FAQ
logo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Ekstremalne wartości wskaźników chwiejności atmosfery w Polsce i ich związek z mechanizmami ograniczającymi rozwój konwekcji

Data publikacji: 30.03.2017

Prace Geograficzne, 2017, Zeszyt 148, s. 11-32

https://doi.org/10.4467/20833113PG.17.001.6269

Autorzy

,
Daniel Celiński-Mysław
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński
, Polska
Wszystkie publikacje autora →
Angelika Palarz
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński
, Polska
Wszystkie publikacje autora →

Pobierz pełny tekst

Tytuły

Ekstremalne wartości wskaźników chwiejności atmosfery w Polsce i ich związek z mechanizmami ograniczającymi rozwój konwekcji

Abstrakt

Głównym celem opracowania jest ocena czasowej i przestrzennej zmienności ekstremalnych wartości wybranych wskaźników chwiejności w Polsce w latach 2005–2014. Badania wykonano w odniesieniu do ekstremalnych wartości sześciu indeksów chwiejności – Convective Available Potential Energy, K-Index, Lifted Index, Severe Weather Threat Index, Showalter Index i Total Totals Index. Podstawę badań stanowiły dane pomiarowe z polskich stacji aerologicznych – Łeba, Legionowo, Wrocław – z lat 2005–2014. Ponadto w opracowaniu wykorzystano informacje z depesz SYNOP i raporty o groźnych zjawiskach meteorologicznych bazy European Severe Weather Database. Badania pozwoliły na rozpoznanie wyraźnej czasowej i przestrzennej zmienności ekstremalnych wartości omawianych wskaźników. Szczegółowej analizie poddano trzy dni, w których mimo ekstremalnych wartości wybranych indeksów nie wystąpiły żadne z analizowanych zjawisk konwekcyjnych. Wykazano, że hamowaniu ruchów pionowych zwykle sprzyjało występowanie warstw izotermicznych i inwersyjnych w swobodnej atmosferze. Dodatkowym czynnikiem ograniczającym rozwój konwekcji było położenie badanego obszaru poza zasięgiem oddziaływania frontów atmo- sferycznych, stref zbieżności lub zatok niżowych.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Blanchard D.O., 1998, Assessing the vertical distribution of Convective Available Potential Energy, Weather and Forecasting, 13, 870 – 877.

Brooks H.E., 2009, Proximity soundings for severe convection for Europe and the United States from reanalysis data, Atmospheric Research, 93, 546 – 553.

Brooks H.E., Anderson A.R., Riemann K., Ebbers I., Flachs H., 2007, Climatological aspects of convective parameters from the NCAR/NCEP reanalysis, Atmospheric Research, 83, 294 – 305.

Brooks H.E., Lee J.W., Craven J.P., 2003, The spatial distribution of severe thunderstorm and tornado environments from global reanalysis data, Atmospheric Research, 67 – 68, 73 – 94.

Čabajová Z., 2011, Vetrová kalamita v roku 2004 vo Vysokých Tatrách – príčiny, priebeh, dôsledky a obnova postihnutého územia, [ w : ] A. Pribullová ( red. ), Meteorológia a klimatológia vo vyučovaní II, Vzduch v pohybe, Vydal Geofyzikálny ústav SAV, Bratislava, 59 – 63.

Chaboureau J.-P., Guichard F., Redelsperger J.-L., Lafore J.-P., 2004, The role of stability and moisture in the diurnal cycle of convection over land, Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society, 130 ( 604 ), 3105 – 3117.

DeRubertis D., 2006, Recent trends in four common stability indices derived from U.S. radiosonde observations, Journal of Climate, 19, 309 – 323.

Doswell III C.A., Carbin G.W., Brooks H.E., 2012, The tornadoes of spring 2011 in the USA : An historical perspective, Weather, 67 ( 4 ), 68 – 94.

Galway J.G., 1956, The lifted index as a predictor of latent instability, Bulletin of the American Meteorological Society, 37, 528 – 529.

George J.J., 1960, Weather forecasting for aeronautics, Academic Press, London.

Gubenko I.M., Rubinshtein K.G., 2015, Analysis of the results of thunderstorm forecasting based on atmospheric instability indices using the WRF-ARW numerical model data, Russian Meteorology and Hydrology, 40 ( 1 ), 16 – 24.

Hand W.H., Cappelluti G., 2011, A global hail climatology using the UK Met Office convection diagnosis procedure ( CDP ) and model analyses, Meteorological Applications, 18, 446–458.

Miller R.C., 1972, Notes on analysis and severe-storm forecasting procedures of the Air Force Global Weather Central, Scott Air Force Base, IL, 190.

Moncrieff M.W., Miller M.J., 1976, The dynamics and simulation of tropical cumulonimbus and squall-lines, Quarterly Journal of the Royal Meteorological Society, 102, 373–394.

Palencia C., Giaiotti D., Stel F., Castro A., Fraile R., 2010, Maximum hailstone size : Relationship with meteorological variables, Atmospheric Research, 96, 256–265.

Rauhala J., Schultz D.M., 2009, Severe thunderstorm and tornado warnings in Europe, Atmospheric Research, 93, 369 – 380.

Riemann-Campe K., Fraedrich K., Lunkeit F., 2009, Global climatology of Convective Available Potential Energy ( CAPE ) and Convective Inhibition ( CIN ) in ERA-40 reanalysis, Atmospheric Research, 93, 534 – 545.

Romero R., Gaya M., Doswell II C.A., 2007, European climatology of severe convective storm environmental parameters : A test for significant tornado events, Atmospheric Research, 83, 389 – 404.

Sanchez J.L., Marcos J.L., Dessens J., Lopez L., Bustos C., Garcia-Ortega E., 2009, Assessing sounding-derived parameters as storm predictors in different latitudes, Atmospheric Research, 93, 446 – 456.

Showalter A.K., 1953, A stability index for thunderstorm forecasting, Bulletin of the American Meteorological Society, 34, 250 – 252.

Siedlecki M., 2009, Selected instability indices in Europe, Theoretical and Applied Climatology, 96, 85 – 94.

Siedlecki M., Rzepa M., 2008, Charakterystyka całkowitej energii chwiejności atmosfery nad Europą w latach 1991 – 2003, Przegląd Geofizyczny, 53 ( 1 ), 43 – 54.

Wong S., Dessler A.E., 2005, Suppression of deep convection over the tropical North Atlantic by the Saharian Air Layer, Geophysical Research Letters, 32 ( L09808 ), 1 – 4.

Venkat Ratnam M., Durga Santhi Y., Rajeevan M., Vijaya Bhaskara Rao S., 2013, Diurnal variability of stability indices observed using radiosonde observations over a tropical station : Comparison with microwave radiometer measurements, Atmospheric Research, 124, 21 – 33.

Strony internetowe

http://weather.uwyo.edu/ (15.02.2015).

http://www.estofex.org (15.06.2015).

http://www.eswd.eu/ (15.04.2015).

http://www.ipcc.ch (15.02.2015).

http://www.knmi.nl/ (30.06.2015).

http://www.lightningmaps.org (15.06.2015).

http://www.ogimet.com/ (15.04.2015).

http://www.wetterzentrale.de (15.06.2015).

http://www.wetter3.de (15.06.2015).

Informacje

Informacje: Prace Geograficzne, 2017, Zeszyt 148, s. 11-32

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Ekstremalne wartości wskaźników chwiejności atmosfery w Polsce i ich związek z mechanizmami ograniczającymi rozwój konwekcji

Angielski:

Extreme values of atmospheric instability indices in Poland and their relationship with factors inhibiting the development of convection

Autorzy

Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński
Polska

Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński
Polska

Publikacja: 30.03.2017

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Daniel Celiński-Mysław (Autor) - 50%
Angelika Palarz (Autor) - 50%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski