FAQ

Męczennica polskości i jej admiratorzy. Krytyka tradycyjnego modelu patriotyzmu w Matce Makrynie Jacka Dehnela

Data publikacji: 2022

Wielogłos, 2022, Numer 3 (53) 2022, s. 173 - 193

https://doi.org/10.4467/2084395XWI.22.021.16827

Autorzy

Paulina Żarnecka
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
https://orcid.org/0000-0001-6291-7154 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Męczennica polskości i jej admiratorzy. Krytyka tradycyjnego modelu patriotyzmu w Matce Makrynie Jacka Dehnela

Abstrakt

A Martyr of Polishness and Her Admirers: A Criticism of the Traditional Model of Patriotism in Matka Makryna by Jacek Dehnel

The article is a case study of Jacek Dehnel’s novel Matka Makryna as an instrument for criticising the traditional model of patriotism. The object of analysis is the self-creation of the main character – a Russian officer’s widow who introduces herself as Mother Macrina, a superior of Basilian nuns in Minsk, oppressed by the Russians. Over time, she becomes “a martyr of Polishness,” a symbol of the suffering of Poles caused by the invader. Jacek Dehnel presents the supposed Macrina not only as a talented fabricator, but also as a personification of an antimodern, xenophobic image of Polishness. Closely linked to this image is the way of understanding patriotism based on an obsession with independence which continues to be cultivated in the present day. It is this traditional model of patriotism that is the main object of criticism in Dehnel’s novel. As a result, Mother Macrina gains a clear connection with contemporary Polish culture that is unique among other novelised biographies.

Bibliografia

500 naukowców oburzonych „drastycznymi ingerencjami” w wystawę Muzeum II Wojny Światowej, https://wiez.pl/2017/11/03/500-naukowcow-oburzonych-drastycznymi-ingerencjami-w-wystawe-muzeum-ii-wojny-swiatowej/ [dostęp: 16.03.2022].

Adamczewska I., Biografia reporterska w ujęciu komunikacyjnym na przykładzie książek Angeliki Kuźniak, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis” 2016, f. 207: „Studia Poetica”, t. 4.

Assmann A., Der lange Schatten der Vergangenheit. Erinnerungskultur und Geschichts-politik, München: C.H. Beck 2018.

Audycja Polskiego Radia z cyklu Czytelnia, zawierająca recenzje książek: Matka Makryna Jacka Dehnela i Cień Moniki Rakusy, https://www.polskieradio.pl/8/2827/Artykul/1262946,Matka-Makryna-Dehnel-spisuje-historie-XIXwiecznej-oszustki [dostęp: 21.09.2021].

Augustyniak P., Wyspiański. Burzenie polskiego Kościoła. Studium o „Wyzwoleniu”, Kraków: Znak 2019.

Biografia. O atrakcyjności gatunku i jego pułapkach [rozmowa redakcyjna z udziałem Anny Arno, Anny Czabanowskiej-Wróbel, Grażyny Kubicy-Heller, Małgorzaty Szumnej, Macieja Urbanowskiego, Teresy Walas i Marty Wyki, moderowała Anna Pekaniec], „Nowa Dekada Krakowska” 2018, nr 2/3.

Cymbrykiewicz J., Biografia jako pretekst. Modele współczesnych duńskich biofikcji, Poznań: Wydział Neofilologii UAM w Poznaniu 2019.

Dehnel J., Matka Makryna, Warszawa: Wydawnictwo W.A.B. 2014.

Domosławski A., Wygnaniec. 21 scen z życia Zygmunta Baumana, Warszawa: Wielka Litera 2021.

Droga K., Hanka. Pierwsza powieść o Ordonównie, Kraków: Znak Litera Nova 2019.

Ferres K., Gender, Biography and Public Sphere [w:] Mapping Lives. The Uses of Bio-graphy, eds. P. France, W. St Clair, Oxford–New York: Oxford University Press 2002.

Fischer-Lichte E., Performatywność. Wprowadzenie, przeł. M. Borowski, M. Sugiera, Kraków: Księgarnia Akademicka 2018.

Forecki P., Po Jedwabnem. Anatomia pamięci funkcjonalnej, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich 2018.

Głuchowski P., Hołub J., Imperator. Sekrety ojca Rydzyka, Warszawa: Agora 2019.

Janion M., Niesamowita Słowiańszczyzna. Fantazmaty literatury, Kraków: Wydawnictwo Literackie 2016.

Jasińska M., Zagadnienia biografii literackiej. Geneza i podstawowe gatunki dwudziestowiecznej beletrystyki biograficznej, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1970.

Jochymek R., W zwierciadle biografii. Współczesna polska biografia literacka na przykładzie utworów Joanny Siedleckiej, Agaty Tuszyńskiej, Barbary Wachowicz, Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM 2004.

Kalus A., „Matka Makryna” Jacka Dehnela: religijna celebrytka [recenzja], https://kultura.onet.pl/recenzje/matka-makryna-jacka-dehnela-religijna-celebrytka-recenzja/t00f3ey [dostęp: 15.09.2021].

Kosiewski P., Zbójecka wystawa, https://www.tygodnikpowszechny.pl/wystawa-zbojecka-146922 [dostęp: 16.03.2022].

„Ktoś, kto podłączy się pod Kościół, może bezkarnie kłamać”; Dehnel o swojej nowej książce [wywiad], https://tygodnik.tvp.pl/17519696/ktos-kto-podlaczy-sie-pod-kosciol-moze-bezkarnie-klamac-dehnel-o-swojej-nowej-ksiazce [dostęp: 16.09. 2021].

Lackey M., Locating and Defining the Bio in Biofiction, „Auto/Biography Studies” 2016, no. 1.

Lesiak J., Ja, Bona, Warszawa: MG 2018.

Lesiak J., Miłosna kareta Anny J., Warszawa: MG 2016.

Lipski J.J., Dwie ojczyzny, dwa patriotyzmy. Uwagi o megalomanii narodowej i ksenofobii Polaków, Warszawa: Instytut Wydawniczy „Książka i Prasa” 2007.

Litwinowicz-Droździel M., Poruszenia. O gdyńskim Muzeum Emigracji, „Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej” 2018, nr 20.

Muller A., Poetyka i polityka Muzeum II Wojny Światowej, https://wiez.pl/2017/11/15/poetyka-i-polityka-muzeum-ii-wojny-swiatowej/ [dostęp: 16.03.2022].

Musiał G., Ja, Tamara. Powieść o Tamarze Łempickiej, Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo 2020.

Napiórkowski M., Powstanie umarłych. Historia pamięci 1944–2014, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej 2016.

Niedźwiedzka M., Barbara Radziwiłłówna, Warszawa: Prószyński i S-ka 2019.

Niedźwiedzka M., Bona. Zmierzch Jagiellonów, Warszawa: Prószyński i S-ka 2018.

Nowak A., Polski patriotyzm wieku niewoli: trzy formuły? [w:] Patriotyzm Polaków. Studia z historii idei, red. J. Kloczkowski, Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej 2006.

Pstrągowski T., Święta oszustka – wywiad z Jackiem Dehnelem, https://ksiazki.wp.pl/swieta-oszustka-wywiad-z-jackiem-dehnelem-6145958482589825a?nil=&src01=6a4c8&src01=f1e45&src02=isgf&src02=isgf [dostęp: 15.09.2021].

Rosiek S., Zwłoki Mickiewicza. Próba nekrografii poety, Gdańsk: słowo/obraz terytoria 1997.

Schabert I., Fictional Biography, Factual Biography and their Contaminations, „Biography” 1982, no. 1.

Sobolewska J., Męka show, https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/ksiazki/1597107,1,recenzja-ksiazki-jacek-dehnel-matka-makryna.read [dostęp: 15.09. 2021].

Urzykowski T., Koniec wojny o Muzeum Polin. Nie ma zwycięzców, a minister Gliński wychodzi z niej bez twarzy, https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,25701499,koniec-wojny-o-muzeum-po-lin.html?_gl=1*1hphdki*_gcl_aw*R0NMLjE2Mzc0MDI4ODEuQ2p3S0NBaUExdUtNQmhBR0Vpd0F4enZY-OV9IUXJhc0RhQUFzblhtMUdRcERqNlBabnlrU2dFbDZKOXJHSDVMM0NZZDVyclBTLW9ZeTFob0NzX1VRQXZEX0J3RQ [dostęp: 16.03.2022].

VenusInFur, „Matka Makryna” – Jacek Dehnel [recenzja], https://zazyjkultury.pl/matka-makryna-jacek-dehnel/ [dostęp: 22.09.2021].

Witkowska A., Cześć i skandale. O emigracyjnym doświadczeniu Polaków, Gdańsk: słowo/obraz terytoria 1997.

Żyrek-Horodyska E., Reportaż biograficzny czy biografia reportażowa? Refleksje genologiczne i analiza przypadku, „Autobiografia” 2018, nr 2.

Informacje

Informacje: Wielogłos, 2022, Numer 3 (53) 2022, s. 173 - 193

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Męczennica polskości i jej admiratorzy. Krytyka tradycyjnego modelu patriotyzmu w Matce Makrynie Jacka Dehnela

Angielski:
A Martyr of Polishness and Her Admirers: A Criticism of the Traditional Model of Patriotism in Matka Makryna by Jacek Dehnel

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-6291-7154

Paulina Żarnecka
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
https://orcid.org/0000-0001-6291-7154 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

Publikacja: 2022

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Paulina Żarnecka (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski