FAQ

Rodzina w II Rzeczypospolitej – jej główne zagrożenia ze strony chorób

Data publikacji: 28.06.2019

Medycyna Nowożytna, 2019, Tom 25 (2019) Zeszyt 1, s. 99 - 124

https://doi.org/10.4467/12311960MN.19.005.10758

Autorzy

Andrzej Felchner
Instytut Nauk Pedagogicznych, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach Filia w Piotrkowie Trybunalskim.
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Rodzina w II Rzeczypospolitej – jej główne zagrożenia ze strony chorób

Abstrakt

The Family in the Second Polish Republic – The Main Dangers of Diseases

The period between 1918 and 1939 is extremely important not for Poland but also for Polish families of that period. After about 150 years of partitions the families could again live and bring up their children in an independent and free country. The times were judged and described in different ways in the past. From 1945 until the changes of the economic mode originated in 1989 the times were very negatively perceived by the imposed government of that period. Within the last, almost thirty years, in newspapers those events were presented sometimes too positively. The time passing and new publications describing social life of whose who lived ninety or a hundred years ago allow to  explore in deep and diversify the scope of the research. The issues are also meaningful for contemporary families. They concern extremely important problems – for instance, bringing up and educating the forthcoming generations while preserving traditions and respecting the things which had already been achieved. Obviously, the difficult or  controversial issues should not be avoided at any stage of the discussion. One of the elements connected with education are health and illness issues concerning also the recent past. The defeat of the imperialist countries after World War I was used by Polish society. With the support of the victorious allies Poland was reborn as an independent, sovereign country. In spite of the fact that our country formally did not participate in warfare of 1914–1918 still it became the area of fi erce battles and fighting. Within the first years of the young country until the end of the Third Silesian Uprising in spring 1921, the situation constantly worsened. This period was extremely difficult for the society. One of the most frequently problems that the families had to face were massive infectious illness outbreaks (for instance,  typhoid fever, smallpox or cholera) or social illness outbreaks, like tuberculosis or venereal diseases. Only in 1920s did the negative health situation of the families improve. The great world economic crisis which started in 1929 and finished in Poland after five years impaired the issues connected with health of general public. Because of financial problems the activity of, for example, school health care system activity was limited. The last two years of the Second Polish Republic brought an improvement of the situation as far as health issues are concerned. Infant mortality rate was decreasing. The net of health centers developed and there were the centers responsible for the mother and child health care, school hygiene and the control of the most dangerous social diseases – tuberculosis, trachoma, venereal diseases. Immunization of the youngest was introduced to a bigger scale. The number of doctors educated at five Polish universities increased and the health state of the society improved. The discussions concerning the improvement of health care system continued. The disputes also referred to the school medicine which was better organized at that time.

It is possible to claim that by presenting the above issues the important elements from family life in the Second Polish Republic will be reminded but also some conclusions concerning contemporary period can be drawn.

Bibliografia

Archiwum Państwowe w Piotrkowie Trybunalskim, zespoły: – Akta miasta Piotrkowa 1746–1945.

– Starostwo Powiatowe Piotrkowskie 1919–1939.

– Wydział Powiatowy w Piotrkowie Trybunalskim 1917–1949.

Brzoza C., Wielka historia Polski. Polska w czasach niepodległości i drugiej wojny światowej (1918–1945), vol. 5, Kraków 2003.

Chwalba A., Historia Polski 1795–1918, Kraków 2000.

Chwalba A., Samobójstwo Europy. Wielka wojna 1914–1918, Kraków 2014.

Ciesielska M., Tyfus groźny zabójca i cichy sprzymierzeniec, Warszawa 2015.

Determinanty chorób i zdrowia – PZWL, www.wydawnictwopzwl.pl/download/229360100.pdf.

Dwadzieścia lat publicznej służby zdrowia w Polsce odrodzonej 1918–1938, wprowadzenie E. Piestrzyński, Warszawa 1939.

Dworacka T., Nieślubne macierzyństwo jako problem demograficzny i społeczny w II Rzeczypospolitej w ujęciu prasy polskiej z lat 1918–1939, [w:] B. Płonka-Syroka (red.), Gra możliwości. Studia z historii medycyny i farmacji XIX i XX wieku. Studia humanistyczne Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej we Wrocławiu, Wrocław 2011.

Dziennik Urzędowy Województwa Łódzkiego, 1922 r., nr 32.

Felchner A., Doświadczenie choroby przez społeczeństwo II Rzeczypospolitej na przykładzie Piotrkowa Trybunalskiego i powiatu piotrkowskiego, [w:] B. Płonka-Syroka i M. Skrzypek (red.), Doświadczenie choroby w perspektywie badań interdyscyplinarnych, Wrocław 2010.

Felchner A., Pod znakiem Eskulapa i Marsa. Służba zdrowia Wojska Polskiego (od jesieni 1918 r. do mobilizacji w 1939 r.), Oświęcim 2016.

Felchner A., Z problematyki zwalczania chorób zakaźnych w Piotrkowie i powiecie piotrkowskim w latach 1919–1921 – zagadnienia medyczne i społeczne, [w:] B. Płonka-Syroka (red.), Choroba, jako zjawisko społeczne i historyczne. Studia z Dziejów Kultury Medycznej, Wrocław 2001.

Felchner A., Zdrowie i zdrowotność piotrkowian. Z problematyki zdrowotności mieszkańców Piotrkowa Trybunalskiego i powiatu piotrkowskiego na tle całego kraju (od końca lat 20-tych do początków 70-tych XX wieku), Wrocław 2006.

Grabski W., Żabko-Potopowicz A., Ratownictwo społeczne w czasie wielkiej wojny (1914–1918), Warszawa 1932.

Kołodziejczyk R. (red.), Społeczeństwo polskie w dobie I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej 1920 roku, Kielce 2001.

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 17 marca 1921 r., [w:] R. Szaflik (oprac.), Źródła do dziejów Polski w XIX i XX wieku. Lata 1918–1939. Polska Niepodległa. Wybór tekstów źródłowych, vol. 3, Pułtusk 1998.

Kopczyński M., Wpływ I wojny światowej na poziom życia w Królestwie Polskim w świetle mierników biologicznych, „Przegląd Historyczny” 2001, vol. XCII, nr 3.

Kulik H., Feminizacja zawodu lekarza w Polsce, [w:] R. Meissner (red.), Medycyna i farmacja XIX i XX wieku, Poznań 2007.

Kulik H., Stan zdrowia i lecznictwo wsi polskiej w okresie XX międzywojennego, [w:] R. Meissner, Medycyna i farmacja w XIX i XX wieku, Poznań 2007.

Kuźma-Markowska S., Zaraza u bram Nowego Jorku: reakcja amerykańskiej opinii publicznej na epidemię tyfusu w Polsce po I wojnie światowej, „Medycyna Nowożytna. Studia nad Kulturą Medyczną” 2014, vol. 20, z. 1.

Łobocki M., Teoria wychowania w zarysie, Kraków 2009.

Majchrzyk-Mikuła J., Higiena szkolna na Lubelszczyźnie w latach 1918–1939 na tle całego kraju, Piotrków Trybunalski 2013.

Majchrzyk-Mikuła J., Zdrowie, a jakość życia dziecka w domu rodzinnym w okresie międzywojennym, „Wychowanie w Rodzinie” 2016, vol. XIV, nr 2.

Mały Rocznik Statystyczny Polski wrzesień 1939–czerwiec 1941, Londyn 1941.

Okoń W., Nowy słownik pedagogiczny, wyd. czwarte, Warszawa 2004.

Opieka społeczna. Zbiór ustaw i rozporządzeń, opr. S. Grochowski, E. Chwalewik, Warszawa 1929.

Piasta A., Piotrków Trybunalski w latach I wojny światowej, Piotrków Trybunalski 2007.

Prokl K., Kowalczewski J. (red.), Polskie prawo sanitarne, zbiór ustaw, instrukcji, okólników i pism okólnych z lat 1918–1935, vol. 1–2, Warszawa 1935–1936.

Quétel C., Niemoc z Neapolu czyli historia syfilisu, Wrocław, Warszawa, Kraków 1991.

Rocznik Statystyki Rzeczypospolitej Polskiej, vol. VI, 1928.

Roszkowski W., Historia Polski 1914–2005. Nowe uaktualnione wydanie, Warszawa 2006.

Różańska-Gambal B., Występowanie epidemii ospy prawdziwej na świecie od czasów starożytnych po współczesne, „Medycyna Nowożytna. Studia nad Kulturą Medyczną” 2008, vol. 15, z. 1–2.

Sprawozdanie o stanie zdrowotnym Rzeczypospolitej Polskiej oraz o działalności władz i instytucji zdrowia publicznego w latach 1932–1933, Warszawa 1935.

Urbanek M., Profesor Weigl i karmiciele wszy, Warszawa 2018.

Więckowska E., Lekarze, jako grupa zawodowa w II Rzeczypospolitej, Wrocław 2004.

Więckowska E., Walka z ostrymi chorobami zakaźnymi w Polsce w latach 1918–1924, Wrocław 1999.

Wnęk J., Pandemia grypy hiszpanki (1918–1939) w świetle polskiej prasy, „Archiwum Historii i Filozofii Medycyny” 2014, vol. 77.

Wojciechowski S., Moje wspomnienia, Warszawa–Lwów 1938.

Informacje

Informacje: Medycyna Nowożytna, 2019, Tom 25 (2019) Zeszyt 1, s. 99 - 124

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Rodzina w II Rzeczypospolitej – jej główne zagrożenia ze strony chorób

Angielski:

The Family in the Second Polish Republic – The Main Dangers of Diseases

Autorzy

Instytut Nauk Pedagogicznych, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach Filia w Piotrkowie Trybunalskim.

Publikacja: 28.06.2019

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Andrzej Felchner (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski