FAQ

Miasta i ich symbole. Uwarunkowania prawne marketingowego wykorzystywania wyglądu znanych zabytków

Data publikacji: 12.2021

Santander Art and Culture Law Review, 2021, 1/2021 (7), s. 101 - 118

https://doi.org/10.4467/2450050XSNR.21.009.14598

Autorzy

Wojciech Kowalski
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Miasta i ich symbole. Uwarunkowania prawne marketingowego wykorzystywania wyglądu znanych zabytków

Abstrakt

Cities and their symbols. Legal conditions for marketing use of the appearance of famous monuments

The subject of this article is the legal ramifications of the commercial use of well-known landmarks by the cities where they are located. In fact, cities have played such a role and benefited commercially for many years, e.g. the Eiffel Tower in Paris or Tower Castle in London. Such a practice appears obvious but should be based on the local legal provisions in force and resulting limitations. After a detailed analysis of the law of property and copyright, the author argues that the owner of the landmark has not only an exclusive right to make physical use of it, but also the right to dispose of its image. In particular, these rights include the commercial use of this image in both possible forms, whether looking at the monument directly or enjoying it by looking at its photographs. Taking into account this legal position, a city can freely use its marketing images of its own landmarks, but in the case of third party owned monument, it will be necessary to sign a special agreement setting out the conditions of such use. Independently of property rights, a city will be obliged to also accept the rights of authors of projects referred to as “new monuments” as well as the rights of the authors of projects involving conservation, restauration, adaptation and modernization works. These rights include economic rights and authorship of the given works (moral rights). In case of reconstructions and copies, such obligations refer only to the executors of the works.

Keywords: cities, marketing, monuments, ownership, copyrights


Streszczenie: Tematem artykułu są ramy prawne marketingowego wykorzystania znanych zabytków, szczególnie przez miasta, w których się one znajdują. Rolę taką odgrywają już od dawna np. wieża Eiffla w Paryżu czy zamek Tower w Londynie. Praktyka owa jest dość oczywista, ale musi jednak uwzględniać miejscowe uwarunkowania prawne i wynikające z nich ograniczenia. Po analizie prawa własności oraz prawa autorskiego autor dowodzi, że właściciel ma wyłączne prawo korzystania, a w tym również dysponowania wyglądem budowli zabytkowych. W szczególności obejmuje ono korzystanie z tego wyglądu w celach komercyjnych, czy to poprzez bezpośrednie oglądanie, czy też za pośrednictwem fotografii i innych nośników służących do utrwalania owego wyglądu. Jeżeli zatem w marketingu miasta ma być wykorzystany wygląd zabytków stanowiących własność danej gminy miejskiej, to wykonując to prawo, może ona w pełni korzystać z ich wyglądu w swoim marketingu. Gdyby zaś były one własnością innego podmiotu, to niezbędne będzie zawarcie z nim odpowiedniej umowy. Korzystając natomiast z wyglądu nowej budowli wpisanej do rejestru lub zabytku, który uwidacznia wyniki wykonanych prac konserwatorskich, restauratorskich lub adaptacyjnych i modernizacyjnych, miasto będzie musiało zarówno uwzględnić prawa autorskie twórców projektów tych prac, w tym prawa majątkowe związane z rozpowszechnianiem ich utworów, jak i ujawnić ich autorstwo w sposób z nimi ustalony. Gdyby zabytek był zaś rekonstrukcją lub kopią, to wówczas obowiązek ten dotyczy tylko autorstwa ich wykonawcy.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Barta J., Markiewicz R., Problemy prawa autorskiego związane z rewaloryzacją zabytkowych budowli, „Kwartalnik Prawa Prywatnego” 1993, t. 3.
Dąbrowski J., Problem rekonstrukcji części gotyckiej zamku oraz przywrócenia zespołu wnętrz z czasów Władysława IV, „Ochrona Zabytków” 1949, nr 2-4.
Dreier T., Restoration as a work protected by copyright?, w: Q. Byrne-Sutton, M.M. Renold, B. Rötheli-Mariotti (red.), La restauration des objets d’art. Aspects juridiques et étiques. The Restoration of Works of Art. Legal and Ethical Aspects, Etudes en droit de l’art, vol. 6, Schulthess, Zürich 1995.
Drela M., Własność zabytków, C.H. Beck, Warszawa 2006.
Forder C., Who’s Afraid of Red, Yellow and Blue III?, „International Journal of Cultural Property” 1994, vol. 3, nr 2.
Ignatowicz J., Stefaniak K., Prawo rzeczowe, wyd. 3, LexisNexis, Warszawa 2009.
Korpal G., Artystyczny aspekt procesu konserwacji, w: B. Szmygin (red.), Współczesne problemy teorii konserwacji w Polsce, Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków ICOMOS, Politechnika Lubelska, Warszawa–Lublin, 2008.
Korpal G., Wokół kreacji, w: E. Szmit-Naud, B.J. Rouba, J. Arszyńska (red.), Wokół zagadnień estetyki zabytku po konserwacji i restauracji, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa–Toruń 2012.
Kowalski W., A Comparative Law Analysis of the Retained Rights of Artists, „Vanderbilt Journal of Transnational Law” 2005, vol. 38, nr 4.
Kowalski W., Conservation of Works of Art under Polish Copyright Law, „Art, Antiquity and Law” 1999, vol. 4, nr 2.
Kowalski W., Inteligentne miasta, a ich własność intelektualna. Status prawny oraz ochrona i używanie nazw i herbów, w: I. Jonek-Kowalska, J. Kaźmierczak (red.), Inteligentny rozwój in­teligentnych miast, CeDeWu, Warszawa 2020.
Kowalski W., Ograniczenia prawne zmiany estetyki zabytku w trakcie jego konserwacji i restauracji, w: E. Szmit-Naud, B.J. Rouba, J. Arszyńska (red.), Wokół zagadnień estetyki zabytku po konserwacji i restauracji, Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa–Toruń 2012.
Kowalski W., Pojęcie i zakres własności intelektualnej muzeów, w: P. Stec, P.P. Maniurka (red.), Kolekcje muzealne i zbiory. Problematyka prawna, Redakcja Wydawnictw Wydziału Teo­logicznego Uniwersytetu Opolskiego, Opole 2015.
Kowalski W., Prawna problematyka konserwacji zabytków, w: B. Szmygin (red.), Współczesne problemy teorii konserwatorskiej w Polsce, Międzynarodowa Rada Ochrony Zabytków ICOMOS, Politechnika Lubelska, Warszawa–Lublin, 2008.
Kowalski W., Prawno-autorska ochrona architektury XX wieku, „Ochrona Dziedzictwa Kultu­rowego” 2017, vol. 3.
Kowalski W., Wartość zabytku a wartość adaptacji i modernizacji w świetle prawa autorskiego oraz prawa dziedzictwa kulturowego. Wzmocnienie ochrony czy konkurencja tych wartości?, w: B. Szmygin (red.), Ochrona wartości w procesie adaptacji zabytków, Polski Komitet Na­rodowy ICOMOS, Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, Politechnika Lubelska, Warszawa 2015.
Kowalski W., Zalasińska K., Prawo do wyglądu muzealiów i ich fotografowania, „Państwo i Pra­wo” 2013, z. 2.
Mała encyklopedia PWN, PWN, Warszawa 1992.
Masik G., Studzińska D., Ewolucja koncepcji i badania miasta inteligentnego, „Przegląd Geograficzny” 2018, 90(4).
Niewęgłowski A., Poźniak-Niedzielska M., Przyborowska-Klimczak A., Ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego, Wolters Kluwer, Warszawa 2015.
Traple E., Komentarz do art. 33, w: J. Barta, M. Czajkowska-Dąbrowska, Z. Ćwiąkalski, R. Markiewicz, E. Traple, Prawo autorskie i prawa pokrewne, Wolters Kluwer, Warszawa 2011.
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny, tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 1740, 2320, z 2021 r., poz. 1590.
Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, Dz. U. Nr 162, poz. 1568, ze zm. zm.
Ustawa z dnia 4 lutego 1994 o prawie autorskim i prawach pokrewnych, Dz. U. Nr 24, poz. 83 ze zm. zm.
Wojciechowski K., Ochrona obrazu rzeczy, „Przegląd Prawa Handlowego” 2005, nr 1.
Zachwatowicz J., Zagadnienie odbudowy zamku jako rekonstrukcji jego formy i wnętrza. Zamek Warszawski. „Ochrona Zabytków” 1949, nr 2-4.
Zbierska E., Żuraw Gdański, Wydawnictwo Gdańskie, Gdańsk 1993.
Orzeczenia sądowe
BGH, U. v. 20.09.1974, Az. IZR 99/73.
Cour de Cassation, Assemblée plènière, du 7 mai 2004, 02-10.450 Bulletin 2004 A. P. No 10, 21.Cour de Cassation, Chambre civile 1, du 10 mars 1999, 96-18.699, Bulletin 1999 I No 87, 58.
OLG Köln, U. v. 25.02.2003, 15 U 138/02.
Trib. Civ. 1re, du 2 mai 2001, JCP 2000. II. 10553.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 5 grudnia 2013 r., sygn. akt I FSK 1750/12, niepubl.
Wyrok Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów z dnia 5 marca 2010 r., sygn. akt XVII Amc 1145/09, „Monitor Sądowy i Gospodarczy” 2010, 147, 9641.

Informacje

Informacje: Santander Art and Culture Law Review, 2021, 1/2021 (7), s. 101 - 118

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Miasta i ich symbole. Uwarunkowania prawne marketingowego wykorzystywania wyglądu znanych zabytków

Angielski:

Cities and their symbols. Legal conditions for marketing use of the appearance of famous monuments

Autorzy

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

Publikacja: 12.2021

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Wojciech Kowalski (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski