FAQ
logo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Język irlandzki w perspektywie geograficznej

Data publikacji: 27.03.2024

Prace Geograficzne, 2023, Zeszyt 173, s. 109 - 132

https://doi.org/10.4467/20833113PG.23.023.19235

Autorzy

Bożena Gierek
Katedra Porównawczych Studiów Cywilizacji Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Grodzka 52, 31-044 Kraków
https://orcid.org/0000-0003-4297-9002 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Język irlandzki w perspektywie geograficznej

Abstrakt

Sytuacja języka irlandzkiego w Republice Irlandii jest dosyć paradoksalna, bowiem ma on w konstytucji kraju status języka narodowego i pierwszego oficjalnego, a na co dzień posługuje się nim stosunkowo niewielka liczba obywateli. Tym niemniej prawnie ma on zagwarantowane miejsce w przestrzeni publicznej, jako że na wszelkich oficjalnych tablicach i znakach drogowych nazwy i napisy powinny być podane w języku irlandzkim i angielskim – właśnie w tej kolejności. Dotyczy to również nazw miejsc oraz innych elementów środowiska geograficznego – należących do dorobku kulturowego Irlandczyków – na których głównie koncentruje się autorka tegoż artykułu. W przypadku obszarów Gaeltacht, uważanych za ostoję języka irlandzkiego, nazwy miejsc powinny być wyłącznie w tymże języku. Artykuł składa się z dwóch głównych części, nie licząc Wprowadzenia i Wniosków. W pierwszej z nich zostały poruszone kwestie dotyczące współczesnych czasów, natomiast druga część poświęcona jest mitycznej onomastyce Irlandii, na której zasadza się współczesna. Autorka napisała artykuł w oparciu o materiały etnograficzno-folklorystyczne, onomastykę oraz dane statystyczne.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Acht na dTeangacha Oifigiula 2003. Osradharc/Official Languages Act 2003. Overview, An Roinn Gnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta/Department of Community, Rural and Gaeltacht Affairs, Baile Átha Cliath/Dublin, www.ocla.ucc.ie/OfficialLanguages/en/overview.pdf (dostęp: 21.11.2012).

Athbheochan na Gaeilge/The Restoration of the Irish Language, 1965, Arna Fhoilsiú ag Oifig an tSoláthair, Baile Átha Cliath.

Auer P., Schmidt J.E. (red.), 2010, Language and Space. An International Handbook of Linguistic Variation, t. 1, De Gruyter Mouton, Berlin.

Botheroyd S., 1997, Irland. Mythologie in der Landschaft. Ein Reise- und Lesebuch, Hässer, Irland Journal, Darmstadt.

Bradley F., Kennelly J.J., 2008, Capitalising on Culture, Competing on Difference: Innovation, Learning and Sense of Place in a Globalising Ireland, Blackhall Publishing, Blackrock.

Bunreacht na hEireann (Dreacht) – Coiste, 1937, Dáil Éireann Debate [z dnia 25.05.1937], t. 67, nr 8, www.debates.oireachtas.ie/dail/1937/05/25/00014.asp (dostęp: 21.11.2012).

Carey J., 1994, The Irish National Origin-Legend: Synthetic Pseudohistory, University of Cambridge, Cambridge, https://www.asnc.cam.ac.uk/publications/Quiggin/ECQ%20Vol%201%201994%20Carey.pdf (dostęp: 21.11.2012).

Central Statistics Office, www.cso.ie/en/ (dostęp: 30.11.2023).

Cross T.P., Slover C.H. (red.), [1936] 1996, Ancient Irish Tales, Barnes & Noble Books, New York.

Cunliffe B., 1979, The Celtic World, The Bodley Head, London.

Falileyev A., Gohil A. E., Ward N., 2010, Dictionary of Continental Celtic Place-Names. A Celtic Companion to the Barrington Atlas of the Greek and Roman World, CMCS, Aberystwyth.

Friel B., 1996, Translations, [w:] B. Friel, Plays One, Faber and Faber, London, 377–451.

Gal S., 2010, Language and political spaces, [w:] P. Auer, J. E. Schmidt (red.), Language and Space. An International Handbook of Linguistic Variation, t. 1, De Gruyter Mouton, Berlin, 33–50.

Giddens A., [1990] 1991, The Consequences of Modernity, Polity Press, Cambridge.

Giddens A., [1991] 1992, Modernity and Self-Identity, Polity Press, Cambridge.

Gierek B., 2002, Tradycja celtycka w życiu religijnym współczesnego społeczeństwa irlandzkiego, Zakład Wydawniczy »NOMOS«, Kraków.

Gierek B., 2013, Religie Celtów, Wydawnictwo WAM, Kraków.

Gierek B., 2018, Język irlandzki jako element tożsamości kulturowej Irlandczyków w Republice Irlandii w XX i XXI wieku, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Gwynn E., 1924, The Metrical Dindshenchas, cz. 4, Hodges, Figgis, Dublin.

Horton J., Kraftl P., [2013] 2014, Cultural Geographies. An Introduction, Routledge, London.

Jerome (St.), 2010, Commentary on Galatians, przeł. z łac. A. Cain, The Catholic University of America Press, Washington D.C.

Jones M., 2003, Jones’s Celtic Encyclopedia, https://www.maryjones.us/jce/tlachtga.html (dostęp: 20.06.2023).

Joyce P.W., b.r.w., Irish Names of Places, t. 1, Phoenix Publishing Co., Dublin.

Joyce P.W., 1903, A Social History of Ancient Ireland, t. 2, Longmans, Green, and Co., London.

Koch J.T., 2009, A Case for Tartessian as a Celtic Language, Palaeohispanica, 9, 339–351.

Koch J.T., Carey J. (red.), [1994] 2003, The Celtic Heroic Age. Literary Sources for Ancient Celtic Europe and Early Ireland and Wales, Celtic Studies Publications, Malden, Massachusetts.

Logan P., 1992 [1980], The Holy Wells of Ireland, Colin Smythe, Buckinghamshire.

Mac Giolla Easpaig D., 2008, Placenames Policy and its Implementation, [w:] A New View of the Irish Language, red. C. Nic Pháidín, S. Ó Cearnaigh, Cois Life, Dublin, 164–177.

Mitchell D., [2000] 2001, Cultural Geography. A Critical Introduction, Blackwell Publishers, Oxford.

Nic Craith M., 1999, Language and the Creation of Boundaries: The Irish Case, [w:] The Irish Border: History, Politics, Culture, red. Malcolm Anderson, Eberhard Bort, Liverpool: Liverpool University Press, 175–200.

Northern Ireland Statistics and Research Agency (2022) Census 2021. Main statistics for Northern Ireland. Statistical bulletin. Language, https://www.nisra.gov.uk/system/files/statistics/census-2021-main-statistics-for-northern-ireland-phase-1-statistical-bulletin-language.pdf (dostęp: 30.11.2023).

Ó Danachair C., 1969, The Gaeltacht, [w:] A View of the Irish Language, red. B. Ó Cuív, Stationery Office, Dublin, 112–121.

Ó Dónaill N. (red.), [1977] 1992, Foclóir Gaeilge-Béarla, An Gúm, Baile Átha Cliath.

Ó Giollagáin C., Mac Donnacha S., 2008, The Gaeltacht Today, [w:] A New View of the Irish Language, red. C. Nic Pháidín, S. Ó Cearnaigh, Cois Life, Dublin, 108–120.

Ó Giollagáin C., Mac Donnacha S., Ní Chualáin F., Ní Shéaghdha A., O’Brien M., 2007, Comprehensive Linguistic Study of the Use of Irish in the Gaeltacht: Principal Findings and Recommendations, The Department of Community, Rural and Gaeltacht Affairs, Dublin, www.ahg.gov.ie/en/20YearStrategyfortheIrishLanguage/Publications/Comprehensive,LinguisticStudyoftheUseofIrishintheGaeltacht(summary).pdf (dostęp: 21.11.2012).

Ó hOgáin D., 1991, Myth, Legend & Romance. An Encyclopædia of the Irish Folk Tradition, Prentice Hall Press, New York.

Ó Riagáin P., 1992, Language Maintenance and Language Shift as Strategies of Social Reproduction. Irish in the Corca Dhuibhne Gaeltacht: 1926–1986, Institiúid Teangeolaíochta Éireann, Baile Átha Cliach.

Ó Riagáin P., 1997, Language Policy and Social Reproduction. Ireland 1893–1993, Clarendon Press, Oxford.

Placenames Database of Ireland, www.logainm.ie (dostęp: 20.06.2023).

Price G. (red.), 2000, Languages in Britain & Ireland, Blackwell Publishers, Oxford.

Rees A., Rees B., [1961] 1994, Celtic Heritage, Thames and Hudson, London.

Sims-Williams P. , 2006, Ancient Celtic Place-Names in Europe and Asia Minor, Blackwell Publishing, Oxford.

Sjoestedt M.L., [1949] 1994, Gods and Heroes of the Celts, Four Courts Press, Blackrock.

Smith A.D., [1986] 2009, Etniczne źródła narodów, przeł. z ang. M. Głowacka-Grajper, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków.

Stokes W., 1894, The Prose Tales in the Rennes Dindsenchas, Revue Celtique, 15, 272–336, 418–484.

Stokes W., 1895, The Prose Tales in the Rennes Dindsenchas, Revue Celtique, 16, 31–83.

Stokes W. (red), 1868, Sanas Chormaic. Cormac’s Glossary, przeł. z irl. i łac. J. O’Donovan, O.T. Cutter, Calcutta.

Storytellers of Ireland, https://www.storytellersofireland.org/ (dostęp: 30.11.2023).

Tuan Y.F., 1990 [1974], Topophilia: A Study of Environmental Perception, Attitudes, and Values, Columbia University Press, New York.

Vidal de la Blache P., [1922] 1965, Principles of Human Geography, red. E. de Martonne, przeł. z fr. M.T. Bingham, Constable, London.

Williams C.H. (red.), 1988, Language in Geographic Context, Multilingual Matters, Clevedon, England.

Informacje

Informacje: Prace Geograficzne, 2023, Zeszyt 173, s. 109 - 132

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Język irlandzki w perspektywie geograficznej

Angielski:

The Irish language in geographical perspective

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-4297-9002

Bożena Gierek
Katedra Porównawczych Studiów Cywilizacji Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Grodzka 52, 31-044 Kraków
https://orcid.org/0000-0003-4297-9002 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Katedra Porównawczych Studiów Cywilizacji Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Grodzka 52, 31-044 Kraków

Publikacja: 27.03.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Bożena Gierek (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 194

Liczba pobrań: 143

<p>Język irlandzki w perspektywie geograficznej</p>