FAQ
logo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Wybrane doliny i żleby polskiej części Tatr Zachodnich w perspektywach językoznawczej i geomorfologicznej

Data publikacji: 09.2021

Prace Geograficzne, 2021, Zeszyt 165, s. 7 - 22

https://doi.org/10.4467/20833113PG.21.007.14584

Autorzy

Agnieszka Jurczyńska-Kłosok
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Wydział Polonistyki, Gołębia 16, 30-001 Kraków
https://orcid.org/0000-0003-3663-5465 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Wybrane doliny i żleby polskiej części Tatr Zachodnich w perspektywach językoznawczej i geomorfologicznej

Abstrakt

Chosen valleys and couloirs of the Polish part of the Western Tatra Mountains from the perspective of linguistics and geomorphology

The purpose of this article is an interpretation of 145 names of chosen valleys and couloirs of the Polish part of the Western Tatra Mountains. There are solely oronyms, which consist of two main components – valley or couloir and other lexemes that show various characteristics of their designations. The study has shown that the information on the topographic nature of an object that recorded in its name is sometimes not compatible with the given geographic term that assigned to the object. This problem can be shown on the example of names excerpted from the publication Rzeźba Tatr Polskich (1988) by Klimaszewski. These oronyms were compared with names excerpted from the monograph Polskie Tatry Zachodnie (1996) by Kunicki and Szczerba. The objective has been achieved using the classification of toponyms by Kornaszewski (1986) that shows how to discern the motivational meaning of toponyms.

Keywords: landforms, valley, couloir, naming motivation, the Western Tatra Mountains


Zarys treści: Informacja o charakterze topograficznym danego obiektu utrwalona w jego nazwie nie zawsze jest zbieżna z określeniem, jakie można by mu przypisać, patrząc nań geomorfologicznego punktu widzenia. W celu unaocznienia tego problemu oraz podjęcia próby odpowiedzi na pytanie dotyczące powodu nieprzystawalności toponimu do typu danej formy terenu poddano interpretacji ponad 145 wybranych nazw dolin i żlebów polskiej części Tatr Zachodnich. Onimy wynotowano z pracy Klimaszewskiego pt. Rzeźba Tatr Polskich (1988) i zestawiono z nazwami zawartymi w monografii Polskie Tatry Zachodnie (1996) autorstwa Kunickiego i Szczerby, które dotyczą tych samych desygnatów. Obserwacji poddano wyłącznie te nazwy, których podstawą członów określanych są apelatywy dolina i żleb. Inspiracją klasyfikacji przyjętej w niniejszym artykule jest propozycja Kornaszewskiego (1986) umożliwiająca dostrzeżenie w każdej z nazw motywacji semantycznej leżącej u podstaw procesu nazwotwórczego. 

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Bańko M. (red.), 2018, Inny słownik języka polskiego, t. I i II, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa.
Bartmiński J., 2006, Językowe podstawy obrazu świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłaodowskiej, Lublin.
Bubak J., 1970, Nazwiska ludności dawnego starostwa nowotarskiego, cz. I, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Bubak J., 1971, Nazwiska ludności dawnego starostwa nowotarskiego, cz. II, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo PAN, Wrocław–Warszawa–Kraków.
Czesak A., Szałkiewicz Ł., Żurowski S., https://dobryslownik.pl/ (dostęp: 16.07.2021 r.).
Doroszewski W. (red.), Słownik języka polskiego, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa. http://doroszewski.pwn.pl/ (dostęp: 10.09.2021 r.).
Gałkowski A., Bijak U., 2018, Polish Equivalents of ICOS Key Onomastic Terms https://icosweb.net/wp/wp-content/uploads/2021/05/Polish_ICOS-Terms-pl.pdf  (dostęp: 14.07.2021).
Jaroszewski W., Marks L., Radomski A., 1985, Słownik geologii dynamicznej, Wydawnictwo Geologiczne, Warszawa.
Jurczyńska-Kłosok A., 2020, Nazewnictwo Tatr Wysokich. Konceptualizacja przestrzeni górskiej, Oficyna Wydawnicza „Wierchy”, Kraków.
Karłowicz J., 1900, Słownik gwar polskich, t. I, Nakładem Akademii Umiejętności, Kraków.
Karłowicz J., 1911, Słownik gwar polskich, t. VI, Nakładem Akademii Umiejętności, Kraków.
Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W. (red.), 1902, Słownik języka polskiego, t. II, Nakładem prenumeratorów i kasy im. Mianowskiego, Warszawa.
Karłowicz J., Kryński A., Niedźwiedzki W. (red.), 1927, Słownik języka polskiego, t. VIII, Wydawnictwo Kasy im. Mianowskiego Instytutu Popierania Nauki, Warszawa.
Kąś J., 2015, Ilustrowany leksykon gwary i kultury podhalańskiej, t. II, Bukowiańskie Centrum Kultury „Dom Ludowy”, Bukowina Tatrzańska–Nowy Sącz.
Kąś J., 2019, Ilustrowany leksykon gwary i kultury podhalańskiej, t. XII, Małopolskie Centrum Kultury „Sokół”, Nowy Sącz.
Klimaszewski M., 1988, Rzeźba Tatr Polskich, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa.
Kornaszewski M., 1986, W sprawie klasyfikacji nazw terenowych. Uwagi i propozycje, Onomastica XXX, 5–15.
Kunicki M., Szczerba T., 1996, Polskie Tatry Zachodnie. Monografia. Przewodnik, Wydawnictwo Ryszard M. Remiszewski – RMR, Gliwice.
Kurek H., 2002, Językowy obraz Podkarpacia (na przykładzie mikrotoponimii Dukielszczyzny), [w:] M. Skarżyński, M. Szpiczakowska (red.), Rozmaitości językowe ofiarowane prof. dr. hab. Januszowi Strutyńskiemu z okazji jego jubileuszu, Księgarnia Akademicka, Kraków, 139–164.
Linde S.B., 1807, Słownik języka polskiego, t. I, Warszawa.
Mrózek R., 1998, Nazwy górskie, [w:] E. Rzetelska-Feleszko (red.), Polskie nazwy własne. Encyklopedia, Wydawnictwo IJP PAN, Warszawa–Kraków, 259–268.
Okoniowa J., 2009, Juliusz Zborowski. Słownik gwary Zakopanego i okolic, Muzeum Tatrzańskie im. Dra Tytusa Chałubińskiego, Instytut Języka Polskiego PAN, Zakopane–Kraków.
Pietkiewicz S., Żmuda S., 1973, Słownik pojęć geograficznych, Wiedza Powszechna, Warszawa.
Radwańska-Paryska Z., Paryski W.H., 2004, Wielka encyklopedia tatrzańska, Wydawnictwo Górskie, Poronin.
Słownik języka polskiego, https://sjp.pwn.pl/ (dostęp: 19.02.2021)
Żmigrodzki P. (red.), Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN, Kraków, https://www.wsjp.pl/ (dostęp: 19.02.2021)

Informacje

Informacje: Prace Geograficzne, 2021, Zeszyt 165, s. 7 - 22

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Wybrane doliny i żleby polskiej części Tatr Zachodnich w perspektywach językoznawczej i geomorfologicznej

Angielski:

Chosen valleys and couloirs of the Polish part of the Western Tatra Mountains from the perspective of linguistics and geomorphology

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-3663-5465

Agnieszka Jurczyńska-Kłosok
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Wydział Polonistyki, Gołębia 16, 30-001 Kraków
https://orcid.org/0000-0003-3663-5465 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Wydział Polonistyki, Gołębia 16, 30-001 Kraków

Publikacja: 09.2021

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Agnieszka Jurczyńska-Kłosok (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski