FAQ

Uwieńczy skroń, oczyści krew, ochroni przed piorunem. O wawrzynie poetyckim, magicznym i skutecznym

Data publikacji: 11.09.2024

Medycyna Nowożytna, 2024, Tom 30 (2024) Suplement I, s. 445 - 460

https://doi.org/10.4467/12311960MN.24.027.20020

Autorzy

Joanna Partyka
Instytut Badań Literackich PAN, Nowy Świat 72, Warszawa
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Uwieńczy skroń, oczyści krew, ochroni przed piorunem. O wawrzynie poetyckim, magicznym i skutecznym

Abstrakt

Laurel bay (Laurus nobilis) is a plant with a wide range of usage and interesting symbolism. It was Apollo’s favorite plant, and its leaves and stems were used to foretell the future. It was used to make sedative drops and aromatic oil. Bay leaves are considered, also in Polish cuisine, as an important spice, enhancing the taste of various dishes. From the Latin name of the shrub comes the names Laura, made famous by Petrarch, as well as Lawrence (Laurentius), and the Latin laureatus (from the act of crowning the winner in a competition with a laurel), exists in Polish as “laureate”, although laurel wreaths are no longer woven. Laurel has also been a literary and mythological hero, and figures in the repertoire of fixed phraseological compounds. The plant is therefore a multidisciplinary ‘phenomenon’ and will be treated as such here.

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła

Alciato A., Emblematy, wyd. i przeł. B. Czarski, przedmowa R. Krzywy, Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego, Warszawa 2023.

Chmielowski B., Cnoty i niecnoty symbolicznymi wyrażone obrazami, [w:] Nowe Ateny albo Akademia wszelkiej scyencyi pełna..., wyd. M. i J. Lipscy, Wydawnictwo Literackie, Kraków 1964.

Encyclopé die, ou, Dictionnaire raisonné des sciences, des arts et des mé tiers, Briasson David, Le Breton, Durand, t. 9, Paris 1765, https://archive.org/details/EncyclopeYdieou9Dide/page/316/mode/1up.

Fulgencjusz, Fabii Planciadis Fulgentii v.c. Mitologiarum libri tres, “XIV. Fabula de Lauro”, https://www.thelatinlibrary.com/fulgentius/fulgentius1.shtml.

Haur J.K., Merkuryjusz polski, wyd. J. Partyka, Instytut Badań Literackich PAN Wydawnictwo, Warszawa 2019.

Izydor z Sewilli, św., Isidori Hispalensis Episcopi Etymologiarum sive Originum libri XX, XVII, 7, 2; https://www.thelatinlibrary.com/isidore/17.shtml.

Krasicki I., Dzieła, t. 1, Drukarnia Korneckiego, Kraków 1882.

Lukrecjusz (Titus Lucretius Carus), O naturze rzeczy, tłum., wstęp G. Żurek, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1994.

Masen J., Speculum imaginum veritatis occultae, exhibens symbola, emblemata; hieroglyphica, aenigmata, omnitam materiae, quam formae varietate; exemplis simul; ac praeceptis illustatum, Sumptibus viduae, et haeredum Ioannis Antonii Kinchii, Coloniae 1681.

Owidiusz, Przemiany (Metamorfozy), I, 553–576, tłum. B. Kiciński, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2002.

Pliniusz, Pliniusza Starszego Historyi naturalnej ksiąg XXXVII = C. Plinii Secundi Historiae naturalis libri XXXVII, T. 5, ks. XV, tłum. J. Łukaszewicz, W Drukarni Łukaszewicza, Poznań 1845.

Propertius, Elegie, „XXVIII. Do Jowisza”, [w:] Biblioteka Klasyków Łacińskich, wyd. E. Raczyński, U Zygmunta Schlettera, Wrocław 1839.

Propertius, Sexti Properti elegiarum liber secundvs, XXVIIIb: deficiunt magico torti sub carmine rhombi, et iacet exstincto laurus adusta foco, https://www.thelatinlibrary.com/prop2.html.

Ripa C., Ikonologia, tłum. I. Kania, TAiWPN Universitas, Kraków 1998.

Swetoniusz (Gajus Swetoniusz Trankwillus), Żywoty Cezarów, tłum., oprac. J. Niemirska-Pliszyńska, wyd. 2, Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo, Wrocław 1960.

Tibullus, Elegie, przed. L. Winniczuk, tłum. J. Sękowski, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1987.

Literatura przedmiotu

Brückner A., Słownik etymologiczny języka polskiego, Wiedza Powszechna, Warszawa 1985.

Jundziłł B.S., Botanika stosowana czyli wiadomość o własnościach i użyciu roślin w handlu, ekonomice, rękodziełach, o ich Ojczyźnie, mnożeniu, utrzymywaniu według układu Linneusza, Drukarnia Diecezjalna, Wilno 1799.

Kluk K., Dykcyonarz roślinny, w którym podług układu Linneusza są opisane rośliny nietylko kraiowe [...] ale oraz y cudzoziemskie [...] z poprzedzaiącym wykładem słowbotanicznych y kilkorakim na końcu regestrem, t. 2, Drukarnia Pijarów, Warszawa 1787.

Kobielus S., Florarium christianum. Symbolika roślin – chrześcijańska starożytność i średniowiecze, TYNIEC Wydawnictwo Benedyktynów, Kraków 2014.

Linde B., Słownik języka polskiego, t. 1, Drukarnia Pijarów, Warszawa 1807.

Mechlińska A., Liść laurowy – zwyczajna przyprawa czy produkt o właściwościach leczniczych?, https://dietetycy.org.pl/lisc-laurowy/.

Skwarczyńska S., W orbicie literatury, teatru, kultury naukowej, Instytut Wydawniczy PAX, Warszawa 1985.

Wodzicki S., O hodowaniu, użytku, mnożeniu i poznawaniu drzew, krzewów, t. 3, W Drukarni Braci Gieszkowskich, Kraków 1828.

Zimek K., Reinterpretacje Metamorfoz w poezji polskiego baroku. Narcyz – Akteon – Dafne, Instytut Badań Literackich Wydawnictwo, Warszawa 2013.

Informacje

Informacje: Medycyna Nowożytna, 2024, Tom 30 (2024) Suplement I, s. 445 - 460

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Uwieńczy skroń, oczyści krew, ochroni przed piorunem. O wawrzynie poetyckim, magicznym i skutecznym
Angielski: It will crown the temple, purify the blood, protect against lightning. On a poetic, magical and effective laurus

Autorzy

Instytut Badań Literackich PAN, Nowy Świat 72, Warszawa

Publikacja: 11.09.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Joanna Partyka (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski