FAQ

Składniki żywiczne w preparatach leczniczych (XVI–XIX w.) na podstawie napisów aptecznych na naczyniach z kolekcji Mateusza B. Grabowskiego w Muzeum Farmacji Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum

Data publikacji: 11.09.2024

Medycyna Nowożytna, 2024, Tom 30 (2024) Suplement I, s. 149 - 182

https://doi.org/10.4467/12311960MN.24.016.20009

Autorzy

,
Iwona Dymarczyk
Muzeum Farmacji Uniwersytetu Jagiellońskiego
https://orcid.org/0000-0002-1568-7736 Orcid
Wszystkie publikacje autora →
Ewa Capecka
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
, Polska
https://orcid.org/0000-0003-1594-9828 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Składniki żywiczne w preparatach leczniczych (XVI–XIX w.) na podstawie napisów aptecznych na naczyniach z kolekcji Mateusza B. Grabowskiego w Muzeum Farmacji Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum

Abstrakt

The work presents some ingredients of complex medicines available in European pharmacies in the 16th–19th centuries, selected on the basis of studies of the collection of pharmacy vessels by Mateusz B. Grabowski, Museum of Pharmacy at the Jagiellonian University – Medical College. The plant resin raw materials included in these medicines, their ancient and contemporary significance, were discussed.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Addisalem A.B., Duminil J., Wouters D., Bongers F., Smulders M.J., Fine-scale spatial genetic structure in the frankincense tree Boswellia papyrifera (Del.) Hochst. and implications for conservation, “Tree genetics & genomes” 2016, nr 12, s. 1–10.

Ahmed A.A., Health benefi ts of gum arabic and medical use, [w:] Mariod A.A. (red.), Gum arabic: structure, properties, application and economics, Academic Press 2018. DOI: 10.1016/B978-0-12-812002-6.00016-6.

Al-Yasiry A.R.M., Kiczorowska B., Frankincense–therapeutic properties, “Advances in Hygiene and Experimental Medicine” 2016, nr 70, s. 380–391. DOI: 10.5604/17322693.1200553.

Awad S.S., Rabah A.A., Ali H.I., Mahmoud T.E., Acacia seyal gums in Sudan: Ecology and economic contribution, [w:] Mariod A.A. (red.), Gum arabic: structure, properties, application and economics, Academic Press 2018.

Bilek J., Bilek M., Surowce recepturowe dawniej i dziś – olejek terpentynowy, „Aptekarz Polski” 2022, https://www.aptekarzpolski.pl/receptura/surowce-recepturowe-dawniej-i-dzis-olejek-terpentynowy/.

Chanaj-Kaczmarek J., Matławska I., Wybrane wydzieliny roślinne stosowane w kosmetologii i lecznictwie, „Pol. J. Cosmetol.” 2013, nr 16(4), s. 280–285.

Dymarczyk I., Aptekarz i majoliki. O Mateuszu B. Grabowskim i jego krakowskiej kolekcji ceramiki aptecznej, Wydawnictwo Kontekst, Kraków–Poznań 2015.

Dymarczyk I., Preparaty lecznicze z szesnasto-osiemnastowiecznych aptek (według napisów aptecznych na majolikach z kolekcji Grabowskiego w krakowskim Muzeum Farmacji), „Farmacja Polska” 2017, t. 73, nr 1, s. 17–24, https://www.ptfarm.pl/download/?file-=File%2FFarmacja+Polska%2F2017%2F1%2F_FP_2017_01.pdf.

Dymarczyk I., Medicines from the first pharmacopoeia listed on the apothecary majolica vessels from the Mateusz B. Grabowski collection at the Museum of Pharmacy in Kraków, “Opuscula Musealia” 2020, nr 27, s. 169–180. DOI: 10.4467/20843852.OM.20.009.13748.

Farhadi F., Iranshahi M., Mohtashami L., Asil S.S., Iranshahy M., Metabolic differences of two Ferula species as potential sources of galbanum: An NMR-based metabolomics study, “Phytochemical Analysis” 2021, nr 32(5), s. 811–819. DOI: 10.1002/pca.3027.

Farmakopea Polska, wydanie XII (t. II), Warszawa 2020.

Fischer B., Hartwich C., Jalapa, [w:] Fischer B., Hartwich C. (red.),

Hagers Handbuch der Pharmaceutischen Praxis, Springer, Berlin,

Heidelberg 1910. DOI: 10.1007/978-3-662-41202-2_43.

Gholami B.A., Faravani M., The possibility of crop cultivation and utilization of edible gum from herb (Dorema ammoniacum D. Don) in dryland farming, “Journal of Agricultural Sciences, Belgrade” 2015, nr 60(3), s. 369–380. DOI: 10.2298/JAS1503369G.

Gillabel D., Healing with turpenthine, 2017, healingwithturpentine05.pdf (soul-guidance.com).

Golmohammadi F., Ferula assa-foetida as a main medical plant in east of Iran (harvesting, main characteristics and economical importance), “Journal of Progressive Agriculture” 2016, nr 7.2, s. 1–14.

Hojden B., Ambrowiec wschodni – ciekawe egzotyczne drzewo, „Wiadomości Zielarskie” 1996, nr 5, s. 18.

Iranshahy M., Iranshahi M., Traditional uses, phytochemistry and pharmacology of asafoetida (Ferula assa-foetida oleo-gum-resin) – A review, “Journal of Ethnopharmacology” 2011, nr 134(1), s. 1–10.

Kohlmünzer S., Farmakognozja, wyd. IV, PZWL, Warszawa 1993.

Manvitha K., Bidya B., Aloe vera: a wonder plant its history, cultivation and medicinal uses, “Journal of Pharmacognosy and Phytochemistry” 2014, nr 2(5), s. 85–88.

Miran M., Amirshahrokhi K., Ajanii Y., Zadali R., Rutter M.W., Enayati A., Movahedzadeh F., Taxonomical investigation, chemical composition, traditional use in medicine, and pharmacological activities of Boswellia sacra Flueck, “Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine” 2022. DOI: 10.1155/2022/8779676.

Mobeen A., Siddiqui M.A., Quamri M.A., Itrat M., Imran-Khan M.D., Therapeutic potential of Ushaq (Dorema ammoniacum D. Don): A unique drug of Unani medicine, “Int J Unani Integ Med” 2018, nr 2(1), s. 11–16.

Mohammadhosseini M., Venditti A., Sarker S.D., Nahar L., Akbarzadeh A., The genus Ferula: Ethnobotany, phytochemistry and bioactivities – A review, “Industrial crops and products” 2019, nr 129, s. 350–394.

Mottaghipisheh J., Vitalini S., Pezzani R., Iriti M., A comprehensive review on ethnobotanical, phytochemical and pharmacological aspects of the genus Dorema, “Phytochemistry Reviews” 2021, nr 20(5), s. 945–989.

Önder A., Nahar L., Nath S., Sarker S.D., Phytochemistry, traditional uses and pharmacological properties of the genus opopanax WDJ Koch: A Mini-Review, “Pharmaceutical Sciences” 2020, nr 26(2), s. 99–106.

Orwa C., Mutua A., Kindt R., Jamnadass R, Simons A., Commiphora Africana. Agroforestree Database: a tree reference and selection guide version 4.0; Commiphora_africana.PDF, 2009 (worldagroforestry.org).

Ożarowski A., Jaroniewski W., Rośliny lecznicze i ich praktyczne zastosowanie, Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych, 1987.

Öztürk M., Çelik A., Güvensen A., Hamzaoğlu E., Ecology of tertiary relict endemic Liquidambar orientalis Mill. Forests, “Forest Ecology and Management” 2008, nr 256(4), s. 510–518. DOI:10.1016/j.foreco.2008.01.027.

Pabst G. (red.), Köhler’s Medizinal-Pflanzen in naturgetreuen Abbildungen mit kurz erläuterndem Texte; Atlas zur Pharmacopoea germanica, austriaca, belgica, danica, helvetica, hungarica, rossica, suecica, Neerlandica, British pharmacopoeia, zum Codex medicamentarius, sowiezur Pharmacopoeia of the United States of America, 1887.

Pharmacopoeia Wirtembergica, Sttutgart 1786.

Prasad N., Thombare N., Sharma S.C., Kumar S., Gum arabic – A versatile natural gum: A review on production, processing, properties and applications, “Industrial Crops and Products” 2022, nr 187. DOI: 10.1016/j.indcrop.2022.115304.

Procyk A., Gumożywice roślinne i ich właściwości lecznicze, „Wiadomości Zielarskie” 1994, nr 1, s. 9–10.

Rabizadeh F., Investigation of the effect of ecological factors on phytochemical, anatomical and physiological characteristics of the medicinal plant of Vashagh (Dorema ammoniacum), “Arch. Pharma Pract.“ 2020, nr 11S1, s. 6–13.

Radwan-Pytlewska K., Mirra i kadzidło, „Wiadomości Zielarskie” 1991, nr 12, s. 14–15.

Sattar Z., Iranshahi M., Phytochemistry and pharmacology of Ferula persica Boiss.: A review, “Iran. J. Basic. Med. Sci.” 2017, nr 20. DOI: 10.22038/ijbms.2017.808.

Seyfullah L.J., Beimforde C., Dal Corso J., Perrichot V., Rikkinen J., Schmidt A.R., Production and preservation of resins – past and present, “ Biological Reviews” 2018, nr 93(3), s. 1684–1714.

Shackleton C.M., Gambiza J., Growth of Aloe ferox Mill. at selected sites in the Makana region of the Eastern Cape, “South African Journal of Botany” 2017, nr 73(2), s. 266–269.

Shahzadi I., Nadeem R., Hanif M.A., Mumtaz S., Jilani, M.I., Nisar S., Chemistry and biosynthesis pathways of plant oleoresins: Important drug sources, “International Journal of Chemical and Biochemical Sciences” 2017, nr 12, s. 18–52.

Shuaib M., Mehta D., Ali M., A Comprehensive Research on HPTLC Analysis and Interpretation of Three Plants, Mainly: Commiphora myrrha, Operculina turpethum, and Pinus roxburghii Sarg, “The Pharmaceutical and Chemical Journal” 2018, nr 5(6), s. 21–28, TPCJ2018-05-06-21-28.pdf.

Siddiqui M.Z., Boswellia serrata, a potential antiinfl ammatory agent: an overview, “Indian J Pharm Sci” 2011, nr 73(3), s. 21–28. DOI: 10.4103/0250-474X.93507.

Srivastava D., Rauniyar N., Medicinal Plants of Genus Ipomoea, LAP Lambert Academic Publishing, Beau Bassin, Mauritius 2020.

Strzelecka H., Kowalski J. (red.), Encyklopedia zielarstwa i ziołolecznictwa, PWN, Warszawa 2000.

Warrier K., Muthupandiyan S., Boswellia serrata Roxb. Ex Coleb.: A Threatened Tree, “International Journal of Plant & Soil Science” 2022, nr 34(24), s. 527–534.

Wyk B.E. van, Wink M., Rośliny lecznicze świata Ilustrowany przewodnik naukowy po najważniejszych roślinach leczniczych świata i ich wykorzystaniu, MedPharm, Wrocław 2008.

Yogi R.K., Nirmal K., Sharma K.K., Lac, Plant Resins and Gums Statistics 2018: At a Glance. ICAR-Indian Institute of Natural Resins and Gums, Ranchi (Jharkhand), India, “Bulletin (Technical)” 2021, nr 1, s. 1–80, http://krishi.icar.gov.in/jspui/handle/123456789/68233.

Informacje

Informacje: Medycyna Nowożytna, 2024, Tom 30 (2024) Suplement I, s. 149 - 182

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Składniki żywiczne w preparatach leczniczych (XVI–XIX w.) na podstawie napisów aptecznych na naczyniach z kolekcji Mateusza B. Grabowskiego w Muzeum Farmacji Uniwersytetu Jagiellońskiego – Collegium Medicum
Angielski: Resin ingredients in medicinal preparations (16th–19th c.) based on pharmacy inscriptions on vessels from the collection of Mateusz B. Grabowski in the Museum of Pharmacy at the Jagiellonian University – Medical College

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-1568-7736

Iwona Dymarczyk
Muzeum Farmacji Uniwersytetu Jagiellońskiego
https://orcid.org/0000-0002-1568-7736 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Muzeum Farmacji Uniwersytetu Jagiellońskiego

https://orcid.org/0000-0003-1594-9828

Ewa Capecka
Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
, Polska
https://orcid.org/0000-0003-1594-9828 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Rolniczy w Krakowie
Polska

Publikacja: 11.09.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Iwona Dymarczyk (Autor) - 50%
Ewa Capecka (Autor) - 50%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski