FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

O przekładzie tekstów medialnych (prasowych) – krytycznie

Data publikacji: 13.12.2022

Przekładaniec, 2022, Numer 44, s. 129 - 153

https://doi.org/10.4467/16891864PC.22.006.16512

Autorzy

Alicja Pstyga
Uniwersytet Gdański
ul. Bażyńskiego 1a 80-952 Gdańsk, Polska
https://orcid.org/0000-0001-6933-2132 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

O przekładzie tekstów medialnych (prasowych) – krytycznie

Abstrakt

On the Translation of Press Texts from the Critical Perspective

Researchers concentrating on the media discourse observe the need to approach translated press texts from the critical perspective, also taking into consideration their status and criteria of reliable evaluation. From the point of view of the specificity and degree of translation difficulty, these texts seem interesting and difficult due to linguistic factors. Besides, they are generally diverse and, in the translation process, they may undergo significant changes (not necessarily because of the translator’s interpretation). However, they are infrequently subjected to critical evaluation, being placed on the peripheries of translation studies.

The difficulties which researchers investigating the press discourse must (or would have to) face are therefore considerable. Like translators, researchers encounter problems of message condensation (imposed by editors), the media reality presented in the text and the points of view. Researchers must also analyze the function of the translated text, taking into consideration the reader’s perspective, which, as a rule, governs the translator’s decisions. Researchers should also assess the aesthetic values of the text, taking into account its multimodality. All these issues are discussed on the basis of Polish translations of Russian press texts.

The case study of selected texts and their translations illustrates problems resulting from the lack of clearly established criteria for translation criticism and the rapid ageing of information contained in press texts. Translation criticism facilitates reflection on the quality and value of translated press texts and appreciation of rendering meanings.

Bibliografia

Adamczyk-Garbowska, Monika. 1988. Polskie tłumaczenia angielskiej literatury dziecięcej. Problemy krytyki przekładu, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Balcerzan, Edward. 1999. Tajemnica istnienia (sporadycznego) krytyki przekładu, w: P. Fast (red.), Krytyka przekładu w systemie wiedzy o literaturze, Seria Studia o Przekładzie, Katowice: „Śląsk”.

— 2010. Tłumaczenie jako „wojna światów”. W kręgu translatologii i komparatystyki, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Bednarczyk, Anna. 1999. Krytyka tłumaczenia – dwa modele badawcze, w: P. Fast (red.), Krytyka przekładu w systemie wiedzy o literaturze, Seria Studia o Przekładzie, Katowice: „Śląsk”.

Brzozowski, Jerzy. 2011. Stanąć po stronie tłumacza. Zarys poetyki opisowej przekładu, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Czachur, Waldemar. 2011. Dyskursywny obraz świata. Kilka refleksji, „Tekst i Dyskurs” 4.

— 2020. Lingwistyka dyskursu jako integrujący program badawczy, Wrocław: Oficyna Wydawnicza ATUT.

Dąmbska-Prokop, Urszula (red.). 2000. Mała encyklopedia przekładoznawstwa, Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Języków i Ekonomii.

— 2005. O tłumaczeniu tekstu prasowego. „Le Monde” – obserwacje dydaktyka, w: U. Kropiwiec, M. Filipowicz-Rudek, J. Konieczna-Twardzikowa (red.), Między oryginałem a przekładem, t. X: Między tekstem a obrazem. Przekład a telewizja, reklama, teatr, film, komiks, Internet, Kraków: Księgarnia Akademicka.

Eco, Umberto. 1994. Lector in fabula. Współdziałanie w interpretacji tekstów narracyjnych, przeł. P. Salwa, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Főldes, Csaba. 2017. Czarna skrzynka „Międzykulturowość”. O niewiadomej wiadomej (nie tylko) dla niemieckiego języka jako języka obcego / języka drugiego, w: W. Czachur (red.), Lingwistyka kulturowa i miedzykulturowa. Antologia, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.

Gajda, Stanisław. 2000. Media – stylowy tygiel współczesnej polszczyzny, w: J. Bralczyk, K. Mosiołek-Kłosińska (red.), Język w mediach masowych, Warszawa: „UN-O”.

Grosbart, Zygmunt. 1999. Cóż to jest przekład? Pytanie prawie mistyczne, w: P. Fast (red.), Krytyka przekładu w systemie wiedzy o literaturze, Katowice: „Śląsk”.

Gruszczyńska, Ewa. 2012. Dawne polskie przekłady prasowe. Informacja – perswazja – manipulacja, Warszawa: Oficyna Wydawnicza ASPRA – JR.

Hanus, Anna. 2018. Krytykowanie i jego operacjonalizacja w kontrastywnej analizie dyskursu, Wrocław–Dresden: ATUT / Neisse Verlag.

Hauser, Stefan. 2012. Teksty medialne w ujęciu kontrastywnym i kulturowym. Rozważania metodologiczne i przykładowa analiza, „tekst i dyskurs” 5.

Hejwowski, Krzysztof. 2006. Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa: PWN.

Iluzja przekładu, Katowice: „Śląsk”.

Jarosz, Józef, Opiłowski, Roman, Staniewski, Przemysław (red.). 2015. Lingwistyka mediów. Antologia tłumaczeń,Wrocław–Dresden: ATUT / Neisse Verlag 2015.

Kielar, Barbara Z. 1998. O różnych sposobach oceny jakości przekładu, „Lingua Legis” 6.

— 2003. Zarys translatoryki, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Kulturologii i Lingwistyki Antropocentrycznej Uniwersytetu Warszawskiego.

Kita, Małgorzata. 2013. Dyskurs prasowy, w: E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk (red.), Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej, Kraków: Universitas.

Kubiński, Wojciech. 2014. Obrazowanie a komunikacja. Gramatyka kognitywna wobec analizy dyskursu, Gdańsk: Fundacja Terytoria Książki.

Lewicki, Roman. 2000. Obcość w odbiorze przekładu, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

— 2017. Zagadnienia lingwistyki przekładu, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Loewe, Iwona. 2018. Od mediosfery do mediologii, w: I. Hoffman, D. Kępa-Figura (red.), Współczesne media, t. 1: Zagadnienia ogólne i teoretyczne. Multimodalność mediów drukowanych, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Lisowska-Magdziarz, Małgorzata. 2019. Znaki na uwięzi. Od semiologii do semantyki mediów, Kraków: Wydawnictwo Księgarnia Akademicka.

Maćkiewicz, Jolanta. 2017. Co się zmieniło w komunikowaniu publicznym? w: A. Pstyga, U. Patocka-Sigłowy (red.), Międzyjęzykowe i międzykulturowe konteksty współczesnego dyskursu publicznego, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

McQuail, Denis. 2007. Teoria komunikowania masowego, przeł. M. Bucholc, A. Szulżycka, Warszawa: PWN.

Mikułowski Pomorski, Jerzy. 2012. Jak narody porozumiewają się ze sobą w komunikacji międzykulturowej i komunikowaniu medialnym. Nowa edycja, Kraków: Universitas.

Mrozowski, Maciej. 2020. Przenikanie mediów. Ewolucja mediów a przemiany ładu społecznego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN SA.

Nowak, Paweł, Tokarski, Ryszard. 2007. Medialna wizja świata a kreatywność językowa, w: P. Nowak, R. Tokarski (red.), Kreowanie światów w języku mediów, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Piekot, Tomasz. 2006. Dyskurs polskich wiadomości prasowych. Kraków: Universitas.

— 2016. Mediacje semiotyczne. Słowo i obraz na usługach ideologii, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie SEDNO.

Pisarek, Walery. 2000. Język w mediach, media w języku, w: J. Bralczyk, K. Mosiołek-Kłosińska (red.), Język w mediach masowych, Warszawa: „UN-O”.

— 2008. Wstęp do nauki o komunikowaniu, Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

Pstyga, Alicja. 2017. Rzeczywistość medialna i medialny punkt widzenia a przekład, w: A. Pstyga, U. Patocka-Sigłowy (red.), Międzyjęzykowe i międzykulturowe konteksty dyskursu publicznego, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

— 2019. Perspektywy badań nad rosyjsko-polskim dyskursem prasowym, „Roczniki Humanistyczne”, t. LXVII, z. 7.

— 2020. Między oryginałem a przekładem – teksty prasowe z perspektywy krytyki i dydaktyki przekładu, w: O. Lubocha-Kruglik, J. Małysa (red.), Przestrzenie przekładu, t. 5, Katowice: „Śląsk”.

— 2021. Przekład w komunikowaniu medialnym – perspektywa aksjologiczna, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Skowronek, Bogusław. 2013. Mediolingwistyka. Wprowadzenie, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.

— 2018. Językowe odmiany medialne wobec przemian współczesnej technokultury, „Медиалингвистика” t. 5, nr 3.

Święch, Jerzy. 2015. Tłumacz i jego działania na tekście, w: St. Niebrzegowska-Bartmińska, M. Nowosad-Bakalarczyk, T. Piekot (red.), Działania na tekście. Przekład – Redagowanie – Ilustrowanie, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Tokarz, Bożena. 1999. Krytyka przekładu w świetle systemu oczekiwań odbiorczych, w: P. Fast (red.), Krytyka przekładu w systemie wiedzy o literaturze, Seria Studia o Przekładzie. Katowice: „Śląsk”.

Walkiewicz, Barbara. 2015. Przekład z dyskursywnego punktu widzenia, w: St. Niebrzegowska-Bartmińska, M. Nowosad-Bakalarczyk, T. Piekot (red.), Działania na tekście. Przekład – Redagowanie – Ilustrowanie, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Witosz, Bożena. 2012. O potrzebie analizy multimodalnej w badaniach stylistycznych, w: M. Kita, M. Ślawska (red.), Transdycyplinarność badań nad komunikacją medialną, t. 1, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Wojtak, Maria. 2010. Analiza gatunków prasowych. Podręcznik dla studentów dziennikarstwa kierunków pokrewnych, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

— 2015. Rozłożone gazety. Studia z zakresu prasowego dyskursu, języka i stylu, Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Żydek-Bednarczuk, Urszula. 2013. Dyskurs medialny, w: E. Malinowska, J. Nocoń, U. Żydek-Bednarczuk (red.), Style współczesnej polszczyzny. Przewodnik po stylistyce polskiej, Kraków: Universitas.

Алексеева, Ирина Сергеевна. 2004. Введение в переводоведение, Москва: Academia.

— 2008. Текст и перевод. Вопросы теории, Москва: Международные отношения. Володина, Майя Никитина (ред.). 2008. Язык средств массовой информации, Москва: Академический Проект.

Добросклонская, Татьяна Григорьевна. 2008. Язык средств массовой информации, Москва: Книжный дом университет.

Дускаева, Лилия Рашидовна (рeд.). 2018. Медиалингвистика в терминах и понятиях. Словарь-справочник, Москва: Флинта.

— 2018. Векторы праксиологического анализа в медиалингвистике, „Медиалинг- вистика” t. 5, nr 3.

Казак, Мария Юрьевна. 2018. Современные медиатексты: проблемы идентификации и типологии, в: Медийный текст: социальные практики, технологии, теории, Андрей Васильевич, Полонский, Мария Юрьевна, Казак (ред.), Белгород: Издательский дом БЕЛГОРОД.

Микоян, Aшхен. 2008. Проблемы перевода текстов СМИ, w: Язык средств массовой информации, Майя Никитина, Володина (ред.), Москва: Академический Проект.

Пстыга, Алиция. 2013. Русские медийные тексты как сфера взаимодействия художественного и публицистического, в: Colloquium, Уго, Перси, Андрей Васильевич, Полонский (ред.), Бергамо – Белгород: ИПЦ «ПОЛИТЕРРА».

Силантьев, Игорь Витальевич. 2006. Газета и роман. Риторика дискурсивных смешений, Москва: Языки славянской культуры.

Швейцер, Александр Давидович. 1973. Перевод и лингвистика. О газетно-инфомационном и военно-публицистическом переводе, Москва: Воениздат.

Informacje

Informacje: Przekładaniec, 2022, Numer 44, s. 129 - 153

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

O przekładzie tekstów medialnych (prasowych) – krytycznie

Angielski:

On the Translation of Press Texts from the Critical Perspective

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-6933-2132

Alicja Pstyga
Uniwersytet Gdański
ul. Bażyńskiego 1a 80-952 Gdańsk, Polska
https://orcid.org/0000-0001-6933-2132 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Gdański
ul. Bażyńskiego 1a 80-952 Gdańsk, Polska

Publikacja: 13.12.2022

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Alicja Pstyga (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 598

Liczba pobrań: 569

<p> O przekładzie tekstów medialnych (prasowych) – krytycznie</p>