nr 24(3).

Sarwa A., Wielki leksykon roślin leczniczych, Książka i Wiedza, Warszawa 2001.

Słownik Języka Polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp/skarb;2520908.html.

Szweykowscy A. i J. (red.), Słownik botaniczny, Warszawa 2003.

Ulanowska S., Wśród ludu krakowskiego, „Wisła, Miesięcznik Geograficzno-Etnograficzny” 1887, nr 1.

Ungricht S., Knapp S., Press J.R., A revision of the genus Mandragora (Solanaceae), „Bull. Nat. Hist. Mus. Lond. (Bot.)” 1998, nr 28(1).

Waniakowa J., Polskie gwarowe nazwy dziko rosnących roślin zielnych na tle słowiańskim. Zagadnienia ogólne, wyd. I, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.

Wielgosz T., Wielka księga ziół polskich, Elipsa, Poznań 2008.

Włodarczyk Z., Rośliny biblijne. Leksykon, Instytut Botaniki im. W. Szafera PAN, Kraków 2011.

Wojan K., Wybrane wiadomości z etnobotaniki i etnofarmacji. Karty z dziejów lecznictwa naturalnego, „Studia Rossica Gedanensia” 2017, nr 4.

Wojtucka K., Poszukiwania skarbów za pomocą magii na nowożytnym Śląsku i Morawach. Przyczynek do badań Klio, „Czasopismo poświęcone dziejom Polski i powszechnym” 2020, nr 53(2).

Zając A., Zając M. (red.), Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, Nakładem Pracowni Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001.

Informacje

Informacje: Medycyna Nowożytna, 2023, Tom 29 (2023) Zeszyt 1, s. 9 - 34

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Rośliny, złoczyńcy, skarby – rośliny magiczne w praktyce

Angielski:

Plants, thieves, treasures – magical plants in practice

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-4576-5387

Ludwik Frey
Instytut Botaniki im. W. Szafera Polskiej Akademii Nauk, Lubicz 46, 31-512 Kraków, Polska
https://orcid.org/0000-0002-4576-5387 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Botaniki im. W. Szafera Polskiej Akademii Nauk, Lubicz 46, 31-512 Kraków, Polska

Publikacja: 29.09.2023

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Ludwik Frey (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 446

Liczba pobrań: 1118

<p> Rośliny, złoczyńcy, skarby – rośliny magiczne w praktyce</p>