FAQ

Przestrzeganie zaleceń terapeutycznych a przestrzeń relacji między osobą z przewlekłą chorobą a lekarzem-analiza teoretyczna

Medycyna Nowożytna, 2024, Tom 30 (2024) Zeszyt 2, s. 125-143

https://doi.org/10.4467/12311960MN.24.051.20881

Autorzy

,
Renata Zubrzycka
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
, Polska
https://orcid.org/0000-0003-3816-0790 Orcid
Wszystkie publikacje autora →
Andrzej Emeryk
Uniwersytecki Dziecięcy Szpital w Lublinie
, Polska
https://orcid.org/0000-0003-1853-8696 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Przestrzeganie zaleceń terapeutycznych a przestrzeń relacji między osobą z przewlekłą chorobą a lekarzem-analiza teoretyczna

Abstrakt

The article presents a theoretical analysis of the terms most often used to describe the phenomenon of the process of complying with medical recommendations by a chronically ill person in the context of the specifi cs of the interaction that exists between a patient and a doctor. The medical phrases, such as: compliance, adherence, and especially concordance are presented in terms of their defi nitions, basic interpretations and critical comments. Moreover, two opposite theoretical models of a chronically ill person’s involvment in his/her medical treatment have been recalled in order to reveal the evolution of healthcare theory towards patient empowerment. The psychological references to communication and sociological terms of participation and deliberation have been also mentioned about.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Anghel L.A., Farcas A.M., Oprean R.N., An overview of the common methods used to measure treatment adherence, „Medicine and pharmacy reports” 2019, nr 92(2).

Antoszewska B., Bartnikowska U., Paternalizm źródłem dylematów w obszarze pedagogiki specjalnej – wybrane zagadnienia, „Niepełnosprawność – Dyskursy Pedagogiki Specjalnej” 2017, nr 27.

Arnold E.C., Boggs K.U., Interpersonal relationships e-book: professional communication skills for nurses, Elsevier Health Sciences, 2019.

Aronson J.K., Compliance, concordance, adherence, “British Journal of Clinical pharmacology” 2007, nr 63(4).

Aronson J.K., Time to abandon the term ‘patient concordance’, „British Journal of Clinical Pharmacology” 2007, nr 64(5).

Bell J.S., Airaksinen M.S., Lyles A., Chen T.F., Aslani P., Concordance is not synonymous with compliance or adherence, “British Journal of Clinical Pharmacology” 2007, nr 64(5).

Bronfenbrenner U., Morris P.A., The bioecological model of human development, “Handbook of Child Psychology” 2007, nr 1.

Chakrabarti S., What’s in a name? Compliance, adherence and concordance in chronic psychiatric disorders, „World Journal of Psychiatry” 2014, nr 4(2).

Czech M., Współodpowiedzialność pacjenta w procesie leczniczym, [w:] Bogusławski S., Czech M., Współodpowiedzialność w procesie leczniczym: stan obecny i rekomendacje dla Polski, Fundacja Instytut Innowacji i Odpowiedzialnego Rozwoju, Warszawa 2019.

Dobska M., Adherencja. Wspólodpowiedzialność i współkreacja procesu leczenia, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne, Poznań 2020.

Dońka K., Czarnocki K.J., Emeryk A., Validation of the Polish version of satisfaction with Asthma Treatment Questionnaire (SATQ), „Advances in Dermatology and Allergology/Postępy Dermatologii i Alergologii” 2017, nr 34(1).

Elwyn G., Frosch D., Thomson R., Joseph-Williams N., Lloyd A., Kinnersley P., Cording E., Tomson D., Dodd C., Rollnick S., Edwards A., Barry M., Shared decision making: a model for clinical practice, „Journal of General Internal Medicine” 2012, nr 27.

Friemann K., Wciórka J., Compliance – przeżytek czy termin użyteczny, „Postępy Psychiatrii i Neurologii” 2008, 17(4).

Głodkowska J., Być podmiotem i stawać się autorem swojego życia – paradygmat wsparcia w przygotowaniu osób z niepełnosprawnością do budowania własnej tożsamości i wzbogacania dobrostanu, „Człowiek – Niepełnosprawność – Społeczeństwo” 2014, nr 4.

Goban-Klas T., Komunikowanie w ochronie zdrowia-interpersonalne, organizacyjne i medialne, ABC a Wolters Kluver Business, Warszawa 2014.

Hayes D., Edbrooke-Childs J., Town R., Wolpert M., Midgley N., A systematic review of shared decision making interventions in child and youth mental health: Synthesising the use of theory, intervention functions, and behaviour change techniques, “European Child & Adolescent Psychiatry” 2023, nr 32(2).

Horne R., Compliance, adherence and concordance, [w:] Taylor K.M.G., Harding G. (red.), Pharmacy Practice, Taylor & Francis, London New York 2005.

Horne R., Weinman J., Barber N., Elliott R., Morgan M., Cribb A., Kellar I., Concordance, adherence and compliance in medicine taking, NCCSDO, London 2005, (40), 6.

Jones G., Prescribing and taking medicines, „BMJ” 2003, nr 327(7419). Kardas P., Nieprzestrzeganie zaleceń terapeutycznych na świecie i w Polsce, [w:] Polskiego pacjenta portret własny, Fundacja na rzecz Wspierania Rozwoju Polskiej Farmacji i Medycyny, Starogard Gdański 2010.

Kowalik S., Psychologia rehabilitacji, WAiP, Warszawa 2007.

Krajewska-Kułak E., Łukaszuk C., Lewko J., Kułak W., Wpływ właściwej komunikacji zespół terapeutyczny – pacjent na zapobieganie nieprzestrzegania zaleceń terapeutycznych, [w:] E. Krajewska-Kułak, A.N. Guzowski, G. Bejda, A. Lankau (red.), Kontekst „Inności” w komunikacji interpersonalnej: praca zbiorowa, SILVA RERUM, Poznań 2019.

Krause A., Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej, Wydawnictwo IMPULS, Kraków 2010.

Kurtz S., Draper J., Silverman J., Teaching and learning communication skills in medicine, CRC press, 2017.

Majewicz P., Pedagogika lecznicza w Polsce i na świecie – wspólna nazwa, odmienne desygnaty, „Pedagogika społeczna” 2021, nr 1–2.

Nowina Konopka M., Komunikacja lekarz–pacjent: teoria i praktyka. Instytut Dziennikarstwa, Mediów i Komunikacji Społecznej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2016.

Ratajska A., Kubica A., Co leży u podłoża złej współpracy lekarz–pacjent? – spojrzenie psychologa, „Folia Cardiologica” 2010, nr 5(2).

Royal Pharmaceutical Society of Great Britain, From compliance to concordance: towards shared goals in medicine taking, RPS, London 1997.

Settineri S., Frisone F., Merlo E.M., Geraci D., Martino G., Compliance, adherence, concordance, empowerment, and self-management: fi ve words to manifest a relational maladjustment in diabetes, „Journal of multidisciplinary healthcare” 2019.

Sobczak K., Leoniuk K., Pawłowski L., Spolak N., Komunikacja kliniczna – porównanie opinii lekarzy i pacjentów, „Pomeranian Journal of Life Sciences” 2016, nr 62(3).

Szpunar M., Doktor Google. Internet jako źródło informacji o zdrowiu, [w:] Goban-Klas T. (red.), Komunikowanie w ochronie zdrowia-interpersonalne, organizacyjne i medialne, ABC a Wolters Kluver Business, Warszawa 2014.

Trojanowska A., Emeryk A., Zarzycka D., Adherence to therapy regimen by children with asthma and their parents, „Advances in Dermatology and Allergology/Postępy Dermatologii i Alergologii” 2022, nr 39(2).

Vrijens B., De Geest S., Hughes D.A., Przemyslaw K., Demonceau J., Ruppar T., Dobbels F., Fargher E., Morrison V., Lewek P., Matyjaszczyk M., Mshelia C., Clyne W., Aaronson J.K., Urquhart J for the ABC Project Team, A new taxonomy for describing and defiing adherence to medications, „British Journal of Clinical Pharmacology” 2012, nr 73(5).

Wagner A., Miejsce deliberacji w procesie podejmowania decyzji o leczeniu. Komunikowanie między lekarzem i pacjentem w perspektywie socjologicznej, „Zeszyty Prasoznawcze” 2015, nr 2(222).

Zapała J., Compliance, adherence i concordance w relacji między lekarzem a pacjentem jako zintegrowany model komunikacji, „Psychoonkologia” 2018, nr 22(3).

Zembala A., Modele komunikacyjne w relacjach lekarz–pacjent, „Zeszyty Naukowe Towarzystwa Doktorantów UJ Nauki Ścisłe” 2015, nr 11(2).

Źródła internetowe

Bomhof-Roordink H., Gärtner F.R., Stiggelbout A.M., Pieterse A.H., Key components of shared decision making models: a systematic review, „BMJ open” 2019, nr 9(12).

Fawcett J., Thoughts About Meanings of Compliance, Adherence, and Concordance, „Nursing Science Quarterly” 2020, nr 33(4). DOI: 10.1177/0894318420943136.

Kardas P., Lewek P., Matyjaszczyk M., Determinants of patient adherence: a review of systematic reviews, „Frontiers in Pharmacology” 2013. DOI: 10.3389/fphar.2013.00091.

Mason M., Cho Y., Rayo J., Gong Y., Harris M., Jiang Y., Technologies for medication adherence monitoring and technology assessment criteria: narrative review, „JMIR mHealth and uHealth” 2022, nr 10(3).

Segal J.Z., “Compliance” to “Concordance”: A Critical View”, “Journal of Medical Humanities” 2007, nr 28. DOI: 10.1007/s10912-007-9030-4.

Informacje

Informacje: Medycyna Nowożytna, 2024, Tom 30 (2024) Zeszyt 2, s. 125-143

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Przestrzeganie zaleceń terapeutycznych a przestrzeń relacji między osobą z przewlekłą chorobą a lekarzem-analiza teoretyczna
Angielski: Adherence to therapeutic recommendations and the relationship between a chronically ill person and a doctor-theoretical analysis of the terms: compliance, adherence and concordance

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-3816-0790

Renata Zubrzycka
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
, Polska
https://orcid.org/0000-0003-3816-0790 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Lublin
Polska

https://orcid.org/0000-0003-1853-8696

Andrzej Emeryk
Uniwersytecki Dziecięcy Szpital w Lublinie
, Polska
https://orcid.org/0000-0003-1853-8696 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytecki Dziecięcy Szpital w Lublinie
Polska

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Renata Zubrzycka (Autor) - 50%
Andrzej Emeryk (Autor) - 50%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski