Hysteria virilis? Polska historia i histeria Wielkiej Wojny
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEHysteria virilis? Polska historia i histeria Wielkiej Wojny
Data publikacji: 13.10.2018
Wielogłos, 2018, Numer 3 (37) 2018: Studia nad męskościami: – rozpoznania i relokacje, s. 57 - 78
https://doi.org/10.4467/2084395XWI.18.029.10193Autorzy
Hysteria virilis? Polska historia i histeria Wielkiej Wojny
Hysteria Virilis? Polish History and Hysteria the Great War
The article’s aim is critical analysis of the Great War’s cultural memory in Poland and its production’s mechanism that emerged during the war and just after the conflict was over. Masculinist, heroic, brave – always heterosexist – and picturesque vision of the war that dominated, both, official and collective war memory, described by Maria Janion as “the uhlan western”, is a critical point of departure for introduction another version of the Great War memory in Poland. This one, contrary to the official one, is rather antiheroic and traumatic, and might be read as a kind of counternarrative that goes against the official ways of the Great War’s conceptualisations. The article wishes also to discuss the role and mechanism of the “war rumour” that has been identified by Marc Bloch in his study Réflexions d’un historien sur les fausses nouvelles de la guerre by means of applying it to selected life narratives from the Eastern front – in particular memoirs and diaries written by male participants of the Great War. The French historian was particularly interested in how lying affects the psychology of war witnesses, how the witnesses constructed stories about the war events in which they participated or observed, as well as how rumours contribute to the birth of mass psychosis and hysteria. An in-depth scrutiny of several texts written in Polish during the war will also facilitate an identification of another, i.e. gendered, racial, and class aspect of the “false news” which Bloch ignored: namely its role in the creation of male hysteria. One could risk a claim that the relationship between war rumours and male hysteria is a major feature of the war narratives that are to be favoured by this article. The narratives, one should note, which have been erased from the official memory of the Great War and substituted by a heterosexist, masculinist tale about brave and rational soldiers and – here’s another lie – about irrational and hysterical women, civilians, and Jews.
An-ski S., Tragedia Żydów galicyjskich w czasie I wojny światowej. Wrażenia i refleksje z podróży po kraju, przeł. i oprac. K.D. Majus, Przemyśl 2010.
van Bergen L., Before My Helpless Sight: Suffering, Dying and Military Medicine on the Western Front, 1914–1918, London – New York 2016.
Bloch M., Rozważania historyka o plotce wojennej, przeł. K. Marczewska, [w:] tegoż, Dziwna klęska, przeł. K. Marczewska, Warszawa 2008.
Branach-Kallas A., Uraz przetrwania. Trauma i polemika z mitem pierwszej wojny światowej w powieści kanadyjskiej, Toruń 2014.
F. Cochet, Les Légendes de la guerre d’Albert Dauzat, un témoignage à chaud des phénomènes de culture collective, [w:] A. Dauzat, Légendes, prophéties et superstitions de la Grande Guerre, Paris 2012.
Drozdowski M., Naczelny Komitet Narodowy (1914–1918). Polityczne i organizacyjne zaplecze Legionów Polskich, Kraków 2017.
Echa uroczystości Legionowej, „Gazeta Lwowska” 26 września 1917 nr 219.
Freud S., Aktualne uwagi o wojnie i śmierci, przeł. R. Reszke, [w:] tegoż, Pisma społeczne, przeł. R. Reszke, A. Ochocki, M. Poręba, oprac. R. Reszke, Warszawa 2009.
Gayczak S.M., Pamiętnik Oberleutnanta Stanisława Marcelego Gayczaka, Przemyśl 2014.
Henarstan, Maryonetki wojenne, Lwów 1917.
Hestan, Maryonetki pokojowe. Trzy akty wesołych piosenek i aktualnych dyalogów, Lwów 1917.
Hupka J., Z czasów wielkiej wojny. Pamiętnik nie kombatanta, Niwiska 1936.
Janion M., Wojna i forma, [w:] tejże, Płacz generała. Eseje o wojnie, Warszawa 2007.
Jarząbek M., Legioniści i inni. Pamięć zbiorowa weteranów I wojny światowej w Polsce i Czechosłowacji okresu międzywojennego, Kraków 2017.
Kaczmarek R., Polacy w armii kajzera na frontach pierwszej wojny światowej, Kraków 2014.
Katalog Wystawy Legionów Polskich. Lwów wrzesień – październik 1917, Lwów 1917.
