FAQ
logo Uniwersytetu Jagiellońskiego

Czasowo-przestrzenna ewolucja i czynniki kształtujące rozmieszczenie przemysłu wysokiej techniki w polskich gminach

Data publikacji: 10.2022

Prace Geograficzne, 2022, Zeszyt 167, s. 91 - 117

https://doi.org/10.4467/20833113PG.22.009.16222

Autorzy

,
Grzegorz Micek
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7
https://orcid.org/0000-0001-9552-9326 Orcid
Wszystkie publikacje autora →
,
Maciej Pietrzko
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7
https://orcid.org/0000-0003-1299-0710 Orcid
Wszystkie publikacje autora →
Łukasz Fiedeń
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7
https://orcid.org/0000-0002-8979-9968 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Czasowo-przestrzenna ewolucja i czynniki kształtujące rozmieszczenie przemysłu wysokiej techniki w polskich gminach

Abstrakt

Spatio-temporal evolution and factors behind the spatial distribution of the high-tech industry in Polish communes

Research on the spatial distribution of high technology industries has been the subject of geographers’ studies for a long time. However, in recent years there has been a lack of analyses in Poland which would allow to determine the spatio-temporal variability of advanced economic activities and to verify the determinants of their occurrence. On the basis of GUS data and variables describing transport accessibility, principal component and regression analyses were carried out to identify the location factors of the high-tech industry at the local (commune) level. It is still significantly concentrated in the areas of large cities. Nevertheless, the number of enterprises of the analysed industries in suburban areas increases significantly, which indicates the processes of economic suburbanisation of advanced economic activities. Unfortunately, apart from historically shaped centre of the high technology industry and limited number of new centres, the analysed industries do not develop in medium and small towns and their surroundings. Due to strong emigration, underdeveloped human capital and insufficient transport accessibility, high technology industries have so far generally not appeared in non-metropolitan areas, too. The analysed high-tech industries are concentrated in areas with high values of the entrepreneurship index, high living standards and relatively good transport accessibility. The key variable determining the development of the analysed industries is the situation on the labour market, both in terms of the level of professional activity of the population, the sought-after qualifications of the staff, as well as the level of inter-firm mobility of the staff.

Keywords: location factors, location quotient, Poland, high technology industry, spatial distribution


Zarys treści: Przestrzenne rozmieszczenie przemysłu wysokiej techniki stanowi od dłuższego czasu przedmiot badań geografów. Niemniej w ostatnich latach brakuje w Polsce analiz pozwalających określić zmienność czasowo-przestrzenną zaawansowanych działalności gospodarczych oraz zweryfikować determinanty ich występowania. Na podstawie danych GUS oraz zmiennych opisujących dostępność transportową przeprowadzono analizy składowych głównych i regresji pozwalające zidentyfikować czynniki lokalizacji przemysłu wysokiej techniki na poziomie lokalnym (gmin). Koncentruje się on nadal w znaczącym stopniu na obszarach dużych miast. Niemniej znacząco wzrasta liczba przedsiębiorstw analizowanych branż w obszarach podmiejskich, co wskazuje na procesy suburbanizacji gospodarczej zaawansowanych działalności gospodarczych. Niestety, poza historycznie ukształtowanymi miastami przemysłu wysokiej techniki i pojedynczymi nowymi ośrodkami analizowane branże nie rozwijają się w średnich i małych miastach oraz ich otoczeniu. Z uwagi na silną emigrację, słabo rozwinięty kapitał ludzki i niewystarczającą dostępność transportową zakłady przemysłu wysokiej techniki zasadniczo nie pojawiły się do tej pory w obszarach pozametropolitalnych. Analizowane przedsiębiorstwa przemysłu wysokiej techniki koncentrują się w obszarach o dużych wartościach wskaźnika przedsiębiorczości, wysokim poziomie życia i względnie dobrej dostępności transportowej. Kluczową zmienną warunkującą rozwój analizowanych branż jest sytuacja na rynku pracy zarówno w zakresie poziomu aktywności zawodowej ludności, poszukiwanych kwalifikacji kadry pracowniczej, jak i poziomu mobilności międzyfirmowej kadry.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Arauzo-Carod J.M., 2008, Industrial location at a local level: Comments on the territorial level of the analysis, Tijdschrift Voor Economische en Sociale Geografie, 99 (2), 193–208. DOI: 10.1111/j.1467-9663.2008.00453.x.
https://doi.org/10.1111/j.1467-9663.2008.00453.x.
Arauzo-Carod J.M., 2021, Location determinants of high-tech firms: An intra-urban approach, Industry and Innovation, 28 (10), 1225–1248. DOI: 10.1080/13662716.2021.1929868.
https://doi.org/10.1080/13662716.2021.1929868.
Atlas szerokopasmowego dostępu do Internetu, 2021, Urząd Komunikacji Elektronicznej, https://mapbook.uke.gov.pl/ (dostęp: 15.12.2021).
Audretsch D.B., Lehmann E.E., Warning S., 2005, University spillovers and new firm location, Research Policy, 34 (7), 1113–1122. DOI: 10.1016/j.respol.2005.05.009.
https://doi.org/10.1016/j.respol.2005.05.009.
Breschi S., Lissoni F., 2001, Knowledge spillovers and local innovation systems: A critical survey, Industrial and Corporate Change, 10 (4), 975–1005. DOI: 10.1093/icc/10.4.975.
https://doi.org/10.1093/icc/10.4.975.
Calcagnini G., Favaretto I., Giombini G., Perugini F., Rombaldoni R., 2016, The role of universities in  the location of innovative start-ups, The Journal of Technology Transfer, 41 (4), 670–693. DOI: 10.1007/s10961-015-9396-9.
https://doi.org/10.1007/s10961-015-9396-9.
Carpenter C.W., van Sandt A., Loveridge S., 2021, Empirical methods in business location research, Regional Studies, Regional Science, 8 (1), 344–361. DOI: 10.1080/21681376.2021.1976261.
https://doi.org/10.1080/21681376.2021.1976261.
Chojnicki Z., Czyż T., 2006, Aspekty regionalne gospodarki opartej na wiedzy w Polsce, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań.
De Silva D.G., McComb R.P., 2012, Research universities and regional high-tech firm start-up and exit, Economic Inquiry, 50, 112–130. DOI: 10.1111/j.1465-7295.2010.00353.x.
https://doi.org/10.1111/j.1465-7295.2010.00353.x.
Egeln J., Gottschalk S., Rammer C., 2004, Location decisions of spin-offs from public research institutions, Industry and Innovation, 11 (3), 207–223. DOI: 10.1080/ 1366271042000265384.
Elekes Z., Boschma R., Lengyel B., 2019, Foreign-owned firms as agents of structural change in regions, Regional Studies, 53 (11), 1603–1613. DOI: 10.1080/00343404.2019.1596254.
https://doi.org/10.1080/00343404.2019.1596254.
Eurostat, 2008, Working Group Meeting on Statistics on Science, Technology and Innovation, Luxembourg (doc. Eurostat/F4/STI/2008/12).
Fallick B., Fleischman C.A., Rebitzer J.B., 2006, Job-hopping in Silicon Valley: Some evidence concerning the microfoundations of a high-technology cluster, Review of Economics and Statistics, 88 (3), 472–481. DOI: 10.1162/rest.88.3.472.
https://doi.org/10.1162/rest.88.3.472.
Felsenstein D., 1994, University-related science parks: Seedbeds or enclaves of innovation?, Technovation, 14 (2), 93–110.
Felsenstein D., 1996, High technology firms and metropolitan locational choice in Israel: A look at the determinants, Geografiska Annaler, 78A (1), 43–58.
Fitjar R., Rodriguez-Pose A., 2011, Innovating in the periphery: Firms, values and innovation in southwest Norway, European Planning Studies, 19(4), 555–574. DOI: 10.1080/09654313.2011.548467.
https://doi.org/10.1080/09654313.2011.548467.
Frenkel A., 2001, Why high-technology firms choose to locate in or near metropolitan areas, Urban Studies, 38, 1083–1102. DOI: 10.1080/00420980120051666.
https://doi.org/10.1080/00420980120051666.
Friesl M., Gilbert B.A., McDougall P.P., Audretsch D.B., 2008, Clusters, knowledge spillovers and new venture performance: An empirical examination, Journal of Business Venturing, 23 (4), 405–422. DOI: 10.1016/j.jbusvent.2007.04.003.
https://doi.org/10.1016/j.jbusvent.2007.04.003.
Glasmeier A.K., 1988, Factors governing the development of high tech industry agglomerations: A tale of three cities, Regional Studies, 22 (4), 287–301. DOI: 10.1080/00343408812331344980.
https://doi.org/10.1080/00343408812331344980.
Glasmeier A.K., 1991, The high-tech potential: Economic development in rural America, Center for Urban Policy Research, Rutgers University, New Brunswick, NJ.
Guzik R., Kołoś A., Fiedeń Ł., Kocaj A., Wiedermann K., 2020, Dostępność komunikacyjna i relacje przestrzenne w województwie pomorskim, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ, Kraków.
Gwosdz K., Sobala-Gwosdz A., Górecki J., Jarzębiński M., Rotter-Jarzębińska K., Fiedeń Ł., 2019, Potencjał miast średnich w Polsce dla lokalizacji inwestycji BPO/SSC/IT/R&D, Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju, Warszawa.
He Z., Romanos M., 2016, Spatial agglomeration and location determinants: Evidence from the US communications equipment manufacturing industry, Urban Studies, 53 (10), 2154–2174. DOI: 10.1177/0042098015586698.
https://doi.org/10.1177/0042098015586698.
Hernandez C., Gonzalez D., 2017, Study of the start-up ecosystem in Lima, Peru: Analysis of interorganizational networks, Journal of Technology Management & Innovation, 12 (1), 71–83. DOI: 10.4067/S0718-27242017000100008.
https://doi.org/10.4067/S0718-27242017000100008.
Hoare A.G., 1985, Industrial linkage studies, [w:] M. Pacione (red.), Progress in Industrial Geography, Croom Helm, London, 40–80.
Hong J., Bing F., Yanrui W., Liangbing W., 2016, Do government grants promote innovation efficiency in China’s high-tech industries?, Technovation, 57–58, 4–13. DOI: 10.1016/j.technovation.2016.06.001.
https://doi.org/10.1016/j.technovation.2016.06.001.
Informacja o realizacji ustawy o specjalnych strefach ekonomicznych. Stan na 31 grudnia 2019 r., 2020, Ministerstwo Rozwoju, Warszawa.
Kellerman A., 2002, Conditions for the development of high-tech industry: The case of Israel, Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie, 93, 270–286.
Kossowski T., 2003, Analiza czynnikowa – problem porównania czynników uzyskanych różnymi metodami, [w:] H. Rogacki (red.), Problemy interpretacji wyników metod badawczych stosowanych w geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarce przestrzennej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 83–89.
Miller D., Acs Z., 2017, The Campus as Entrepreneurial Ecosystem: The University of Chicago, Small Business Economics, 49 (1), 75–95. DOI: 10.1007/s11187-017-9868-4. Nauka i technika w 2011 r., 2012, Główny Urząd Statystyczny, Warszawa.
Nauka i technika w 2019 r., 2020, Główny Urząd Statystyczny, Urząd Statystyczny w Szczecinie, Warszawa–Szczecin.
Oakey R.P., 1984, Innovation and regional growth in small high technology firms: Evidence from Britain and the USA, Regional Studies, 18, 237–251.
Parki przemysłowe i technologiczne, 2021, https://www.paih.gov.pl/strefa_inwestora/parki_przemyslowe_i_technologiczne (dostęp: 15.01.2021).
Parysek J., Ratajczak W., 2002, Analiza składowych głównych, jej korzyści i ograniczenia z punktu widzenia badań geograficznych, [w:] H. Rogacki (red.), Możliwości i ograniczenia zastosowań metod badawczych w geografii społeczno-ekonomicznej i gospodarce przestrzennej, Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań, 61–73.
Presutti M., Boari C., Majocchi A., Molina-Morales X., 2019, Distance to customers, absorptive capacity, and innovation in high-tech firms: The dark face of geographical proximity, Journal of Small Business Management, 57 (2), 343–361. DOI: 10.1111/jsbm.12323.
https://doi.org/10.1111/jsbm.12323.
Pylak K., Kogler D.F., 2021, Successful economic diversification in less developed regions: Long-term trends in turbulent times, Regional Studies, 55 (3), 465–478. DOI: 10.1080/00343404.2020.1862782.
https://doi.org/10.1080/00343404.2020.1862782.
RAD-on, 2021, https://radon.nauka.gov.pl/dane/instytucje-systemu-szkolnictwa-wyzszego-inauki?statusCodes=1&pageNumber=1 (dostęp: 09.12.2021).
Renski H., 2009, New firm entry, survival, and growth in the United States, Journal of the American Planning Association, 75 (1), 60–77. DOI: 10.1080/01944360802558424.
https://doi.org/10.1080/01944360802558424.
Roper S.W., Frenkel A., 2000, Different paths to success – The growth of the electronics sector in Ireland and Israel, Environment and Planning. C: Government and Policy, 18 (6), 651–665. DOI: 10.1068/c9926.
https://doi.org/10.1068/c9926.
Rothaermel F.T., Ku D.N., 2008, Intercluster innovation differentials: The role of research universities,
IEEE Transactions on Engineering Management, 55 (1), 9–22. DOI: 10.1109/TEM.2007.912815.
https://doi.org/10.1109/TEM.2007.912815.
Santarelli E., Tran H.T., 2012, Growth of incumbent firms and entrepreneurship in Vietnam, Growth & Change, 43 (4), 638–666. DOI: 10.1111/j.1468-2257.2012.00601.x.
https://doi.org/10.1111/j.1468-2257.2012.00601.x.
Storper M., 1982, The spatial division of labor: Technology, the labor process, and the location of influences, unpublished dissertation, Department of Geography, University of California, Berkeley.
Śleszyński P., 2013, Delimitacja Miejskich Obszarów Funkcjonalnych stolic województw, Przegląd Geograficzny, 85 (2), 173–197. DOI: 10.7163/PrzG.2013.2.2.
https://doi.org/10.7163/PrzG.2013.2.2.
Śleszyński P., 2019, Aktualizacja delimitacji miast średnich tracących funkcje społeczno-gospodarcze (powiększających dystans rozwojowy), Instytut Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania PAN, Warszawa.
Świdurska A., 2010, Efektywność rozwoju przedsiębiorstw produkcyjnych wysokiej techniki w Polsce, Prace Komisji Geografii Przemysłu PTG, 15, 197–208.
Świeczewska I., 2013, Modele sektorów przemysłu według stopnia zaawansowania techniki, Folia Oeconomica 294, 371–405.
Viladecans-Marsal E., Arauzo-Carod J.M., 2012, Can a knowledge-based cluster be created? The case of the Barcelona 22@district, Papers in Regional Science 91(2), 377–400. DOI: 10.1111/j.1435-5957.2011.00383.x.
https://doi.org/10.1111/j.1435-5957.2011.00383.x.
Wadee A., Padayachee A., 2017, Higher education: Catalysts for the development of an entrepreneurial ecosystem, or… Are we the weakest link?, Science, Technology and Society, 22 (2), 284–309. DOI: 10.1177/0971721817702290.
https://doi.org/10.1177/0971721817702290.
Woodward D., Figueiredo O., Guimaraes P., 2006, Beyond the Silicon Valley: University R&D and high-technology location, Journal of Urban Economics, 60, 15–32. DOI: 10.1016/j.jue.2006.01.002.
https://doi.org/10.1016/j.jue.2006.01.002.
Zakrzewska-Bielawska A., 2011, Relacje między strategią a strukturą organizacyjną w przedsiębiorstwach sektora wysokich technologii, Zeszyty Naukowe Politechniki Łódzkiej, 1095.

Informacje

Informacje: Prace Geograficzne, 2022, Zeszyt 167, s. 91 - 117

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Czasowo-przestrzenna ewolucja i czynniki kształtujące rozmieszczenie przemysłu wysokiej techniki w polskich gminach

Angielski:

Spatio-temporal evolution and factors behind the spatial distribution of the high-tech industry in Polish communes

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-9552-9326

Grzegorz Micek
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7
https://orcid.org/0000-0001-9552-9326 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7

https://orcid.org/0000-0003-1299-0710

Maciej Pietrzko
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7
https://orcid.org/0000-0003-1299-0710 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7

https://orcid.org/0000-0002-8979-9968

Łukasz Fiedeń
Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7
https://orcid.org/0000-0002-8979-9968 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej, Uniwersytet Jagielloński, 30-387 Kraków, ul. Gronostajowa 7

Publikacja: 10.2022

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Grzegorz Micek (Autor) - 33%
Maciej Pietrzko (Autor) - 33%
Łukasz Fiedeń (Autor) - 34%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski