FAQ
Logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Polityka lęku? O możliwości badania polskiego dyskursu politycznego z perspektywy teorii opanowywania trwogi

Data publikacji: 25.09.2014

Zeszyty Prasoznawcze, 2014, Tom 57, Numer 2 (218), s. 355 - 376

https://doi.org/10.4467/2299-6362PZ.14.020.2341

Autorzy

Paweł Ścigaj
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Polityka lęku? O możliwości badania polskiego dyskursu politycznego z perspektywy teorii opanowywania trwogi

Abstrakt

Anxiety is one of the most fundamental social phenomena nowadays. It has important impact on our societies, especially after the terrorist attack of 11/9/2001. It shapes social processes and plays a vital role in political activity. It has also become significant as an object of scientific research. Among many research perspectives that take into account different causes and consequences of anxiety existence in social processes, Terror management theory (TMT) is especially inspiring and promising. According to TMT, human beings are aware of the inevitability of death and that leads them to feel an overwhelming terror. It is managed by the maintenance of cultural worldviews and high self-esteem which allows to return to psychological equanimity. Some attitudes arise when terror appears, for example: high nationalism, high conformism and acceptance for charismatic leaders. This paper considers the possibility of applying TMT in research on Polish political discourse after Smoleńsk plane crash of 10/04/2010. The constant exposition of mortality in the Polish media after the tragic flight in which 96 well known politicians and social leaders, including the President Lech Kaczyński died, should lead to reveal the mechanism described by TMT.

Bibliografia

Adorno T.: Osobowość autorytarna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.

Altheide D.L.: Terror Post-9/11 and the Media, Peter Lang Publishing, New York 2009.

Altheide D.L.: Terrorism and the Politics of Fear, AltaMira Press, Lanham 2006.

Altheide D.L.: Terrorism and the politics of fear, Cultural Studies ↔ Critical Methodologies 2006, t. 6, nr 4.

Auden W.H.: The Age of Anxiety: A Baroque Eclogue, Faber and Faber, London 1948.

Bauman Z.: Płynny lęk, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2008.

Bauman Z.: Tożsamość. Rozmowy z Benedetto Vecchim, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.

Baumeister R. (red.): Public Self and Private Self, Springer-Verlag, New York 1986.

Beck U., Giddens A., Lash S.: Modernizacja refl eksyjna. Polityka, tradycja i estetyka w porządku społecznym nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.

Beck U.: Społeczeństwo światowego ryzyka. W poszukiwaniu utraconego bezpieczeństwa, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2012.

Beck U.: Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2004.

Becker E.: The Denial of Death, The Free Press, New York 1997.

Best S.J., Krueger B.S.: Government monitoring and political participation in the United States: The distinct roles of anger and anxiety, American Politics Research 2011, nr 39 (1).

Böhner G., Wänke M.: Postawy i zmiana postaw, Gdańskie Wydawnicwo Psychologiczne, Gdańsk 2004.

Brown R.: Procesy grupowe. Dynamika wewnątrzgrupowa i międzygrupowa, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2006.

Burke B.L., Martens A., Faucher E.H.: Two decades of Terror Management Theory: A meta-analysis of mortality salience research, Personality and Social Psychology Review 2010, t. 14, nr 2.

Buss D.M.: Human social motivation in evolutionary perspective: Grounding Terror Management Theory, Psychological Inquiry 1997, nr 8 (1).

Castells M.: Siła tożsamości, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008.

Chatard A., Arndt J., Pyszczynski T.: Loss shapes political view? Terror management, political ideology, and the death of close others, Basic and Applied Social Psychology 2010, nr 32.

Cohen F., Solomon S.: The politics of mortal terror, Current Direction in Psychological Science 2011, t. 20, nr 5.

Czapiński J., Panek T. (red.): Diagnoza społeczna. Warunki i jakość życia Polaków, Rada Monitoringu Społecznego, Warszawa 2013.

Czech F.: Koszmarne scenariusze. Socjologiczne studium konstruowania lęku w dyskursie globalizacyjnym, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2010.

Dalton R.J., Klingemann H.D. (red.): Zachowania polityczne, t. 1–2, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2010.

DeWall C.N. (red.): The Oxford Handbook of Social Exclusion, Oxford University Press, Oxford 2013.

Fiske S.T.: Social Beings: A Core Motives Approach to Social Psychology, John Wiley & Sons, New York 2004.

Fromm E.: Ucieczka od wolności, Czytelnik, Warszawa 2008.

Gasiul H.: Teorie emocji i motywacji. Rozważania psychologiczne, Wydawnictwo Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego, Warszawa 2002.

Gasztoł M.: Konsekwencje wydarzeń z 11 września 2001 r. dla sytuacji gospodarczej na świecie i kształtu międzynarodowych stosunków gospodarczych, MSZ DSiPPZ, Warszawa 2002.

Gergen K.J.: Nasycone Ja. Dyelamty tożsamości w życiu współczesnym, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.

Giddens A.: Konsekwencje nowoczesności, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.

Giddens A.: Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2001.

Gore A.: The politics of fear, Social Research 2004, t. 71, nr 4.

Greenberg J., Simon L., Pyszczynski T., Solomon S., Chatel D.: Terror management theory and tolerance. Does mortality salience always intensify negative reactions to others who threaten one’s worldview?, Journal of Personality and Social Psychology 1992, nr 63.

Hall C.S., Lindzey G., Campbell J.B.” Teorie osobowości. Wydanie nowe, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2004.

Harmon-Jones E., Simon L., Greenberg J., Pyszczynski T., Solomon S., McGregor H.: Terror management theory and self-esteem: evidence that increased self-esteem reduces mortality salience effect, Journal of Personality and Social Psychology 1997, t. 72, nr 1.

Hoge J.F., Rose G. (red.): 11 września 2001. Jak to się stało i co dalej?, Amber, Warszawa 2001.

Jakubowska U.: Ekstremizm polityczny. Studium psychologiczne, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.

Kirkpatrick L.A., Navarrete C.D.: Reports of my death anxiety hale been greatly exaggerated: A critique of Terror Management Theory from an evolutionary perspective, Psychological Inquiery 2006, t. 17, nr 4.

Koralewicz J.: Autorytaryzm, lęk, konformizm, Wydawnictwo Naukowe Scholar/Collegium Civitas Press, Warszawa 2008.

Korzeniowski K.: Polska paranoja polityczna. Źródła, mechanizmy i konsekwencje spiskowego myślenia o polityce, IP PAN, Warszawa 2010.

Kosloff S., Solomon S., Greenberg S., Cohen F., Gershuny B., Routledge C., Pyszczynski T.: Fatal distraction: The impact of mortality salience on dissociative responses to 9/11 and subsequent anxiety sensitivity, Basic and Applied Social Psychology 2006, t. 28, nr 4.

Lavine H., Lodge K., Freitas K.: Threat, authoritarianism, and selective exposure to information, Political Psychology 2005, t. 26, nr 2.

Li Q., Brewer M.B.: What does it mean to be an American? Patriotism, nationalism, and American identity after 9/11, Political Psychology 2004, t. 25, nr 5.

Marzano M.: Oblicza lęku, Ofi cyna Naukowa, Warszawa 2013.

Millon T., Davis R.: Zaburzenia osobowości we współczesnym świecie, Instytut Psychologii Zdrowia PTP, Warszawa 2005.

Nelson T.: Psychologia uprzedzeń, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2003.

Neocleous M., „Don’t be scared, be prepared”: Trauma-anxiety-resilience, Alternatives: Global, Local, Politocal 2012, t. 37, nr 3.

Newman L.S., Erber R. (red.): Zrozumieć zagładę. Społeczna psychologia Holokaustu, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.

Ocena działania władz państwowych i wizerunek klasy politycznej po smoleńskiej katastrofie, CBOS, BS/73/2010.

Oceny działalności niektórych instytucji publicznych, CBOS, BS/103/2010.

Opinie o stosunkach polsko-rosyjskich po katastrofi e smoleńskiej i działaniach mających wyjaśnić jej przyczyny, CBOS, BS/28/2011.

Opinie o stosunkach polsko-rosyjskich, CBOS, BS/74/2010.

Pawluczuk W., Zagórski S. (red.): Czego się boimy?, Ofi cyna Wydawnicza „Stopka”, Łomża 2008

Polska i Polacy po katastrofi e pod Smoleńskiem, CBOS, BS/78/2010.

Preferencje partyjne w grudniu, CBOS, BS/165/2010.

Prewitt K., Alterman E., Arato A., Pyszczynski T., Robin C., Stern J.: The politics of fear after 9/11, Social Research 2004, t. 71, nr 4.

Putnam R.D.: Samotna gra w kręgle. Upadek i odrodzenie wspólnot lokalnych w Stanach Zjednoczonych, Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, Warszawa 2008.

Pyszczynski T., Greenberg J., Solomon S.: Why do we need what we need? A terror management perspective on the roots of human social motivation, Psychological Inquiry 1997, t. 8, nr 1.

Pyszczynski T., Kesebir P.: Anxiety buffer disruption theory: A terror management account of posttraumatic stress disorder, Anxiety, Stress & Coping 2011, t. 24, nr 1.

Pyszczynski T., Rotschiled Z., Abdollahi A.: Terrorism, violence, and hope for peace: A terror management perspective, Current Directions in Psychology Science 2008, t. 17, nr 5.

Pyszczynski T., Solomon S., Greenberg J.: In the Wake of 9/11. The Psychology of Terror, American Psychological Association, Washington, DC 2010.

Pyszczynski T.: What are we so afraid of? A Terror Management Theory perspective on the politics of fear, Social Research 2004, t. 71, nr 4.

Rachman S.: Zaburzenia lękowe, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2005.

Radkiewicz P.: Autorytaryzm a brzytwa Ockaham, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2012.

Raport końcowy z badania zdarzenia lotniczego nr 192/2010/11 samolotu Tu-154M nr 101 zaistniałego dnia 10 kwietnia 2010r. w rejonie lotniska Smoleńsk Północny, przygotowanego przez Komisję Badania Wypadków Lotniczych Lotnictwa Państwowego, http://mswia.datacenter-poland.pl/RaportKoncowyTu-154M.pdf (dostęp: 9.03.2014).

Renkema L.J., Stapel D.A., Maringer M., van Yperen N.W.: Terror management and sterotyping: Why do people stereotype when mortality is salience?, Personality and Social Psychology Bulletin 2008, t. 34, nr 4.

Robin C.: Fear: The History of Political Idea, Oxford University Press, Oxford 2004.

Robin C.: The politics and antipolitcs of fear, Raritan 2004, t. 23, nr 4.

Rusaczyk M. (red.): Teoria opanowywania trwogi. Dyskurs w literaturze amerykańskiej, Wydawnictwo Naukowe Scholar, Warszawa 2008.

Russell H.: Zaufanie, Wydawnictwo Sic!, Warszawa 2009.

Scraton P. (red.): 11 września: przyczyny i konsekwencje w opiniach intelektualistów, Dialog, Warszawa 2003.

Sears D.O., Huddy L., Jervis R. (red.): Psychologia polityczna, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2008.

Seligman M.E.P., Walker E.F., Rosenhan D.L.: Psychopatologia, Wydawnictwo Zysk i S-ka, Poznań 2003.

Sztompka P.: Trauma wielkiej zmiany: społeczne koszty transformacji, ISP PAN, Warszawa 2000.

Sztompka P.: Zaufanie. Fundament społeczeństwa, Znak, Kraków 2007.

Ścigaj P.: Tożsamość narodowa. Zarys problematyki, Księgarnia Akademicka, Kraków 2012.

Vail III K.E., Arndt J., Motyl M, Pyszczynski T.: Compassionate values and presidential politics: mortality salience, compassionate values, and support for Barack Obama and John McCain in the 200 presidential election, Analyses of Social Issues and Public Policy 2009, t. 9, nr 1.

Voici A., Hewstone M.: Intergroup contact and prejudice towards immigrants in Italy: The meditational role of anxiety and the moderational role of group salience, Group Processes and Intergroup Relations 2003, t. 6, nr 1.

Weise D.R., Pyszczynski T., Cox C.R., Arndt J., Greenberg J., Solomon S., Kosloff S.: Interpersonal politics: The role of terror management and attachment processes in shaping political preferences, Psychological Science 2008, t. 19, nr 5.

Williams P.D. (red.): Studia bezpieczeństwa, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2012.

Woodaward B.: Wojna Busha, Magnum, Warszawa 2003.

Young R.L., Scharifzedeh V., Aftereffect of 9-11: A call to balance patriotism and multiculturalism in the classroom, Multicultural Perspectives 2003, t. 5, nr 2, 2003.

Zaufanie do polityków przed wyborami prezydenckimi, CBOS, BS /55/2010.

Zaufanie do polityków w okresie żałoby narodowej, CBOS, BS /55/2010.

Informacje

Informacje: Zeszyty Prasoznawcze, 2014, Tom 57, Numer 2 (218), s. 355 - 376

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Polityka lęku? O możliwości badania polskiego dyskursu politycznego z perspektywy teorii opanowywania trwogi

Angielski:

Politics of fear? On scope for studying of Polish political discourse from the terror management theory perspective

Autorzy

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

Publikacja: 25.09.2014

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Paweł Ścigaj (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski