Uwarunkowania cyrkulacyjne temperatury powietrza w Warszawie w miesiącach o skrajnych wartościach wskaźnika NAO (1951–2015)
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEUwarunkowania cyrkulacyjne temperatury powietrza w Warszawie w miesiącach o skrajnych wartościach wskaźnika NAO (1951–2015)
Data publikacji: 09.07.2018
Prace Geograficzne, 2018, Zeszyt 153, s. 69 - 87
https://doi.org/10.4467/20833113PG.18.004.8479Autorzy
Uwarunkowania cyrkulacyjne temperatury powietrza w Warszawie w miesiącach o skrajnych wartościach wskaźnika NAO (1951–2015)
Impact of atmospheric circulation on air temperature in Warsaw during months with extreme values of the NAO index (1951–2015)
In winter, western air masses arriving in Europe, including Poland, change the weather for relatively warmer, while an eastern advection tends to bring freezing temperatures. While the NAO provides a quantitative measure of this western advection, its relationship with air temperature is not always clear-cut. For this reason, this study characterises the circulation and thermal conditions over Poland depending on the sign and the value of the NAO index (NAO+, NAO–).
The study is based on NAO values and winter (December – March) monthly temperature records in Warsaw spanning 65 years (1951–2015), as well as on the calendar of circulation types proposed by Lityński. A detailed analysis was performed looking at the top 10 months with the highest NAO+ and NAO–, as well as the top 10 months with the greatest positive and negative deviations from the long-term average air temperature (Dt). This selection was based on a premise that the months should largely coincide. The results, however, show certain deviations from previously established patterns in the influence of the NAO+/NAO– on air temperature in Poland.
Glossary of Meteorology, 2000, T.S. Glickmann (red.), American Meteorological Society, Boston.
International Meteorological Vocabulary, 1992, World Meteorological Organization, Geneva.
Hurrell J.M., 1995, Decadal trends in North Atlantic Oscillation and relationship to regional temperature and precipitation, Science, 269, 676–679.
Hurrell J.W., Van Loon H., 1997, Decadal variations in climate associated with the North Atlantic Oscillation, Climatic Change, 36, 301–326.
Jones P.D., Jonsson T., Wheeler D., 1997, Extension to the North Atlantic Oscillation using early instrumental pressure observations from Gibraltar and South-West Iceland, International Journal of Climatology, 17, 1433–1450.
Kaszewski B.M., 1992, Typy cyrkulacji a typy pogody w Polsce, Rozprawy habilitacyjne, 42, Wydawnictwo UMCS, Lublin.
Kirschenstein M., Baranowski D., 2009, Wahania roczne i tendencje zmian temperatury powietrza w Koszalinie, Słupskie Prace Geograficzne 6, 167–178.
Kossowska-Cezak U., Twardosz R., 2017, Anomalie termiczne w Europie (1951–2010), Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków.
Lityński J., 1969, Liczbowa klasyfikacja typów cyrkulacji i typów pogody dla Polski, Prace PIHM, 97, 3–15.
Marsz A.A., 2002, Wprowadzenie (istota NAO, historia, wskaźniki), [w:] A.A. Marsz, A. Styszyńska (red.), Oscylacja Północnego Atlantyku i jej rola w kształtowaniu zmienności warunków klimatycznych i hydrologicznych Polski a temperatura powietrza nad Polską, Akademia Morska, Gdynia, 11–29.
Marsz A.A., 2013, Wpływ Oscylacji Północnoatlantyckiej (NAO) na wzrost temperatury powietrza nad Polską w warunkach zmiennych zasobów ciepła w Atlantyku Północnym, Przegląd Geofizyczny, 3–4, 127–143.
Merecki R.,1914, Klimatologia ziem polskich, Drukarnia i Litografia Jana Cotty.
Niedźwiedź T., 2002, Relacje między NAO a wskaźnikami cyrkulacji nad Polską, [w:] A.A. Marsz, A. Styszyńska (red.), Oscylacja Północnego Atlantyku i jej rola w kształtowaniu zmienności warunków klimatycznych i hydrologicznych Polski a temperatura powietrza nad Polską, Akademia Morska, Gdynia, 87–97.
Nowosad M., 2005, Jeszcze o historii badań nad Oscylacją Północnego Atlantyku, Wiadomości Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej, 18 (1), 81–88.
Pianko-Kluczyńska K., 2007, Nowy kalendarz typów cyrkulacji atmosfery według J. Lityńskiego, Wiadomości Meteorologii, Hydrologii, Gospodarki Wodnej, I(LI) (4), 65–85.
Rogers J.C., 1984, The association between the North Atlantic Oscillation and the Southern Oscillation in the Northern Hemisphere, Monthly Weather Review, 112, 1999–2015.
Słownik meteorologiczny, 2003, T. Niedźwiedź (red.), PTGeof. / IMGW, Warszawa.
Styszyńska A., 2002, Wskaźniki NAO a typy cyrkulacji atmosferycznej Osuchowskiej-Klein, [w:] A.A. Marsz, A. Styszyńska (red.). Oscylacja Północnego Atlantyku i jej rola w kształtowaniu zmienności warunków klimatycznych i hydrologicznych Polski a temperatura powietrza nad Polską, Akademia Morska, Gdynia, 99–109.
Świątek M., 2014, Uwarunkowania cyrkulacyjne występowania ciepłych miesięcy zimowych na obszarze Pobrzeży Południowobałtyckich, Prace Geograficzne, 139, 43–56.
Wibig J., 2000, Oscylacja Północnoatlantycka i jej wpływ na kształtowanie pogody i klimatu, Przegląd Geofizyczny, 2, 121–137.
Wibig J., 2001, Wpływ cyrkulacji atmosferycznej na rozkład przestrzenny anomalii temperatury i opadów w Europie, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Ustrnul Z., Czekierda D., 2007, Wpływ wskaźnika Oscylacji Północnoatlantyckiej na średnią temperaturę powietrza w różnych skalach przestrzennych, [w:] K. Piotrowicz, R. Twardosz (red.), Wahania klimatu w różnych skalach przestrzennych i czasowych, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, Kraków, 2007, 75–84.
Informacje: Prace Geograficzne, 2018, Zeszyt 153, s. 69 - 87
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Uwarunkowania cyrkulacyjne temperatury powietrza w Warszawie w miesiącach o skrajnych wartościach wskaźnika NAO (1951–2015)
Impact of atmospheric circulation on air temperature in Warsaw during months with extreme values of the NAO index (1951–2015)
Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW
ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński
Polska
Publikacja: 09.07.2018
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 1934
Liczba pobrań: 1507