The political and economic changes that occurred in 1989 in Poland have influenced the development of recreational ar­chitecture and facilities. The transformations that took place within the field of the architecture of recreational residence buildings located in the seaside region of Western Pomerania exemplify these shifts. For nearly thirty years, one has been able to observe the progressing urbanisation of areas that were recently used for agriculture and forestry. These phenomena belong to a broader spectrum of civilisational changes that influence the relationship between seaside areas and the people who live in them.

Zmiany polityczne i gospodarcze, które rozpoczęły się w Polsce w 1989 r., wpłynęły także na rozwój architektury dedykowanej wypoczynkowi. Jednym z przykładów takich procesów mogą być przemiany architektury obiektów rekreacyjnego zamieszki­wania pasa nadmorskiego Pomorza Zachodniego. Od blisko trzydziestu lat obserwować można coraz szersze procesy urba­nizacji tych obszarów, które w niedalekiej jeszcze przeszłości pełniły funkcję leśne lub rolnicze. Zjawiska te wpisują się w szer­szą perspektywę zmian cywilizacyjnych wpływających w konsekwencji na relację człowieka z krajobrazem nadmorskim.

W pierwszej części artykułu przedstawiono rys historyczny dotyczący rozwoju miejscowości nadmorskich dzisiejszego Woje­wództwa Zachodniopomorskiego. Druga część artykułu poświęcona jest próbie wprowadzenia typologii w zakresie realizo­wanych po 1989 r. obiektów rekreacyjnego zamieszkiwania, oraz oceny ich współczesnego wpływu na zmiany w środowisku kulturowym i naturalnym. Część trzecia to podsumowanie i próba określenia przyszłych kierunków rozwoju tego typu archi­tektury na badanym obszarze.

The architecture of recreational residence buildings located in the seaside region of Western Pomerania at the turn of the 19th to the 20th century. Urbanisation and commercialisation of space and their influence on the cultural and natural environment

Summary

The political and economic changes that occurred in 1989 in Poland have influenced the development of recreational ar­chitecture and facilities. The transformations that took place within the field of the architecture of recreational residence buildings located in the seaside region of Western Pomerania exemplify these shifts. For nearly thirty years, one has been able to observe the progressing urbanisation of areas that were recently used for agriculture and forestry. These phenomena belong to a broader spectrum of civilisational changes that influence the relationship between seaside areas and the people who live in them.

The opening section of the paper presents a historical overview of the development of seaside towns and cities in the area that constitutes the contemporary Western Pomerania. The following part is dedicated to an attempt at introducing a typo­logy of recreational residences created after 1989 and presenting an evaluation of their present influence on the changes that take place in the cultural and natural environment. The third section offers a summary and an attempt at defining the directions of future development for this type of architecture in the studied regions.