KleßmannCh.(wyb. i oprac.),„Niemiecki Wschód”. Wyobrażenia – misja – dziedzictwo, przeł. I. Drozdowska-Broering, J. Kałążny, Poznań 2014.
Lewicki J., Regulacja i odbudowa miast Galicji jako źródło nowoczesnej teorii urbanistycznej w Europie Środkowej, [w:] Odbudowy i modernizacje miast historycznych w pierwszej połowie dwudziestego wieku w Europie. Naród, polityka, społeczeństwo, red. I. Barańska, M. Górzyński, Kalisz 2016.
Markowska A., Komedia sublimacji. Granica współczesności a etos rzeczywistości w sztuce amerykańskiej, Warszawa 2010.
Micale M., Hysterical Man: The Hidden History of Male Nervous Illness, Cambridge 2008.
Milewska W., M. Zientara, O ikonografii sztuki legionowej, [w:] Przed wielkim jutrem. Sztuka 1905–1918. Materiały Sesji SHS, Warszawa, październik 1990, red. T. Hrankowska, Warszawa 1993.
Milewska W., Zientara M., Sztuka Legionów Polskich i jej twórcy 1914–1918, Kraków 1999.
Mosse G.L., Nationalism and Sexuality: Respectability and Abnormal Sexuality in Modern Europe, New York 1985.
Nałęcz T., Pokolenie Józefa Piłsudskiego, [w:] Legenda Legionów. Opowieść o Legionach oraz ludziach Józefa Piłsudskiego, red. W. Sienkiewicz, Warszawa 2008.
Pol W., Kłopot pannom z czwartakami, [w:] tegoż, Pieśni Janusza, Kraków 1921.
Prymaka-Oniszk A., Bieżeństwo 1915. Zapomniani uchodźcy, Wołowiec 2016.
Showalter E., The Female Malady: Women, Madness and English Culture, 1830–1980, London 1987.
Sierakowska K., Śmierć – Wygnanie – Głód w dokumentach osobistych. Ziemie polskie w latach Wielkiej Wojny 1914 – 1918, Warszawa 2015.
Stępnik K, Rekonesans. Studia z literatury i publicystyki okresu I wojny światowej, Lublin 1997.
Szczepaniak M., Habitus żołnierski w literaturze i kulturze polskiej w kontekście Wielkiej Wojny, Kraków 2017.
Szymański W., Images from the Eastern Front. Great Returns or Death among Old Decorations? Remarks on Representation of the Great War in Polish Art, [w:] Conflicting Discourses, Competing Memories: Commemorating the First World War, red. A. Branach-Kallas, N. Sabiniarz, N. Strehlau, Toruń 2015.
Szymański W., Modi memorandi. Pamiętanie i przeżywanie Wielkiej Wojny wtedy i dzisiaj. Próba komparatystyczna, „Litteraria Copernicana” nr 3(27) 2018.
Szymański W., Zagubiona stracona generacja. Sztuka polska wobec Wielkiej Wojny jako przeżycia pokoleniowego, [w:] Wielka Wojna, Łódź 2018.
Śmieja W., Hegemonia i trauma. Literatura wobec dominujących fikcji męskości, Warszawa 2016.
Traba R., Zapomniana wojna. Wydarzenia lat 1914–1918 w polskiej i niemieckiej pamięci zbiorowej, [w:] Polacy i Niemcy. Historia – kultura – polityka, red. A. Lawaty, H. Orłowski, Poznań 2003.
Volkov S., Antisemitismus als kultureller Code, München 2000.
Volkov S., Antysemityzm i antyfeminizm: norma społeczna czy kod kulturowy?, przeł. J. Górny, Pieńkowska P., [w:] tejże, Pomysł na nowoczesność. Żydzi niemieccy w XIX i na początku XX wieku, przeł. J. Górny, P. Pieńkowska, Warszawa 2006.
Wais K., Wspomnienia z pierwszego roku wojny światowej, Lwów 1930.
White H., Zdarzenie historyczne, przeł. R. Borysławski, [w:] tegoż, Proza historyczna, red. E. Domańska, Kraków 2009.
Wyganowska W., Sztuka Legionów Polskich 1914–1918, Warszawa 1994.
Informacje: Wielogłos, 2018, Numer 3 (37) 2018: Studia nad męskościami: – rozpoznania i relokacje, s. 57 - 78
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Hysteria virilis? Polska historia i histeria Wielkiej Wojny
Hysteria Virilis? Polish History and Hysteria the Great War
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
Publikacja: 13.10.2018
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1127
Liczba pobrań: 1047