FAQ

Notes on the current discussion concerning the (first) name of the first historical ruler of the Piast state

Data publikacji: 03.2020

Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, 2020, Volume 137, Issue 1, s. 1 - 10

https://doi.org/10.4467/20834624SL.20.001.12028

Autorzy

Zbigniew Babik
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
https://orcid.org/0000-0002-8809-3461 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Notes on the current discussion concerning the (first) name of the first historical ruler of the Piast state

Abstrakt

After presenting the history of the problem, the present author focuses on three main underdiscussed or unsolved issues: (1) can Old Russian and Old Czech spellings sug­gesting a voiced spirant be reasonably explained away as secondary? (2) can a (near-)homonymous and potentially motivating appellative be found in the Polish or Slavic lexical traditions? (3) and why was the prince named in such way? The answer to the first question is negative, while the second one cannot for the moment be answered with certainty and needs further scrutiny. The author concludes that the name was *Mьžьka (as previously supposed by Fenikowski, Bańkowski, Mańczak, Sucharski and Witczak) and originated probably as a protective name aiming at preventing the child from ominous vision problems.

Bibliografia

АUM 1 = Atlas ukrajinsьkoji movy. [vol. 1: Polissja, serednja Naddniprjanščyna i sumižni zemli]. 1984. Kyjiv.

AUM 2 = Atlas ukrajinsьkoji movy. [vol. 2: Volynь, Naddnistrjanščyna, Zakarpattja i sumižni zemli]. 1988. Kyjiv.

ÈSSJa 21 = Ètimologičeskij slovar’ slavjanskich jazykov. Praslavjanskij leksičeskij fond. [vol. 21: *mъrskovatъjь – *nadějьnъjь]. 1994. Moskva.

Karł. 3 = Karłowicz J. 1903. Słownik gwar polskich. [vol. 3: L-O]. Kraków.

Linde 2 = Słownik języka polskiego przez M. Samuela Bogumiła Linde. [vol. 2, part 1: M–O]. 1809. Warszawa.

NMPol 9 = Nazwy miejscowe Polski. Historia – pochodzenie – zmiany. [vol. 9: PnQ]. 2013. Kraków.

SNazw 6 = Rymut K. (ed.). 1993. Słownik nazwisk współcześnie w Polsce używanych. [vol. 6: Ł–N]. Kraków.

SP 1 = Sławski F. (ed.). 1974. Słownik prasłowiański. [vol. 1: A-B]. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk.

SP 3 = Sławski F. (ed.). 1979. Słownik prasłowiański. [vol. 3: Davьnъ – Dobьrati]. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk.

SRNG 15 = Slovar’ russkix narodnyx govorov. [vol. 15: Kortusy Kudeljuški]. 1979. Leningrad.

SW 2 = Słownik języka polskiego Jana Karłowicza, Adama Kryńskiego i Władysława Niedźwieckiego [= Słownik warszawski]. [vol. 2: H-M]. 1902. Warszawa.

Trotz = Nowy dykcyonarz to iest mownik polsko-niemiecko-francuski (…) przez Michała Abrahama Troca, warszawianina, w Lipsku (…), MDCCLXIV [1764].

Andersen H. 1970. Kashubian dobëtk ‘dobytek’ and its kind. – Welt der Slaven 15: 61–76.

Banasik W. 2013. Dagome a Mieszko. – Slavia Antiqua 54: 21–60.

Bańkowski A. 1986. Dyskusyjne interpretacje staropolskich nazw osobowych w „Bulli Gnieźnieńskiej”. – Prace Filologiczne 33: 441–450.

Bańkowski A. 1989. Imiona przodków Bolesława Chrobrego u Galla Anonima. Rozważania etymologiczne. – Onomastica 34: 103–138.

Bańkowski A. 2000. Etymologiczny słownik języka polskiego. [vol. 2: L–P]. Warszawa.

Blinava È., Mjacelьskaja E. 1980. Belaruskaja dyjalektalohija. Minsk.

Bogucki A. 2004. Kilka uwag o imieniu Mieszka I. – Kuczyński S.K. (ed.). Społeczeństwo Polski średniowiecznej. Zbiór studiów 10. Warszawa: 9–18.

Budziszewska W. 1989. Imiona ochronne Słowian bałkańskich. – Onomastica 34: 237–244.

Dunaj B. 1975. Język polski najstarszej doby piśmiennej (XII–XIII w.). Kraków.

Fenikowski M. 1971. Polonia antiquissima restituta. O właściwą postać imienia Mieszko. – Poradnik Językowy [facs.] 4: 231–245.

Galinskaja E.A. 2009. Istoričeskaja fonetika russkogo jazyka. [2nd edition]. Moskva.

Gorškova K.V. 1968. Očerki istoričeskoj dialektologii severnoj Rusi (po dannym istoričeskoj fonologii). Moskva.

Hertel J. 1980. Imiennictwo dynastii piastowskiej we wczesnym średniowieczu. Warszawa, Poznań, Toruń.

