Polska emigracja niepodległościowa w Tel Awiwie po drugiej wojnie światowej (1945–1948)
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEPolska emigracja niepodległościowa w Tel Awiwie po drugiej wojnie światowej (1945–1948)
Data publikacji: 19.01.2017
Studia Środkowoeuropejskie i Bałkanistyczne, 2016, Tom XXIV, s. 99 - 120
https://doi.org/10.4467/2543733XSSB.16.007.6249Autorzy
Polska emigracja niepodległościowa w Tel Awiwie po drugiej wojnie światowej (1945–1948)
During the Second World War and in the early post-war years, one of the most important centers of Polish Emigration of Independence was formed in Tel Aviv. In January 1945, 2291 Polish civil refugees resided in the city (with the total of 6718 Poles throughout all of Palestine). Among them, there were numerous representatives of the pre-war elite from the world of science, culture and politics. Poles developed a rich socio-cultural activity. Tel Aviv became home to a number of Polish organizations and schools; in the city, Polish newspapers and books were issued, and the health care system and Polish church ministry was also organized. A kind of national life abroad was success fully created. However, the situation of refugees changed in July 1945, when Great Britain and the United States annulled the recognition of the Polish Government in Exile.
This brought about the gradual liquidation of institutions associated with the government. In 1946, the responsibility for refugees was assumed by the UNRRA. A vast majority of Poles remained loyal to the Polish government in London and decided not to return to their homeland where the Communists took over the government of the state. Soldiers and their family members were evacuated to Great Britain. The IRO took care of others, transporting them to temporary camps in Europe. The Arab-Jewish confl ict wasn’t conducive to a prolonged stay of Poles in Palestine. In 1948, the Polish Emigration of Independence in Tel Aviv gradually disappeared.
Materiały archiwalne
1) Instytut Polski i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie
a) Konsulat Generalny RP w Tel Awiwie – A 49/27, A 49/90, A 49/183/631
b) Ministerstwo Spraw Zagranicznych – A 11E/840, A 11E/1230
c) Rada Naczelna Uchodźstwa Polskiego w Palestynie – A 76/18, A 76/48
2) Biblioteka Polska POSK w Londynie
a) Archiwum Osobowe Emigracji im. Bohdana O. Jeżewskiego
b) „Sprawy Bliskiego i Środkowego Wschodu. Miesięczny Komunikat
Wewnętrzny Spółki Wydawniczej Reduta w Jerozolimie” – BP 1608
c) Papiery Stanisława Rosmańskiego – Rps 1279
3) Saint Anthony’s Catholic Church, Latin Parish, Tel Aviv-Jaff a, Israel
„Defunctorum 06 May 1932 – 22 Sept. 2005”
4) United Nations Archives and Records Management Section, New York, USA
S-1021-0151-13 – UNRRA Displaced Persons Operation in Europe and Middle East
5) Archiwum Akt Nowych w Warszawie
a) Akta Antoniego Pająka i jego rodziny – sygn. 18, 19, 20
b) Ministerstwo Pracy i Opieki Społecznej Rządu RP w Londynie – sygn. 94
6) Archiwum Katedry Polowej Wojska Polskiego w Warszawie
a) Du III/T. 263 – Sprawozdania z działalności duszpasterskiej w Palestynie
b) Du III/T. 264 – Praca duszpasterska i społeczna wśród Polaków w Palestynie
7) Archiwum Ministerstwa Spraw Zagranicznych w Warszawie
a) zesp. 21/48/687 – Izrael. Ośrodki polskie za granicą
b) zesp. 21/49/697 – Izrael. Raporty prasowe
8) Instytut Pamięci Narodowej, Warszawa
BU 1419/88 – Teczka obiektowa krypt. „Reduta”/ „Upadli”
9) Biblioteka Jagiellońska w Krakowie
Archiwum Domowe Pawlikowskich – sygn. 11855 IV
10) Archiwum Emigracji, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu
Archiwum Felicjana Sławoja Składkowskiego – FSS/I/1
Wspomnienia, relacje
Sidi E., Izrael oswojony, Warszawa 2013
Sowicki T., Zwrotnik Wilkołaka. 1939–1942. Warszawa. Węgry. Jugosławia. Turcja. Palestyna. Egipt.
Libia. Irak, Jerozolima [1943]
Zatorska H., Spoza smugi cienia. Wspomnień ciąg dalszy, Kraków–Wrocław 1985
Artykuły prasowe (współczesne)
Adresy władz i instytucyj polskich w Palestynie, „Gazeta Polska” (Jerozolima), 1 VII 1942, s. 4
Czuchnowski M., Dom Kobiet (reportaż z Polskiej Stacji Matki i Dziecka), „Gazeta Polska”, 28 III 1943, s. 4
Deklaracja Komitetu Jedności Narodowej, „Biuletyn Wolnej Polski” (Tel Awiw), 27 VII 1945, s. 1
Domy Matki i Dziecka, „Gazeta Polska”, 20 VII 1944, s. 4
Drymmer W.T. [W.T.D.], Piłsudczycy w Palestynie, „Na Straży” (Jerozolima), nr 28–30, 1946, s. 9–11
Dwulecie działalności Ekspozytury M.O.S. Wywiad z Kons. Gener. Lechowskim, „Przez Lądy i Morza”, z. 5, Tel Awiw, maj 1943, s. 31–34
Dziesięciolecie Banku P.K.O. w Tel Awiwie, „Gazeta Polska”, 14 V 1943, s. 4
Haganah Stalls Arab Attack, „The Palestine Post” (Jerusalem), 23 III 1948, s. 3
Hasła, które wypływają z ducha Narodu. Uroczystości 3-Majowe w Tel-Avivie, „Gazeta Polska”, 8 V 1945, s. 3
Jadwiga G., Organizacja podstawą życia (z działalności Komitetu Uchodźców Polskich w Tel-Avivie), „Gazeta Polska”, 19 V 1943, s. 4
Koło Przyrodników im. M. Kopernika w Palestynie, „Na Straży”, nr 32, 1947, s. 21–22
Komitet Jedności Narodowej, „Biuletyn Wolnej Polski”, 20 VII 1945, s. 1
Nabożeństwa i uroczyste akademie z okazji Święta Niepodległości, „Gazeta Polska”, 11 XI 1945, s. 4
Pogrzeb Ludwika Strzałkowskiego, „Biuletyn Wolnej Polski”, 5 IV 1946, s. 6
Polacy opuścili Palestynę. Likwidacja placówek – koniec działalności kulturalnej, „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza” (Londyn), 4 V 1948, s. 4
Polacy w Palestynie, „Kultura”, Paryż 1948, nr 5, s. 147–151
Polacy w Palestynie – w sytuacji coraz gorszej wskutek pogłębiającego się zamętu i rosnących zaburzeń, „Dziennik Polski i Dziennik Żołnierza”, 21 I 1948, s. 1
Protest obywateli polskich w Tel Awiwie, „Gazeta Polska”, 20 II 1945, s. 1
Rezolucja org. politycznych i społecznych w Tel-Awiwie, „Gazeta Polska”, 15 IV 1945, s. 3
Rocznica śmierci Marszałka Józefa Piłsudskiego, „Gazeta Polska”, 9 V 1947, s. 2
Spy Killed, „The Palestine Post”, 14 I 1948, s. 3
Sypniewski T. [T. Syp.], Tel-Avivskie Soplicowo, „Biuletyn Informacyjny Polskich Uchodźców Wojennych na Bliskim Wschodzie” (Jerozolima), 18 V 1941, s. 3
Świetlice w Tel-Avivie i Jerozolimie, „Biuletyn Wolnej Polski”, 18 I 1946, s. 6
Święto Żołnierza w Tel-Awiwie, „Gazeta Polska”, 13 VIII 1945, s. 4
W Palestynie. Z życia uchodźctwa [!] polskiego w Tel-Avivie, „Głos Polski” (Tel Awiw), 15 IV 1942, s. 5
Wielka manifestacja obywateli polskich w Tel Awiwie, „Gazeta Polska”, 21 II 1945, s. 1
Youth shot in Tel Aviv, „The Palestine Post”, 27 IX 1945, s. 3
Zaduszki Polskie, „Gazeta Polska”, 3 XI 1947, s. 2
Monografie, rozprawy, opracowania
Cygan W.K., Ofi cerowie Legionów Polskich 1914–1917. Słownik biografi czny, t. 2, Warszawa 2006
Draus J., Szkoły polskie w Tel-Awiwie 1940–1947, „Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych”, t. 39, Kraków 1987, s. 113–126
Ginor I., Remez D., A Cold War Casualty in Jerusalem, 1948: The Assassination of Witold Hulanicki, „The Israel Journal of Foreign Aff airs” (Jerusalem), Vol. IV: 2010, No. 3, s. 135–156
Judycki Z.A., Klimaszewski B., Krakowianie w świecie. Słownik biografi czny, t. 1, Toruń 2000
Kersten K., Repatriacja ludności polskiej po II wojnie światowej. Studium historyczne, Wrocław 1974
Kiec I., Polski Teatr Szkolny na Wschodzie 1941–1945, „Pamiętnik Teatralny”, Warszawa 1998, z. 1–2, s. 178–186
Kormanowa Ż., Strzałkowska M., Tadeusz Ludwik Strzałkowski, „Z Pola Walki” 1976, nr 1, s. 137–152
Kowalik J., Bibliografi a czasopism polskich wydanych poza granicami Kraju od września 1939 roku, t. 1–4, Lublin 1976
Ludwik Tadeusz Strzałkowski, Warszawa 1948
Łaptos J., Najtrudniejsze zadanie UNRRA. Repatriacja polskich Displaced Persons (1945–1947), [w:] Śląsk. Polska. Emigracja. Studia dedykowane Profesorowi Andrzejowi Pilchowi, red. I. Paczyńska, Kraków 2002, s. 315–328
Patek A., Polski cmentarz w Jerozolimie. Polacy pochowani na cmentarzu katolickim na górze Syjon, Kraków 2009
Patek A., Okoliczności śmierci Witolda Hulanickiego i Stefana Arnolda w świetle dokumentów ze zbiorów Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. gen. Sikorskiego w Londynie, „Niepodległość”, t. LXII, Warszawa 2013, s. 287–303
Patek A., Kwatera polskich uchodźców wojennych na cmentarzu katolickim w Jafi e, [w:] Polska. Europa Środkowa. Europa Zjednoczona. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Józefowi Łaptosowi, red. A. Kozera et al., Kraków 2014, s. 120–133
Pietrzak J., Polscy uchodźcy na Bliskim Wschodzie w latach drugiej wojny światowej. Ośrodki. Instytucje. Organizacje, Łódź 2012
Polski słownik biografi czny, t. XXX, Wrocław 1987; t. XXXII, Wrocław 1989–1991; t. XLIV, Wrocław 2006–2007
Słownik biografi czny polskiej służby zagranicznej 1918–1945, oprac. K. Smolana, vol. I, Warszawa 2007
Szaynok B., Z historią i Moskwą w tle. Polska a Izrael 1944–1968, Warszawa 2007
Tomaszewski J., Polski bank w Tel Awiwie, „Almanach Żydowski 1998–1999”, Warszawa [1998], s. 20–33
Urzędowy wykaz polskich nazw geografi cznych świata, oprac. red. M. Zych, Warszawa 2013
Węgrzyn E., Wyjeżdżamy! Wyjeżdżamy?! Alija gomułkowska 1956–1960, Kraków 2016
Informacje: Studia Środkowoeuropejskie i Bałkanistyczne, 2016, Tom XXIV, s. 99 - 120
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Polska emigracja niepodległościowa w Tel Awiwie po drugiej wojnie światowej (1945–1948)
Polish Emigration of Independence in Tel Aviv After the Second World War (1945–1948)
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 19.01.2017
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 2237
Liczba pobrań: 4195