FAQ

Prawna ochrona postaci fikcyjnej a jej znaczenie kulturowe

Data publikacji: 27.09.2023

Santander Art and Culture Law Review, 2023, 1/2023 (9), s. 231 - 246

https://doi.org/10.4467/2450050XSNR.23.014.18126

Autorzy

Olga Grodecka
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
https://orcid.org/0000-0001-9109-3764 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Prawna ochrona postaci fikcyjnej a jej znaczenie kulturowe

Abstrakt

Legal protection of fictional characters and their cultural significance

The article addresses the issue of protection of fictional characters in the context of their location in popular culture. The author, on the basis of case law and doctrine, analyzes the prerequisites for granting protection under copyright law and industrial property law, emphasizing first of all the location of the fictional character in pop culture. The article analyzes the case law of Polish courts and European countries. The author emphasizes that the right to the integrity of the work is directly linked to its cultural context.

Keywords: copyright, fictional character, trademark, pop culture

Streszczenie: Artykuł porusza problematykę ochrony postaci fikcyjnej w kontekście jej umiejscowienia w kulturze popularnej. Autorka na podstawie orzecznictwa i doktryny analizuje przesłanki nadania ochrony na podstawie prawa autorskiego i prawa własności przemysłowej, podkreślając przede wszystkim umiejscowienie postaci fikcyjnej w popkulturze. W artykule analizowane jest orzecznictwo sądów polskich i sądów krajów europejskich. Autorka podkreśla, że prawo do integralności utworu jest powiązane bezpośrednio z kontekstem kulturowym.

Bibliografia

Altschul D., Hardison J., A rchetypes a nd t he M entor M istake, https://characterweb.com/2016/07/05/archetypes-mentor-mistake/ [dostęp: 5.02.2023].

Archetype [hasło], w: APA Dictionary of Psychology, American Psychological Association, https://dictionary.apa.org/archetype [dostęp 12.05.2023].

Barta J., Markiewicz R., Trzystopniowy test z art. 35 pr. aut. i pr. pokr., „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2009, nr 4, s. 5-16.

Benedict R., Wzory kultury, w: A. Mencwel (red.), Antropologia kultury. Zagadnienia i wybór tekstów, Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2001.

Bettridge W.E., Tolkien’s „New” Mythology, „Mythlore” 1990, t. 16, nr 4, s. 27-31.

Conan Doyle Estate, Ltd. v. Leslie S. Klingier, United States Court of Appeals for the seventh circuit, No. 14-1128, 16.06.2014, http://cases.justia.com/federal/appellate-courts/ca7/14-1128/14-1128-2014-06-16.pdf?ts=1411046092 [dostęp: 5.02.2023].

DC Comics v. Mark Towle, United States Court of Appeals, Ninth Circuit, No. 13-55484, 23.08.2015.

Dyrektywa 2001/29/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 maja 2001 r. w sprawie harmonizacji niektórych aspektów praw autorskich i pokrewnych w społeczeństwie informacyjnym, Dz. Urz. L 167 z 22.06.2001, s. 10-19.

Garbus M. Lolita and the Lawyers, „New York Times” z 26.09.1999, https://archive.nytimes.com/www.nytimes.com/books/99/09/26/bookend/bookend.html [dostęp: 5.02.2023.

Geertz C., Interpretacja kultur. Wybrane eseje, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2005.

Glenza J., Sherlock lives in public domain. US court rules in the case of heckled brand, „The Guardian” z 16.06.2014, https://www.theguardian.com/books/2014/jun/16/sherlock-public-domain-court-doyle-estate-copyright [dostęp: 2.07.2023].

Grzybczyk K., Merchandising, w: eadem, Ikony popkultury a prawo własności intelektualnej. Jak znani i sławni chronią swoje prawa, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2018, s. 81.

Grzybczyk K., Prawnoautorska ochrona postaci fikcyjnej, Legalis, 1997.

Grzybczyk K., Przywłaszczenie z domeny publicznej – opowieści Walta Disneya, w: eadem, Skradziona kultura. Jak Zachód wykorzystuje cudzą własność intelektualną, Wolters Kluwer, Warszawa 2021.