Hrabec S., Pepłowski F. 1963. Wiadomości o autorach i dziełach cytowanych w Słowniku Lindego. Warszawa.

Jasiński T. 2013. Mieszko – rozniecaj sławę! – Focus Historia [facs.] 6: 47–48.

Klemensiewicz Z., Lehr-Spławiński T., Urbańczyk S. 1965. Gramatyka historyczna języka polskiego. [2nd edition]. Warszawa.

Kleszczowa K. 1998. Staropolskie kategorie słowotwórcze i ich perspektywiczna ewolucja. Rzeczowniki. Katowice.

Kolesov V.V. 1980. Istoričeskaja fonetika russkogo jazyka. Moskva.

Labuda G. 2006. Zamiana Galla-Anonima, autora pierwszej „Kroniki dziejów polskich”, na Anonima-Wenecjanina. – Studia Źródłoznawcze 44: 117–125.

Lamprecht A., Šlosar D., Bauer J. 1977. Historický vývoj češtiny. Praha.

Lisiecki M. 2013. Kronika Polska Galla Anonima w kontekście kształtowania się polskiej świadomości narodowej. – Sprawy Narodowościowe. Seria nowa 42: 131–142.

Łowmiański H. 1986. Studia nad dziejami Słowiańszczyzny, Polski i Rusi w wiekach średnich. Poznań.

Łuczyński M. 2015. Nazwy własne w „Dagome iudex”. – Prace Językoznawcze / Papers in Linguistics [Olsztyn] 17.2: 69–94.

Łuczyński M. 2016. Gdzie walczył brat Mieszka I i jak miał na imię? – LingVaria 11.2: 157–164.

Malec M. 1982. Staropolskie skrócone nazwy osobowe od imion dwuczłonowych. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk, Łódź.

Mańczak W. 1997. O imieniu pierwszego władcy Polski. – Sprawozdania PAU 61 [1998]: 12–14.

Mycawka M. 2012. Język polski XIV wieku. Wybrane zagadnienia. Kraków.

Nowak P. 2016. [rev. of Sucharski 2015]. – Studia Źródłoznawcze 54: 231.

Otrębski J. 1947. Imiona pierwszej chrześcijańskiej pary książęcej w Polsce. – Slavia Oc­cidentalis 18 [1939–1947]: 85–125.

Otrębski J. 1950. Miscellanées onomastiques. 4. L’origine du nom “Mieszko”. – Lingua Pos­naniensis 2: 74–79.

Rospond S. 1955. Uwagi polemiczne o Mieszku, Masławie i Dąbrówce. – Onomastica 1: 168–185.

Ševelьov Ju. 2002. Istorična fonolohija ukrajinsьkoji movy. Xarkiv.

Skulina T. 1974. Staroruskie imiennictwo osobowe. [vol. 2]. Wrocław, Warszawa, Kraków, Gdańsk.

Sucharski R.A. 2015. Jeszcze raz w kwestii imienia pierwszego historycznego władcy Polski. – Roczniki Historyczne 122.2: 233–244.

Urbańczyk P. 2012. Mieszko Pierwszy Tajemniczy. Toruń.

Urbańczyk S. 1946. O imię pierwszego historycznego księcia Polski. – Inter Arma. Zbiór prac ofiarowanych prof. Kazimierzowi Nitschowi w siedemdziesiątą rocznicę urodzin (1. II. 1944) przez przyjaciół, uczniów i kolegów. Kraków: 107–117.

Urbańczyk S. 1952. Dwa zagadkowe imiona (Mieszko i Dąbrówka). – Slavia Antiqua 3 [1951–1952]: 52–72.

Witczak K.T. 1992. Z antroponimii piastowskiej: Zdziebor (nie Czcibor), brat Mieszka I. – Onomastica 36: 123–132.

Witczak K.T. 1995. Polonia Antiqua. Głos w dyskusji nad imieniem chrzestnym Mieszka I. – Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego 51: 107–116.

Witczak K.T. 2016. Kto był ojcem chrzestnym Mieszka I? – Wróbel A., Piasta A. (eds.). 1050-lecie Chrztu Polski w wymiarze ogólnopolskim i regionalnym. Piotrków Trybunalski, Tomaszów Mazowiecki: 35–49.

Žovtobrjux M.A., Rusanivьskyj V.M., Skljarenko V.H. 1979. Istorija ukrajinskoji movy. Fone­tyka. Kyjiv.

Informacje

Informacje: Studia Linguistica Universitatis Iagellonicae Cracoviensis, 2020, Volume 137, Issue 1, s. 1 - 10

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Notes on the current discussion concerning the (first) name of the first historical ruler of the Piast state

Angielski:

Notes on the current discussion concerning the (first) name of the first historical ruler of the Piast state

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-8809-3461

Zbigniew Babik
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
https://orcid.org/0000-0002-8809-3461 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

Publikacja: 03.2020

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Zbigniew Babik (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Angielski