Wyrazy n-fonemowe i n-sylabowe w mowie dorosłych adresowanej do niemowląt
Wybierz format
RIS BIB ENDNOTEWyrazy n-fonemowe i n-sylabowe w mowie dorosłych adresowanej do niemowląt
Data publikacji: 2009
Psychologia Rozwojowa, 2009, Tom 14, Numer 2, s. 43-56
Autorzy
Wyrazy n-fonemowe i n-sylabowe w mowie dorosłych adresowanej do niemowląt
Z dotychczasowych badań fonostatystycznych wynika, że istnieje korelacja między rozkładem częstości wyrazów o określonej długości fonemowej i sylabowej a przynależnością tekstu do określonej odmiany lub pododmiany stylistycznej języka polskiego. Na fakt występowania większej liczby wyrazów krótszych lub dłuższych w zależności od rodzaju analizowanych tekstów językoznawcy zwracali uwagę już na początku XX wieku, chociaż najczęściej opinie te nie były jeszcze poparte odpowiednimi danymi ilościowymi. Takowe dane zaczęto publikować dopiero w latach siedemdziesiątych minionego stulecia.
W swoim artykule prezentuję wyniki dotyczące rozkładu częstości wyrazów n-fonemowych i n-sylabowych w specyficznym rejestrze uproszczonym, jakim jest mowa dorosłych adresowana do niemowląt (infant-directed speech – IDS). Porównanie częstości występowania wyrazów o określonej długości fonemowej i sylabowej w IDS z danymi uzyskanymi dla innych prób tekstów, m.in. polszczyzny dzieci w wieku przedszkolnym i tekstów współczesnego języka polskiego, pozwala stwierdzić, iż długość wyrazów może być jednym z ważniejszych parametrów pozwalających na potwierdzenie „inności” mowy kierowanej do małych dzieci.
Analizowany materiał językowy (nagrania magnetofonowe) pochodzi od 102 opiekunów niemowląt (matek, ojców i babć). Został on jednoosobowo odsłuchany, zapisany fonologicznie i wprowadzony do pamięci komputera. W skład wszystkich analizowanych tekstów weszło 74 534 wyrazów (308 918 fonemów).
Bartmiński J. (2001), Styl potoczny [w:] J. Bartmiński (red.), Współczesny język polski, 115–134. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Baudouin de Courtenay J.N., (1974), Spostrzeżenia nad językiem dziecka (wybór i opracowanie M. Chmura-Klekotowa). Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk: Ossolineum.
Berko Gleason J., Bernstein Ratner N.B. (2005), Psycholingwistyka. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe.
Bouvet D. (1996), Mowa dziecka. Wychowanie dwujęzykowe dziecka niesłyszącego, tłum. z jęz. francuskiego R. Gałkowski. Warszawa: WSiP.
Cejtlin S.N. (2000), Jazyk i riebionok. Lingwistika dietskoj rieczi. Moskwa: Gumanitarnyj Izdatielskij Centr „WŁADOS”.
Dijk van T.A. (red.), (2001), Dyskurs jako struktura i proces, tłum. G. Grochowski. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Dil A. (1971), Bengali Baby Talk. Word, 27, 11–27.
Ferguson C.A. (1977), Baby talk as a simplified register [w:] C.E. Snow, C.A. Ferguson (red.), Talking to children: language input and acquisition, 209–235. Cambridge: Cambridge University Press.
Fiedorowa K.S. (2001), Riecziewoje powiedienije nositiela russkogo języka w sytuacji obszczenija s inostrancem: strategii organizacji diskursa. Wiestnik mołodych uczionych, wyp. 4, 21–25.
Fiedorowa K.S. (2002), Leksika w russkom registrie obszczenija s inostrancami. Antropołogia. Folkłoristika. Lingwistika, wyp. 2, 409–433, Sankt-Petersburg: Izdatielstwo Jewropejskiego univiersitieta.
Freed B.F. (1981), Foreigner talk, baby talk, native talk. International Journal of the Sociology Language, 28, 19–39.
Garnica O.K. (1977), Some prosodic and paradigmatic features of speech to young children [w:] C.E. Snow, C.A. Ferguson (red.), Talking to children: language input and acquisition, 63–88. Cambridge: Cambridge University Press.
Gawriłowa Т.О. (2001), Registr obszczenija s dietmi (baby talk): niekotoryje osobiennosti intonacji. Antropołogia. Folkłoristika. Lingwistika, wyp. 1, 227–238, Sankt-Petersburg: Izdatielstwo Jewropejskiego univiersitieta.
Gawriłowa T.O. (2007), Tipy tiekstow w registrie obszczenija z dietmi [w:] S.N. Cejtlin (red.), Siemanticzeskije kategorii w dietskoj rieczi, 384–402. Sankt-Petersburg: Nestor-Istoria.
Gawriłowa T.O., Fiedorowa K.S. (2004), Mnimoje schodstwo i schodnaja mnimost: registr obszczenija z innostrancami vs. registr obszczenija s dietmi w russkom jazykie [w:] Trudy fakultieta etnologii, wyp. 2, 203–220. Sankt-Petersburg, Jewropejskij uniwersitiet w Sankt-Pietierburgie.
Grabias S. (2001), Język w zachowaniach społecznych. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Jakobson R. (1962), Why ‘Mama’ and ‘Papa’? [w:] Jakobson R., Selected writings, t. 1, 538–545, Hague: Mouton.
Jakobson R. (1989), Poetyka w świetle językoznawstwa [w:] R. Jakobson, W poszukiwaniu istoty języka, t. II, wyb. i red. M. R. Mayenowa, 77–124. Warszawa: PIW.
Jermakowa O.P. (1988), Razgowory z żiwotnymi (linowo-psichołogiczeskije zamietki) [w:] D.N. Szmieliew, J.A. Ziemskaja (red.), Raznowidnosti gorodskoj ustnoj rieczi. Sbornik naucznych trudow, 240–247. Moskwa: Nauka.
Kania J.T. (1982), Szkice logopedyczne. Warszawa: WSiP.
Kielar-Turska M. (2001), Psychologiczne i psycholingwistyczne badania nad mową dziecka. Retrospekcja i obszary aktualnych badań [w:] S. Grabias (red.), Zaburzenia mowy, t. 1, 60–83. Lublin, Wydawnictwo UMCS.
Kurcz I., Lewicki A., Sambor J., Szafran K., Woronczak J. (1990), Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej, t. 1–2. Kraków: PAN Instytut Języka Polskiego.
Li M.N. (2000), Wzaimodiejstwie materii i riebionka. Intonacjonnyj aspekt (wozrast 1,3–1,8) [w:] Psicholingwistika i probliemy dietskoj rieczi; Matieriały Rossijskoj naucznoj konfieriencji, 50–52. Czerepowiec: Izdatielstwo Czieriepowieckogo uniwiersitieta.
Mańczak W. (1980), Ze zjawisk współczesnego języka polskiego – moda na zdrobnienia, Język Polski, 1, 69–71.
Markowa A.K. (1969), Owładienie słogowym sostawom słowa w ranniem wozrastie, Woprosy Psichołogi, 5, 118–125.
Milewski S. (2004), Mowa dorosłych kierowana do niemowląt. Studium fonostatystyczno-fonotaktyczne. Gdańsk: Wydawnictwo UG.
Polański K. (red.), (1999), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Wyd. II poprawione i uzupełnione. Wrocław–Warszawa–Kraków: Ossolineum.
Rocławski B. (1981), System fonostatystyczny współczesnego języka polskiego. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk–Łódź: Ossolineum.
Rocławski B. (1991), Kształtowanie komunikacyjnych postaw u dzieci w wieku niemowlęcym [w:] B. Rocławski (red.), Opieka logopedyczna od poczęcia, 85–89. Gdańsk: Zakład Logopedii UG.
Safonika N.J., (2003), Formirowanie priedposyłok stanowlenija slogowoj struktury słowa u doszkolnikow piatogo goda żizni s naruszenijami rieczewogo razwitia (rozprawa doktorska). Moskwa: Moskowskij piedagogiczeskij gosudarstwiennyj uniwersytet.
Seeman M. (1962), Rasstrojstwa rieczi w dietskom wozrastie. Moskwa: Medicinskaja Literatura.
Serpell J. (1999), W towarzystwie zwierząt. Analiza związków ludzie – zwierzęta, tłum. A. Alichnewicz, A. Szczęsna. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Stopa R. (1966), Mowa nianiek w Europie i Afryce (Studium historyczno-porównawcze), Rozprawy Komisji Językowej WTN, VI, 47–56.
Sundberg U. (1998), Mother Tongue – Phonetic aspects of infant-directed speech. Stockholm: Department of Linguistics Stockholm University.
Szuman S. (1961), Kształtowanie się kontaktów porozumienia i współdziałania między matką a niemowlęciem. Pamiętnik XII Zjazdu Pediatrów, 13–22. Warszawa: PZWL.
Trubiecki N.S. (1970), Podstawy fonologii. Warszawa: PWN.
Worsowicz M. (2003), Jak rozmawiają właściciele zwierząt w poradni weterynaryjnej [w:] M. Kita (red.), Porozmawiajmy o rozmowie, 113–120. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Zgółkowa H., Bułczyńska K. (1987), Słownictwo dzieci w wieku przedszkolnym. Listy frekwencyjne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2009, Tom 14, Numer 2, s. 43-56
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Wyrazy n-fonemowe i n-sylabowe w mowie dorosłych adresowanej do niemowląt
N-phoneme and N-syllable expressions in adult speech directed to infants
Uniwersytet Gdański
ul. Bażyńskiego 1a 80-952 Gdańsk, Polska
Publikacja: 2009
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 2333
Liczba pobrań: 1416