Hall E.T., Beyond Culture, Anchor Books, Doubleday 1974.

Huczkowski M., Ochrona autorskich praw osobistych w powszechnym prawie międzynarodowym, Difin, Warszawa 2013.

Jung C.G., Structure & Dynamics of the Psyche, Princeton University Press 1972.

Juściński P., Prawnoautorska ochrona fikcyjnej postaci literackiej, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2022, nr 4, s. 52-91.

Le Goffic C., “Meme” pas peurle droit, w: Y. Basire (red.), Propriete intellectuelle et pop culture, Nouveaux enjeux, nouveaux defis, Lexis Nexis, 2020.

Łuc M., Prawo do integralności utworu architektonicznego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace z Prawa Własności Intelektualnej” 2009, nr 2, s. 74-96.

Markiewicz R., Dzieło literackie i jego twórca w polskim prawie autorskim, Uniwersytet Jagielloński, Kraków 1984.

Markiewicz R., Zabawy z prawem autorskim dawne i nowe, Wolters Kluwer, Warszawa 2022.

Matusiak I., Gra komputerowa jako przedmiot prawa autorskiego, Wolters Kluwer, Warszawa 2013.

Rejet d’une demande de marque de l’Union européenne (article 7 et article 42, paragraphe 2, du RMUE), no. 018141170, 3.01.2023, https://euipo.europa.eu/copla/trademark/data/018141170/download/CLW/RFS/2023/FR/20230103_018141170.pdf?app=caselaw&casenum=018141170&trTypeDoc=NA [dostęp: 5.02.2023].

Rosati E., Branderella: Trade marks and fictional charactersk, w: Y. Basire (red.), Propriete intellectuelle et pop culture, Nouveaux enjeux, nouveaux defis, Lexis Nexis, 2020.

The Brussels Times, Greenpeace may no longer use Maya the Bee in fake campaigns, 17.04.2019, https://www.brusselstimes.com/news/belgium-all-news/55588/maya-the-bee-gets-greenpeace-convicted [dostęp: 9.02.2023].

Tintinimaginatio v. Peppone, Court d’Appel d’Aix en Provence, Chambre 1-2, 24.11.2022 n. 22/04302.

Ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, tekst jedn. Dz. U. z 2022 r., poz. 2509.

Vaingurt J., Unfair use: Parody, plagiarism, and other suspicious practices in and around Lolita, „Nabokov Online Journal” 2011, t. 5, s. 1-24, http://www.nabokovonline.com/volume-5.html [dostęp: 5.02.2023].

Wyrok Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 16 kwietnia 2013 r., sygn. akt I ACa 1216/12, LEX nr 1322755.

Wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 29 października 1997 r., sygn. akt. I ACa 477/97, LEX nr 533708.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 31 grudnia 1974 r., sygn. akt I CR 659/74, LEX nr 64198.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 23 czerwca 1989 r., sygn. akt I CR 236/89, niepubl.

Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 21 marca 2014 r., sygn. akt. IV CSK 407/13, Lex nr 1480340.

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE z dnia z 3.09.2014 r., C-201/13, Johan Deckmyn i Vrijheidsfonds Vzw v. Helenie Vandersteen i inni, ZOTSiS 2014, nr 9, poz. I-2132.

Wyrwiński M., w: R. Markiewicz (red.), Ustawy autorskie, t. 1: Komentarz do ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Wolters Kluwer, Warszawa 2020.

Zawadzka Z., 3.4.2. Prawo do nienaruszalności treści i formy utworu, w: J. Sieńczyło-Chlabicz (red.), Prawo własności intelektualnej. Teoria i praktyka, LEX, Warszawa 2021.

Informacje

Informacje: Santander Art and Culture Law Review, 2023, 1/2023 (9), s. 231 - 246

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Prawna ochrona postaci fikcyjnej a jej znaczenie kulturowe

Angielski:

Legal protection of fictional characters and their cultural significance

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-9109-3764

Olga Grodecka
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
https://orcid.org/0000-0001-9109-3764 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska

Publikacja: 27.09.2023

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Olga Grodecka (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 652

Liczba pobrań: 403

<p> Prawna ochrona postaci fikcyjnej a jej znaczenie kulturowe</p>