Przeciw „ideologiom”. „Wolność” nauki jako stawka w wojnach kulturowych
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEPrzeciw „ideologiom”. „Wolność” nauki jako stawka w wojnach kulturowych
Data publikacji: 24.11.2020
Zoon Politikon, 2020, 11/2020, s. 102 - 145
https://doi.org/10.4467/2543408XZOP.20.005.12986Autorzy
Przeciw „ideologiom”. „Wolność” nauki jako stawka w wojnach kulturowych
Przedmiotem analizy w niniejszym tekście są wybrane działania instytucjonalne i akcje społeczne, podejmowane w latach 2018-2020 w Polsce na uczelniach i poza nimi, mające na celu ustalenie, co i komu można mówić w ramach akademii oraz co może mówić uczony zabierający głos w debacie publicznej. Wybrane inicjatywy społeczne i ustawodawcze na gruncie polskim omówione zostają w szerszym kontekście: aktywności ruchów społecznych o wyraźnym obliczu ideowym (lewicowych i prawicowych), sprzeciwów wobec organizowania na uczelniach wykładów i debat o charakterze uznanym za „ideologiczny”, inicjatyw na rzecz wolności debaty na uczelniach.
Against „ideologies”. „Freedom” of science at stake in culture wars
The subject of the current article is the analysis of select institutional activities, including drafts of legislative initiatives and social actions, that took place during 2018-2020 at Polish universities (and outside of them), aiming at defining of what can be expressed, who is entitled to speak within the realm of academy – and what can be said by an academic teacher or scientist during public debate. These social actions and legislative initiatives are discussed in the broader context of activities of social movements having clear ideological face (either left- or rightwing), protests against lectures and debates organised at universities that were labelled as „ideological” ones, as well as projects intending to promote specific visions of academic freedom along with corresponding regulations for universities.
Academic Freedom in the Post-9/11 Era. (2010). (Eds.) Carvalho, E.J., Downing, D.B. New York: Palgrave Macmillan.
Bromwich, D. (2015). Academic Freedom and Its Opponents. [w:] Who’s afraid of academic freedom? (2015). (Eds.) Bilgrami, A.R., Cole, J.R. New York: Columbia University Press, 27-39.
Brońmy Profesor! (2020). https://bronmyprofesor.pl [22.08.2020]
Burszta, W. (2013). Kotwice pewności. Wojny kulturowe z popnacjonalizmem w tle. Warszawa: Wydawnictwo Iskry.
Butler, J. (2010). Walczące słowa. Mowa nienawiści i polityka performatywu. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Chrudzimski, A. (2016). Neutralność światopoglądowa. Analiza i Egzystencja, 34, 45-69.
Cole, J.R. (2015). Academic Freedom Under Fire. [w:] Who’s afraid of academic freedom? (2015). (Eds.) Bilgrami, A.R., Cole, J.R.. New York: Columbia University Press, 40-56.
Collins, H. (2018). Czy wszyscy jesteśmy ekspertami?. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Duda, M. (2016). Dogmat płci. Polska wojna z gender. Gdańsk: Wydawnictwo Naukowe Katedra.
Evans, M.S. (2016). Seeking Good Debate. Religion, Science, and Conflict in American Public Life. Oakland: University of California Press.
Fish, S. (2019). The First. How to Think About Hate Speech, Campus Speech, Religious Speech, Fake News, Post-Truth, and Donald Trump. New York, London, Toronto, New Delhi: Atria/One Signal Publishers.
Fish, S. (2016). Winning Arguments. What Works and Doesn't Work in Politics, the Bedroom, the Courtroom, and the Classroom. New York: HarperCollins.
Fish, S. (2014). Versions of Academic Freedom. From Professionalism to Revolution. Chicago, London: The University of Chicago Press.
Free Speech University Rankings 2018 (2018). https://media.spikedonline. com/website/images/2019/02/21153835/FSUR-PACK- 2018.pdf [22.08.2020]
Giroux, H.A. (2010). Academic Unfreedom in America. Rethinking the University as a Democratic Public Sphere. [w:] Academic Freedom in the Post-9/11 Era. (Eds.) Carvalho, E., Downing, D. New York: Palgrave Macmillan, 19-40.
Grajewski, A. (2020). Nie chodzi tylko o mnie. Radio Em. https://www.radioem.pl/doc/6121519.Nie-chodzi-tylko-o-mnie [23.01.2020]
Groupthink in Science. Greed, Pathological Altruism, Ideology, Competition, and Culture. (2020). (Eds.) Allen, D.A., Howell, J.H. Cham: Springer.
van Harskamp, A. (2003). Conflicts in Social Science. [w:] Conflicts in Social Science. (Ed.) van Harskamp, A. London–New York: Routledge, 1-21.
Heterodox Academy (b.d.). https://heterodoxacademy.org/ Komitet Kryzysowy Humanistyki Polskiej o inicjatywie min. Jarosława Gowina i Ordo Iuris dotyczącej wolności słowa na uczelniach (2020). http://kkhp.pl/2020/01/23/o-inicjatywie-min-jaroslawa-gowina-i-ordo-iuris/ [16.08.2020]
Koniec autonomii uczelni publicznych w Polsce? Minister Gowin i Ordo Iuris w natarciu (2020). https://www.facebook.com/notes/uniwersytet-zaangażowany/koniec-autonomii-uczelni-publicznych-w-polsce-minister-gowin-i-ordo-luris-w-nata/2826497750746509/ [23.08.2020]
Kwak A. (2018). Czy trwałość więzi rodzinnych mimo przemian społecznych? Roczniki Nauk Społecznych 10(4), 165-171.
Leszczyński, A. (2020). Żłobek jak obóz koncentracyjny. Co mówiła na zajęciach prof. Budzyńska, której broni Gowin. Oko Press. https://oko.press/zlobek-jak-oboz-koncentracyjny-co-mowila-na-zajeciach-prof-budzynska-ktorej-broni-gowin/ [20.08.2020]
Lista najważniejszych ograniczeń wolności akademickiej w Polsce (2020). https://ordoiuris.pl/node/1615 [23.08.2020]
Melosik, Z. (2015). Wolność akademicka. kontakty i rekonstrukcje. Rocznik Lubuski, 41(2), 13-27.
Melosik, Z. (2017). Uniwersytet współczesny i rekonstrukcje wolności akademickiej. Studia Pedagogiczne, 50, 23-36.
Mizielińska, J. (2017). Odmienne czy zwyczajne? Rodziny z wyboru w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
MNiSW przedstawiło założenia nowelizacji Konstytucji dla Nauki (2020). https://www.gov.pl/web/nauka/mnisw-przedstawilo-zalozenia-nowelizacji-konstytucji-dla-nauki [20.08.2020]
Murem za Profesorem Aleksandrem Nalaskowskim (2020).
https://muremzaprofesorem.pl [19.08.2020]
Nelson, C. (2010). No University is an Island. Saving Academic Freedom. New York, London: New York University Press.
Nalaskowski, A. (2019). Wędrowni gwałciciele. Sieci, 34, 108.
Nalaskowski, A. (2020). Wielkie zatrzymanie. Co się stało z ludźmi? Kraków: Biały Kruk.
Omodeo, P.D. (2019). Political Epistemology. The Problem of Ideology in Science Studies. Cham: Springer. Opinia Krajowej Sekcji Nauki NSZZ „Solidarność” w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z dnia 28 stycznia 2020 r. (2020). https://www.solidarnosc.org.pl/ksn/pl/news/261/ [20.08.2020]
Opinia ON ws. projektu nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce dotyczącego ochrony wolności naukowej (2020). http://obywatelenauki.pl/2020/03/opinia-on-ws-projektu-nowelizacji-ustawy-prawo-o-szkolnictwie-wyzszym-i-nauce-dotyczacegoochrony-wolnosci-naukowej/ [19.08.2020]
Oświadczenie studentów/ek Uniwersytetu Śląskiego: Chcemy Uniwersytetu wolnego od nienawiści! (2020). https://kph.org.pl/oswiadczenie-studentow-ek-uniwersytetu-slaskiego-chcemy-uniwersytetu-wolnego-od-nienawisci/ [23.08.2020]
Projekt nowelizacji ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (2020). https://ordoiuris.pl/sites/default/files/inline-files/Projekt_nowelizacji_Prawa_o_szkolnictwie_wyzszym.pdf [19.08.2020]
Schulman, S. (2016). Conflict Is Not Abuse. Overstating Harm, Rommunity responsibility, and the Duty of Repair. Vancouver: Arsenal Pulp Press.
Solidarnie z przesłuchiwanymi studentkami i studentami Uniwersytetu Śląskiego (2020). https://naszademokracja.pl/petitions/solidarnie-z-przesluchiwanymi-studentkami-i-studentami-uniwersytetu-slaskiego [15.08.2020]
Stanowisko Instytutu na rzecz kultury prawnej Ordo Iuris w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (wersja z 28.01.2020 r.) (2020). https://ordoiuris.pl/edukacja/stanowisko-instytutu-na-rzecz-kultury-prawnejordo-iuris-w-sprawie-projektu-ustawy-o [23.08.2020]
Stanowisko Prezydium KRASP w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z dnia 28 stycznia 2020 r. (2020). https://www.krasp.org.pl/resources/upload/dokumenty/Uchwały/dok47_VII.pdf [22.08.2020]
Stiksma, M. (2020). Understanding the Campus Expression Climate: Fall 2019. Heterodox Academy. https://heterodoxacademy.org/wpcontent/ uploads/2020/07/CES-Fall-2019.pdf [23.08.2020]
Świrek, K. (2013). Trzy końce ideologii – najważniejsze dwudziestowieczne ujęcia problemu. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 41(1), 43-55.
Uchwała nr 132/2020 Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 13 lutego 2020 r. w sprawie projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce z dnia 28 stycznia 2020 r. (2020). http://www.rgnisw.nauka.gov.pl/uchwaly/uchwala-nr-132-2020-rady-glownej-nauki-i-szkolnictwa-wyzszego-z-dnia-13-lutego-2020-r-w-sprawie-projektu-ustawy-o-zmianie-ustawy-prawoo-szkolnictwie-wyzszym-i-nauce-z-dnia-28-stycznia-2020-r.html [21.08.2020]
Vanney M.A. (2019). Wolność akademicka w amerykańskim systemie prawnym. Zasady i paradoksy. [w:] Wolność słowa. Współczesne wyzwania w perspektywie prawnoporównawczej. (Red.) Blicharz, G., Delijewski, M. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, 33-102.
Wallach Scott, J. (2019). Knowledge, power, and academic freedom. New York: Columbia University Press.
Who’s afraid of academic freedom? (2015). (Eds.) Bilgrami, A.R., Cole, J.R.. New York: Columbia University Press.
Williams, J. (2016). Academic Freedom in an Age of Conformity. Confronting the Fear of Knowledge. Basingstoke, New York: Palgrave Macmillan.
Wilson, J.K. (2010). Marketing McCarthyism. The Media’s Role in the War on Academic Freedom. [w:] Academic Freedom in the Post-9/11 Era. (2010). (Eds.) Carvalho, E.J., Downing, D.B. New York: Palgrave Macmillan, 51-61.
Zabdyr-Jamróz, M. (2017). Czy akademik może mówić, co zechce? O blaskach i cieniach heterodoksyjnej akademii. Nowe Peryferie. https://nowe-peryferie.pl/index.php/2017/03/akademik-mozemowic-zechce-o-blaskach-cieniach-heterodoksyjnej-akademii/ [23.03.2017]
Ziemińska, R. (2013). Dwie koncepcje prawdy i dwie wizje świata. Roczniki Filozoficzne, 61(3), 29-41.
Zimniak-Hałajko, M. (2019). Przemoc wobec uniwersytetu, uniwersytet wobec przemocy. Zakłócanie wykładów jako praktyka komunikacyjna. [w:] Przemoc w komunikacji. (red.) Bizior, R., Suska, D. Częstochowa: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Humanistyczno-Przyrodniczego im. Jana Długosza w Częstochowie, 93-207.
Informacje: Zoon Politikon, 2020, 11/2020, s. 102 - 145
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Przeciw „ideologiom”. „Wolność” nauki jako stawka w wojnach kulturowych
Against „ideologies”. „Freedom” of science at stake in culture wars
Uniwersytet Warszawski, Instytut Kultury Polskiej, Krakowskie Przedmieście 26/28, Warszawa
Publikacja: 24.11.2020
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-SA
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1164
Liczba pobrań: 997