FAQ

Maciej z Miechowa. Astrolog, medyk, a może jatromatematyk?

Medycyna Nowożytna, 2024, Tom 30 (2024) Zeszyt 1, s. 35 - 68

https://doi.org/10.4467/12311960MN.24.002.19690

Autorzy

Sylwia Konarska-Zimnicka
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
ul. Stefana Żeromskiego 5, Kielce, Polska
https://orcid.org/0000-0002-8337-1637 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Maciej z Miechowa. Astrolog, medyk, a może jatromatematyk?

Abstrakt

Maciej of Miechów is one of the most eminent representatives of the Kraków scientifi c community of the second half of the 15th century and the fi rst quarter of the 16th century. He was a versatile scholar, a valued teacher, an excellent administrator (he served eight times as the university’s rector) and a widely respected philanthropist. He gained fame and recognition, as well as a considerable fortune, by practising medicine and astrology. On more than one occasion, he provided medical and astrological advice to representatives of the elite and the poor of Krakow. Rather a practitioner, much less a theoretician, his activities focused on the utilitarian function of both astrology and medicine. He valued both fi elds of cognition, practised both, but could he be called an iatromathematician? An analysis of this thread is undertaken in this article.

Bibliografia

Źródła

Acta Tomiciana. Epistole. Legationes. Responsa. Actiones. Res Geste Serenissimi Principis Sigismundi, Eius Nominis Primi, Regis Polonie, Magni Ducis Lithuanie, Russie, Prussie, Masovie Domini.

Quarum Primus Hic Tomus Est, wyd. S. Górski, Posnaniae 1852.

Acta Tomiciana. Tomus Decimus. Epistolarum. Legationum. Responsorum. Actionum. et Rerum Gestarum; Serenissimi Principis Sigismundi Primi Regis Poloniae Magni Ducis Lithuaniae, wyd. S. Górski, Posnaniae 1898.

Acta Tomiciana. Tomus Quartus Epistolarum, Legationum, Responsorum, Actionum et Rerum Gestarum Serenissimi Principis Sigismundi Primi, Regis Polonie et Magni Ducis Lithuanie, wyd. S. Górski, Poznań 1855.

Acta Tomiciana. Tomus Tertius Decimus Epistolarum, Legationum, Responsorum, Actionum et Rerum Gestarum Serenissimi Principis Sigismundi Primi, Regis Polonie et Magni Ducis Lithuanie, wyd. S. Górski, Poznań 1905.

Acta Tomiciana. Tomus Undecimus Epistolarum, Legationum, Responsorum, Actionum et Rerum Gestarum Serenissimi Principis Sigismundi Primi Regis Polonie Magnis Ducis Lithuaniae, wyd. S. Górski, Poznań 1901.

Autor anonimowy, Iudicium revolutionis nativitatis Christophori Schidlowiecky 1508a Novembris 15d 21h 34m cum fi guris caeli, BJ, rkps 3227, p. 461–467.

Bielski M., Kronika to jest historia świata na sześć wiekow a cztery monarchie rozdzielona […], Mateusz Siebeneycher, Kraków 1564  (przedruk fotoofsetowy, Warszawa 1976).

Codex diplomaticus Universitatis Studii Generalis Cracoviensis continent privilegia et documenta quae res gestas academiae eiusque benefi cia illustrant, Pars tertia: Ab Anno 1471 ad Annum 1506, Kraków 1880.

Codex diplomaticus Universitatis Studii Generalis Cracoviensis continent privilegia et documenta quae res gestas academiae eiusque benefi cia illustrant, Pars quarta: Ab Anno 1507 ad Annum 1548, Kraków 1884.

Coxe L., De laudibus celeberrimae Cracoviensis Academiae, Hieronimus Wietor, Cracoviae 1518, http://cyfrowe.mnk.pl/Content/7637/16_cim_000350_i.pdf.

Cracovia impressorum XV et XVI saeculorum, “Monumenta Poloniae Typographica XV et XVI Saeculorum”, t. 1, wyd. J. Ptaśnik, Lwów 1922.

Decius J.L., De Sigismundi regis temporibus liber 1521, wyd. W. Czermak, Kraków 1901.

Klaudiusz Ptolemeusz, Czworoksiąg (Tetrábiblos), tłum., przypisy G. Muszyński, wstęp J. Włodarczyk, G. Muszyński, „Biblioteka Antyczna”, t. 44, Wrocław 2012.

Kodeks dyplomatyczny miasta Krakowa 1257–1506. Część druga, trzecia i czwarta, „Monumenta Medii AeviHistorica. Res Gestas Poloniae Illustrantia”, t. 7, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1882.

Kodeks dyplomatyczny miasta Krakowa, cz. 1, „Monumenta Medii Aevi Historica. Res Gestas Poloniae Illustrantia”, t. 5, wyd. F. Piekosiński, Kraków 1879.

Maciej z Miechowa (?), Figura caeli pro inicio fundamenti schole sancte Anne 1510a 10d 12h 24m Iulii, BJ, rkps 3225, p. 230.

Maciej z Miechowa (?), Nativitas eiusdem, qui supra Cristopheri Schidlovyczky. Annus nati 45 currente, qui incepit anno Christi 1510 die 15 hora 14 Novembris, BJ, rkps 3227, p. 468–470.

Maciej z Miechowa, Chronica Polonorum, Hieronimus Wietor, Cracoviae 1519, BJ, st. dr. cim. vol. 8023.

Maciej z Miechowa, Conservatio sanitatis, Hieronimus Wietor, Iosephus Czimmermann, Iosephus Tectander, Cracoviae 1522, BJ cim 4251.

Maciej z Miechowa, Contra saevam pestem regimen accuratissimum, Iohannes Haller, Cracoviae 1508, BJ cim 4316.

Maciej z Miechowa, Editio [...] pro conservanda hominum sanitate familiarissimo collecta stillo, Mathias Szarfenberg, Cracoviae 1535, BOss., XVI. O. 255.

Maciej z Miechowa, Opis Sarmacji Azjatyckiej i Europejskiej oraz tego, co się w nich znajduje, tłum. i komentarz T. Bieńkowski, wstęp H. Barycz, posłowie W. Voisé, „Źródła do Dziejów Nauki i Techniki”, t. 14, Wrocław–Warszawa–Kraków 1972.

Marcin z Urzędowa, Herbarz polski to iest o przyrodzeniu zioł i drzew rozmaitych księgi dwoje, Jan Januszowski, Kraków 1595, BJ, st. dr. cim 8186.

Markowski M., Astronomica et astrologica Cracoviensia ante annum 1550, “Studia e Testi”, t. 20, Firenze 1990.

Matthias de Miechow, Contra sevam pestem regimen accuratissimum. Editio trilingual: Latina, Polona, Anglica, tłum: na polski D. Turkowska, na angielski T. Bałuk-Ulewiczowa, Kraków 2019.

Nakielski S., Miechovia sive promptuarium antiquitatum monasterii Miechoviensis […], Franciscus Caesarius, Cracoviae 1634.

Starowolski S., Setnik pisarzów polskich albo pochwały i żywoty stu najznakomitszych pisarzów polskich, tłum., komentarz J. Starnawski, wstęp F. Bielak, J. Starnawski, Kraków 1970.

Statuty Uniwersytetu Krakowskiego, wyd. J. Szujski, [w:] Archiwum do Dziejów Literatury i Oświaty w Polsce, t. 2, Kraków 1882.

Zbiór pamiętników do dziejów polskich, t. 1, wyd. W.S. Broel-Plater, Warszawa 1858.

Opracowania

Barycz H., Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego w epoce humanizmu, Kraków 1935.

Barycz H., Kilka glos o znajomości Macieja z Miechowa w XVI

i XVII wieku, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1963, t. 8, nr 2.

Barycz H., Polacy na studiach w Rzymie w epoce Odrodzenia (1440–1600), „Archiwum Komisji do Dziejów Oświaty i Szkolnictwa w Polsce” 1938, t. 4.

Barycz H., Życie i twórczość Macieja z Miechowa, [w:] H. Barycz (red.), Maciej z Miechowa 1453–1523. Historyk, geograf, lekarz, organizator nauki, „Monografie do Dziejów Nauki i Techniki”, t. 15, Wrocław–Warszawa 1960.

Bilikiewicz T., Maciej Miechowita na tle medycyny Odrodzenia, [w:] H. Barycz (red.), Maciej z Miechowa 1453–1523. Historyk, geograf, lekarz, organizator nauki, „Monografie do Dziejów Nauki i Techniki”, t. 15, Wrocław–Warszawa 1960.

Bilikiewicz T., Maciej z Miechowa Karpiga (1457–1523). Lekarz, historyk, geograf, organizator nauki, [w:] J. Grochowski (red.), Złota Księga Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.

Borzemski A., Kronika Miechowity. Rozbiór krytyczny, Kraków 1891. Bostel F., Zakaz Miechowity, Lwów 1884.

Buczek K., Maciej z Miechowa jako geograf Europy Wschodniej, [w:] H. Barycz (red.), Maciej z Miechowa 1453–1523. Historyk, geograf, lekarz, organizator nauki, „Monografi e do Dziejów Nauki i Techniki”, t. 15, Wrocław–Warszawa 1960.

Bugaj R., Hermetyzm, t. 1, Warszawa 1998.

Czerenkiewicz M., Wydane drukiem utwory medyczne Macieja z Miechowa [w:] Literatura renesansowa w Polsce i Europie. Studia dedykowane profesorowi Andrzejowi Borowskiemu, Kraków 2016.

Dall’Olmo U., Latin Terminology Relating to Aurorae, Comets, Meteors and Novae, „Journal for the History of Astronomy” 1980, Vol. 11, Iss. 1.

Demaitre L., The Art and Science of Prognostication in Early Uniersity Medicine, „Bulletin of the History of Medicine” 2003, Vol. 77, No. 4.

Dobrzycki J., The Astronomical Tables of Regiomontanus in Cracow, [w:] idem, Selected Papers on Medieval and Renaissance Astronomy, J. Włodarczyk, R.L. Kremer (red.), wstęp O. Gingerich, “Studia Copernicana”, t. 43, Warsaw 2010.

Dobrzycki J., Tablice astronomiczne Jana Regiomontana w Krakowie, „Studia Mediewistyczne” 1989, t. 26, z. 1.

Fijałek J., Studia do dziejów Uniwersytetu Krakowskiego i jego Wydziału Teologicznego w XV wieku. W pięćset letnią [!] rocznicę założenia wydziału teologicznego w Krakowie, „Rozprawy Akademii Umiejętności. Wydział Filologiczny” 1899, t. 29.

Fijałek J., Studia do dziejów Uniwersytetu Krakowskiego, Kraków 1898.

Gąsiorowski L., Zbiór wiadomości do historii sztuki lekarskiej w Polsce od czasów najdawniejszych aż do najnowszych, Poznań 1839.

Graff T., Wołyniec B.M., Maciej z Miechowa – historyk przełomu epok, [w:] T. Gąsowski, J. Smołucha (red.), Krakowskie środowisko historyczne XV–XX w. Ludzie – idee – dzieła, Kraków 2018.

Hajdukiewicz L., Biblioteka Macieja z Miechowa, „Monografie z Dziejów Nauki i Techniki”, t. 16, Wrocław 1960.

Hajdukiewicz L., Księgozbiór i zainteresowania bibliofilskie Piotra Tomickiego na tle jego działalności kulturalnej, „Monografie z Dziejów Nauki i Techniki”, t. 18, Wrocław–Warszawa–Kraków 1961.

Hajdukiewicz L., Maciej z Miechowa, [w:] PSB, t. 19.

Hajdukiewicz L., Przyczynki do życia i twórczości Macieja z Miechowa, [w:] H. Barycz (red.), Maciej z Miechowa 1453–1523. Historyk, geograf, lekarz, organizator nauki, „Monografie do Dziejów Nauki i Techniki”, t. 15, Wrocław–Warszawa 1960.

Jervis J.L., Cometary Theory in Fifteenth-Century Europe, “Studia Copernicana”, nr 26, Wrocław 1985.

Kobylińska E., O lekarzu królewskim Macieju z Błonia i jego zapiskach biograficzno-historycznych, „Studia Źródłoznawcze” 2018, t. 56.

Konarska-Zimnicka S., „Wenus panią roku, Mars towarzyszem…”. Astrologia w Krakowie XV i I połowy XVI wieku, Kielce 2018.

Konarska-Zimnicka S., Jatromatematyka w optyce twórczości krakowskich uczonych późnego średniowiecza. Przyczynek do badań, [w:] S. Konarska-Zimnicka, L. Kostuch, B. Wojciechowska (red.), Medicina antiqua, mediaevalis et moderna. Historia, fi lozofi a, religia, Kielce 2019.

Konarska-Zimnicka S., Olejarz J., “Medicus optimus” according to Szymon of Łowicz (on the basis of Centiloquium et infi rmis decerptum ex penetralibus astrologiae, cuius medico, apprime cum necessarium, tum utile), [w:] B. Wojciechowska, S. Konarska-Zimnicka, L. Kostuch (red.), Medicina antiqua, mediaevalis et moderna. Historia, filozofia, religia. III, Kielce 2023.

Konarska-Zimnicka S., Rola źródeł astrologicznych późnego średniowiecza w poznaniu historycznym. Horoskop urodzeniowy Krzysztofa Szydłowieckiego, „Z Dziejów Regionu i Miasta. Rocznik Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego w Skarżysku-Kamiennej” 2016, nr 7.

Konarska-Zimnicka S., Śnieżyńska-Stolot E., Nativitas Martini Luther heretici, czyli o horoskopie urodzenia Marcina Lutra w zbiorach Biblioteki Jagiellońskiej, „Res Historica” 2022, R. 54.

Kosmanowa B., Książka i jej czytelnicy w dawnej Polsce, Warszawa 1981.

Krakowiecka L., Maciej z Miechowa. Lekarz i uczony Odrodzenia, Warszawa 1956.

Kuczyński S.M., Miechowita jako historyk, „Studia i Materiały do Dziejów Nauki Polskiej” 1965, Seria A, z. 7.

Kuczyński S.M., O Macieju z Miechowa, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1965, t. 10, nr 1–2.

Lukas S., Rozbiór podługoszowej części kroniki B. Wapowskiego, Kraków 1879.

Maciąg-Fiedler A., Comata est signum naturale pestilentiae. O komecie w średniowiecznych łacińskich tekstach polskich autorów, „Polonica” 2022, t. 42, nr 1.

Maciej Karpiga z Miechowa (Miechowita) (Id: 2019497), w: Corpus Academicum Cracoviense (CAC), http://cac.historia.uj.edu.pl/osoba/2019497_Maciej_Karpiga_z_Miechowa_Miechowita.

Małuszyński M., Olszewicz B., Maciej z Miechowa, [w:] B. Olszewicz (red.), Dziewięć wieków geografi i polskiej. Wybitni geografowie polscy, Warszawa 1967.

Markowski M., Maciej z Miechowa (1453?–1523). Reorganizator katedry astrologii, [w:] Złota Księga Wydziału Matematyki i Fizyki Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2000.

Markowski M., Stopniowa przewaga astrologii nad astronomią w pierwszej połowie XVI wieku w Uniwersytecie Krakowskim, [w:] E. Rybka (red.), Historia astronomii w Polsce, t. 1, Wrocław 1975.

Morawski K., Historia Uniwersytetu Jagiellońskiego, t. 2, Kraków 1900.

Pietrzyk Z., Poczet rektorów Uniwersytetu Jagiellońskiego 1400–2000, Kraków 2000.

Piskała M., Chorobotwórcza moc komet. O poszukiwaniu przyczyn morów w piśmiennictwie staropolskim, „Tematy i konteksty” 2021, t. 16, nr 11.

Piszczek R. (red.), Mała encyklopedia kultury antycznej. A−Z, Warszawa 1973.

Polak R. (red.), Bibliografi a Literatury Polskiej. Nowy Korbut, t. 2: Piśmiennictwo staropolskie, Warszawa 1964.

Ptaśnik J., Obrazki z przeszłości Krakowa. Serya druga, Kraków 1903.

Schnayder E., Maciej z Miechowa (Miechowita) (ok. 1457–1523). Geograf, lekarz, historyk, astrolog, [w:] Złota Księga Wydziału Biologii i Nauk o Ziemi, t. 1: Biografi e uczonych, Kraków 2000.

Siraisi N.G., The Faculty of Medicine, [w:] W. Rüegg (red.), A History of the University in Europe, t. 1: H. de Ridder-Symoens (red.), Universities in the Middle Ages, Cambridge–New York–Port Chester–Melbourn–Sidney 1992.

Sołtykowicz J., O stanie Akademii Krakowskiej i o publicznych, a mianowicie uczonych pracach akademików, Kraków 1810.

Stepnicki Z., Centiloquium Klaudiusza Ptolemeusza, „Polski Kalendarz Astrologiczny”, Bydgoszcz 1937.

Stopka K., Maciej Miechowita. Życie polskiego uczonego w czasach jagiellońskich [w:] K. Olchawa (oprac.), Maciej z Miechowa (1457–1523). W 490. rocznicę śmierci, Miechów 2013.

Sudhoff K., Iatromathematiker vornehmlich in 15 und 16 Jahrhundert. Eine Studie, „Abhandlungen zur Geschichte der Medizin”, t. 2, Breslau 1902.

Swieżawski S., Dzieje filozofii europejskiej XV wieku, t. 5: Wszechświat, Warszawa 1980.

Wiszniewski M., Historia literatury polskiej, t. 9, Kraków 1857.

Wyczański A., Uniwersytet Krakowski w czasach złotego wieku, [w:] J. Zathey (red.), Dzieje Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1364–1764, t. 1, Kraków 1964.

Yeomans D.K., Od starożytności do współczesności, w mitach, legendach i nauce, tłum. A.S. Pilski, Warszawa 1999.

Informacje

Informacje: Medycyna Nowożytna, 2024, Tom 30 (2024) Zeszyt 1, s. 35 - 68

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Maciej z Miechowa. Astrolog, medyk, a może jatromatematyk?
Angielski: Maciej of Miechów. Astrologer, medic or perhaps an iatromathematician?

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-8337-1637

Sylwia Konarska-Zimnicka
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
ul. Stefana Żeromskiego 5, Kielce, Polska
https://orcid.org/0000-0002-8337-1637 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
ul. Stefana Żeromskiego 5, Kielce, Polska

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Sylwia Konarska-Zimnicka (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 162

Liczba pobrań: 98

Maciej z Miechowa. Astrolog, medyk, a może jatromatematyk?