Literackie kryptoteologie nowoczesności, czyli o pierwszeństwie świata
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTELiterackie kryptoteologie nowoczesności, czyli o pierwszeństwie świata
Data publikacji: 2015
Wielogłos, 2015, Numer 2 (24) 2015: Postsekularyzm i literatura, s. 13 - 28
https://doi.org/10.4467/2084395XWI.15.009.4363Autorzy
Literackie kryptoteologie nowoczesności, czyli o pierwszeństwie świata
Literary Cryptotheologies of Modernity, or the Primacy of the World
This essay is an extended analysis of two aphorisms: Angelus Silesius’ sacred epigram on “the rose without why” and Paul Celan’s sentence on the hidden god of the poem. While there seems to be no direct connection between them, I nonetheless interpret them as belonging to – or even stronger, creating – the same paradigm of a typically modern religiosity which I call here a literary cryptotheology: a peculiar religion of deus absconditus who conceals himself and retreats in the background in order to let the world and the creation come stronger to the fore. Thus, if the “mystical rose” is to reach its full glory and achieve an autotelic existence causa sui or “without why,” which so far had only been God’s attribute, God the Creator must become a “hidden God,” i.e. conceal his blinding splendour. By playing on the Lurianic motif of tsimtsum, “God’s withdrawal,” and its avatars in the modern thought from Hegel to Derrida, I wish to outline a peculiar “religion of the World” – neither simply secular, nor traditionally theological – which I see as the unique modern contribution to the evolution of religious faith. In modernity, faith does not disappear: it only changes its object.
Anioł Ślązak, Cherubowy wędrowiec, przeł. M. Brykczyński, J. Prokopiuk, Mikołów 2000.
Benjamin W., Tezy o filozofii historii [w:] idem, Anioł historii, przeł. H. Orłowski, Poznań 1996.
Benjamin W., Źródło niemieckiego dramatu barokowego, przeł. A. Kopacki, Warszawa 2013.
Bielik-Robson A., Erros: witalizm mesjański i filozofia, Kraków 2013.
Blanchot M., Szaleństwo dnia, przeł. A. Sosnowski, „Literatura na Świecie” 1996, nr 10.
Bloch E., The Spirit of Utopia, transl. A. Nassar, Stanford 2000.
Blumenberg H., The Legitimacy of the Modern Age, transl. R.M. Wallace, Cambridge, Mass., 1985.
Blumenberg H., Work on Myth, transl. R.M. Wallace, Cambridge, Mass., 1985.
Derrida J., Glas, transl. J.P. Leavey, R. Rand, Lincoln–London 1986.
Derrida J., On the Name, ed. T. Dutoit, transl. J.P. Leavey, Stanford 1995.
Hegel G.W.F., Fenomenologia ducha, t. I, przeł. A. Landman, Warszawa 1963.
Hegel G.W.F., Werke in 20 Bänden, Band 1 (Frühe Schriften), Frankfurt am Main 1970.
Hegel G.W.F., Wykłady o estetyce, t. I, przeł. J. Grabowski i A. Landman, Warszawa 1964.
Król Z., Powrót do świata. Dzieje uwagi w filozofii i literaturze XX wieku, Warszawa 2014.
Lipszyc A., Czas wiersza. Teologie literatury, Kraków 2015.
Lukács G., Teoria powieści. Esej historyczno-filozoficzny o wielkich formach epiki, przeł. J. Goślicki, Warszawa 1968.
Magee A.G., Hegel and the Hermetic Tradition, Ithaca–New York 2008.
Milton J., Raj utracony, przeł. M. Słomczyński, Kraków–Wrocław 1986.
Miłosz Cz., Wiersze wszystkie, Kraków 2011.
Nietzsche F., Radosna wiedza („La gaya scienza”), przeł. M. Łukasiewicz, Gdańsk 2008.
Stein G., As Fine as Melanctha. 1914–1930, New Haven 1953.
Taubes J., From Cult to Culture. Fragments Towards a Critique of Historical Reason, ed. A. Assmann, Stanford 2009.
Informacje: Wielogłos, 2015, Numer 2 (24) 2015: Postsekularyzm i literatura, s. 13 - 28
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Literackie kryptoteologie nowoczesności, czyli o pierwszeństwie świata
Literary Cryptotheologies of Modernity, or the Primacy of the World
Instytut Filozofii i Socjologii, Polska Akademia Nauk, ul. Nowy Świat 72, 00-330 Warszawa
Publikacja: 2015
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 2000
Liczba pobrań: 1302