FAQ

Hortus medicus wrocławskiego lekarza, humanisty oraz kolekcjonera Laurentiusa Scholza (1552–1598) i jego padewskie parantele

Data publikacji: 11.09.2024

Medycyna Nowożytna, 2024, Tom 30 (2024) Suplement I, s. 79 - 116

https://doi.org/10.4467/12311960MN.24.013.20006

Autorzy

Marzanna Jagiełło
Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska
, Polska
https://orcid.org/0000-0001-9400-8967 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Hortus medicus wrocławskiego lekarza, humanisty oraz kolekcjonera Laurentiusa Scholza (1552–1598) i jego padewskie parantele

Abstrakt

The most famous garden in Wrocław, belonging to the doctor, humanist and collector Laurentius Scholz, has so far been described as divided functionally and formally into two, almost independent parts: a recreational and representative part (also serving as a place to pursue collecting passions and at the same time decorative) and a utilitarian part. – medicinal. The vast majority of flowering plants, especially rare ones at that time, were attributed to the former, while about 100 belonging to the group of herbs were attributed to the latter. Recent analyzes led to the conclusion that almost all (except seven of the total group of 240 species cultivated in Scholz’s garden) had medicinal properties. Therefore, the entire garden, also in its part perceived as flowery, served as hortus medicus. The research also confirmed numerous connections between the Wrocław site and one of the oldest botanical gardens in Europe – Hortus medicus Pataviani (i.e. the Botanical Garden in Padua).

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Acidalus V., Janus quadrifrons in Hortum Laurentii Scholzii Medici Wratislaviensis, Wratislavie 1594.

Bauhin C., Prodromos Theatri Botanici, Francofurti 1620.

Bauhinus C., Phytopinax, seu, Enumeratio plantarum ab herbariis nostro seculo descriptarum :cum earum differentiis, Basileae 1597.

Bhowmik D. et al., Medicinal Uses Of Punica Granatum And Its Health Benefi ts, “Pharmacognosy” 2013, Vol. 1, Iss. 5, https://www.phytojournal.com/vol1Issue5/6.html.

Bock H., Kreutterbuch, Strasburg 1572.

Calagius A., Hortus Doct. Laurentii Scholzii medici et philosophi Quem ille colit Vratislaviae, situm intra ipsa civitatis moenia celebratus carmine [], Vratislaviae 1592.

Chen I. et al., Solanum nigrum Linn.: An Insight into Current Research on Traditional Uses, Phytochemistry, and Pharmacology, “Frontiers in Pharmacol.”, 16 August 2022, Vol. 13, https://www.frontiersin.org/articles/10.3389/fphar.2022.918071/full.

Cohn F., Dr. Laurentius Scholtz von Rosenau, ein Arzt und Botaniker der Renaissance, „Deutsche Rundschau” 1890, Bd. 63, s. 109−126.

Cohn F., Scholz von Rosenau, Laurentius, [w:] Allgemeine Deutsche Biographie (in German), Vol. 32, Duncker & Humblot, Leipzig 1891, https://de.wikisource.org/wiki/ADB:Scholz_von_Rosenau,_Laurentius.

Cordus V., Dioscorides P, Gessner C., In Hoc Volvmine Continentvr Valerii Cordi Simesusij Annotationes in Pedacij Dioscoridis Anazarbei De medica materia libros V: longè aliae quàm antè hac sunt euulgatae, Argentorati 1561.

Crescentyn P., O pomnożeniu y rozkrzewieniu wzelakich Pożytkow/ kśiąg Dwoienaśćie: Ludźiom Stanu każdego/ ktorzyby śię vczćiwym Gospodartwem bawili/ wielce potrzebne a pożyteczne, Kraków 1571.

Czchikwiszwili I., Constituents of French Marigold (Tagetes patula L.) Flowers Protect Jurkat T-Cells against Oxidative Stress, “Oxid Med Cell Longev.” 2016, https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4940552/.

Dannefeld K.H., Wittenberg Botanist during the sixteenth Century, [w:] L.P. Buck, J.W. Zophy, The Social History of the Reformation, Cambridge 1972.

Eysymontt K., Ogród Laurentiusa Scholza we Wrocławiu i jego europejskie parantele, „Biuletyn Historii Sztuki” 1980, vol. 51, nr 1, s. 3−11.

Fleischer M.P., Der Garten des Laurentius Scholz, [w:] M.P. Fleischer (red.), Spathumanismus in Schlesien. Ausgewachliche Aufsatze, Munchen 1984.

Gerard J., Catalogus arborum, fruticum ac plantarum tam indigenarum, quam exoticarum, in horto Iohannis Gerardi ciuis & chirurgic Londinensis nascentium, Ex offi cina Arnoldi Hatfi eld impensis Ioannis, Norton 1599.

Henschel A.W.E.Th., Die Geschichte der Garten Breslaus in den 16 und 17 Jahrhunderte, „Neunundzwanzigster Jahresbericht der Schlesischer Gesellschaft fur vaterlandischen Cultur”, Breslau 1851, Jg. 29, s. 137−141.

Hyun-Dong Ch. et al., Kochia scoparia seed extract suppresses VEGFinduced angiogenesis via modulating VEGF receptor 2 and PI3K/ AKT/mTOR pathways, “Pharmaceutical Biology” 2019, Vol. 57, Iss. 1, https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13880209.2019.1672753?scroll=top&needAccess=true.

Jagiełło M., Brzezowski W., Ogrody na Śląsku. Cz. 1. Od średniowiecza do końca XVII w., Ofi cyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław 2013.

Jakóbczyk-Gola A., Gabinety i ogrody, Muzeum Historii Polski, Warszawa 2019.

Jankowiak L.A., Leksykografi a Andrzeja Calagiusa. Uwagi wstępne, „Poznańskie Studia Polonistyczne Seria Językoznawcza”, Vol. 28(48), nr 2, s. 43–44.

Kamper-Warejko J., Kilka uwag o historii nazw ziół z poradnika Piotra Krescencjusza (1571), „Studia językoznawcze Uniwersytetu Szczecińskiego” 2009, t. 8, s. 71–81.

Lauterbach Ch., Der erzählte Garten des Laurentius Scholz: bürgerliche Gartenkultur des Späthumanismus in Breslau, „Wernersche Verlagsgesellschaft“ 2018.

Marcin z Urzędowa, Herbarz Polski, to jest o przyrodzeniu ziół i drzew i inszych rzeczy do lekarstw należących księgi dwoje, Kraków 1595.

Mattioli P.A., De plantis omnibus, Venetiis 1571.

Minelli A. (red.), The Botanical Garden of Padua 1545–1995, Venice 1995.

Nespiak D., Wawrzyniec Scholz (15221599) twórca pierwszego ogrodu roślin lekarskich we Wrocławiu i wydawca źródeł do historii medycyny, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 1977, Vol. 22, nr 3, s. 534−548.

Oszajca P., Bela Z., Ulisses Aldrovandi, jego kolekcja przyrodnicza oraz związki z polskimi uczonymi (Część 1), „Opuscula Musealia” 2013, nr 21, s. 169–179.

Oszczanowski P., Wrocławski ogród Laurentiusa Scholza St. (1552–1599) – sceneria spotkań elity intelektualnej końca XVI w., [w:] M. Hałub, A. Mańsko-Matysiak (red.), Śląska republika uczonych, Wrocław 2004.

Peschel J., Garten-Ordnung / Darinnen ordentliche warhafftige Beschreibung / wie man aus rechtem Grund der Geometria einen nuetzlichen Garten [] anrichten soll, Leipzig 1597.

Schenk J.G., In Horto Patavino sub Guilandini Praefectura caepurica Anni 1581.

Scholz L., Catalogus arborum, fruticum et plantarum, tam indigenarum quam egzotyczne, horti medici Laurentii Scholzii medici Vratisl., Vratislaviae: [Baumann] 1594.

Scholz L., Laurentii Scholzii MD Hortus Vratislaviae situs et rarioribus plantis consitus, carmine celebratus, cum Catalogo botanico. Vratislaviae. Joh. Scharffenberga Erben 1587.

Schube Th., Gartenpfl anzen in Schlesien im Zeitalter Ludwigs XIV. – Aus der Reihe: Wissenschaftliche Beilage zum Jahresberichte 1910/11 des Realgymnasiums am Zwinger zu Breslau, Breslau 1910.

Schube Th., Schlesiens Kulturpflanzen im Zeitalter der Renaissance, Breslau 1896.

Schwenckfeld C., Stirpium et fossilium Silesiae catalogus […], Lipsiae 1601.

Serlio S., Tutte l’opere d’architettura et prospettiva, Libro IV, Venezia 1537.

Serres O. de, Le théâtre d’agriculture et mésnage des champs, Genéve 1611.

Siddiqui M.A. et al., Paracelsus: the Hippocrates of the Renaissance, “Journal of Medical Biography”, Vol. 11, Iss. 2, https://journals.sagepub.com/doi/abs/10.1177/096777200301100207?journalCode-=jmba.

Syreniusz Sz., Zielnik Herbarzem z ięzyka Łacinskiego zowią. To iest Opisanie własne imion, kształtu, przyrodzenia, skutkow, y mocy Zioł wszelakich Drzew, Krzewiny korzenia ich, Kwiátu, Owocow, Sokow Miasg, Zywic y korzenia do potraw zaprawowania. Tak Trunkow, Syropow, Wodek, Likworzow, Konfi tor, Win rozmaitych, Prochow, Soli z zioł czynioney; Maści, Plastrow…, Cravoviae 1613.

Szafrańska M., Ogrody jako kolekcja. XVI-wieczna geneza idei, „Kronika Zamkowa” 2009, nr 1–2, s. 6–99.

Ubrizsy Savoia A., The botanical garden in Padua in Guilandino’s day, [w:] A. Minelli (red.), The Botanical Garden of Padua 1545–1995, Venice 1995.

Zemanek A., Z problematyki najstarszych ogrodów botanicznych w Polsce, „Kwartalnik Historii Nauki i Technki” 1994, nr 39/3–4, s. 3–26.

Zemanek A., Botanika renesansu w świetle współczesnej nauki, „Wiadomości Botaniczne” 1997, t. 41, nr 1, s. 7−19.

Zemanek A., O symbiozie nauki i sztuki w czasach renesansu – kolekcja obrazów roślin ze zbioru „Libri picturati A. 18–30, „Prace Komisji Historii Nauki” 2009, t. IX.

Informacje

Informacje: Medycyna Nowożytna, 2024, Tom 30 (2024) Suplement I, s. 79 - 116

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski: Hortus medicus wrocławskiego lekarza, humanisty oraz kolekcjonera Laurentiusa Scholza (1552–1598) i jego padewskie parantele
Angielski: Hortus medicus of the Wrocław doctor, humanist and collector Laurentius Scholz (1552–1598) and his Paduan affi liates

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-9400-8967

Marzanna Jagiełło
Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska
, Polska
https://orcid.org/0000-0001-9400-8967 Orcid
Kontakt z autorem
Wszystkie publikacje autora →

Wydział Architektury, Politechnika Wrocławska
Polska

Publikacja: 11.09.2024

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Marzanna Jagiełło (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski