Aptekarstwo polskie w świetle ustawodawstwa w latach 1944–1989
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEData publikacji: 26.09.2024
Medycyna Nowożytna, 2024, Tom 30 (2024) Suplement II, s. 21 - 43
https://doi.org/10.4467/12311960MN.24.033.20091Autorzy
Aptekarstwo polskie w świetle ustawodawstwa w latach 1944–1989
The nationalization of pharmacies in what was then Poland took place on the night of January 8–9, 1951, preceded by the enactment of the Act on the Acquisition of Pharmacies into State Ownership on January 8, 1951. The pharmacists, owners of private pharmacies, lost their pharmacies during nationalization, their property that had sometimes been built up over generations. The former owner was assigned a work order to another pharmacy. He could not refuse to work, since the penalties for obstructing the nationalization process and evading work were arrest and imprisonment. In addition to the loss of property, nationalized pharmacists and their families also suffered moral and intangible losses. Many pharmacists declined in health, dying within a few years with a sense of great injustice and harm. The nationalized pharmacists were left to fend for themselves, as on the same day, January 8, 1951, the abolition of the professional pharmacists’ selfgovernment took place under the Law on the Abolition of Pharmacy Chambers. This legal state of affairs continued for another 40 years, i.e. until 1991. But as early as 1987, the process of informal privatization of the pharmacy sector began. As a result of the process of privatization of pharmacies the former owners of pharmacies did not recover their property. In the early 1990s, the Supreme Audit Institution conducted an audit of the pharmacy privatization process, and in its report found numerous irregularities and a complete lack of transparency in the process. The audit found that the privatization process was “discretionary.” The sale of pharmacies was conducted “quickly and discreetly.” Instead of going to the rightful owners, the pharmacies went to people “with connections.”
Dekret z dnia 8.11.1946 r. o organizacji samorządu zawodowego lekarskiego, lekarsko-dentystycznego i aptekarskiego, Dz.U. z 1946 r. nr 64, poz. 354.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 13 lipca 1946 r. – Ordynacja wyborcza do rad okręgowych izb aptekarskich, Dz.U. z 1946 r. nr 36, poz. 224.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 26 lipca 1946 r. wydane w porozumieniu z Ministrem Sprawiedliwości o sądach i o postępowaniu dyscyplinarnym Izb Aptekarskich, Dz.U. z 1946 r. nr 45, poz. 261.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 21 grudnia 1946 r. o utworzeniu okręgowych izb aptekarskich, Dz.U. z 1947 r. nr 3, poz. 16.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 19 lutego 1949 r. w sprawie uposażenia pracowników zatrudnionych w społecznych zakładach służby zdrowia, Dz.U. z 1949 r. nr 14, poz. 88.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 16 kwietnia 1951 r. w sprawie zasad i trybu postępowania w zakresie przejmowania aptek na własność Państwa, Dz.U. z 1951 r. nr 23, poz. 182.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 marca 1952 r. w sprawie zaopatrzenia dla byłych właścicieli i dzierżawców aptek przejętych na własność Państwa, Dz.U. z 1952 r. nr 15, poz. 92.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 17 stycznia 1953 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 22 marca 1952 r. w sprawie zaopatrzenia dla byłych właścicieli i dzierżawców aptek przejętych na własność Państwa, Dz.U. z 1953 r. nr 8, poz. 22.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 26 października 1954 r. w sprawie uposażenia lekarzy i lekarzy dentystów, Dz.U. z 1954 r. nr 48, poz. 229.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 30 kwietnia 1956 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 16 kwietnia 1951 r. w sprawie zasad i trybu postępowania w zakresie przejmowania aptek na własność Państwa, Dz.U. z 1956 r. nr 13, poz. 67.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 czerwca 1956 r. w sprawie wynagrodzenia pracowników farmaceutycznych oraz wynagrodzenia pracowników zatrudnionych w aptekach otwartych, Dz.U. z 1956 r. nr 27, poz. 124.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 5 stycznia 1957 r. zmieniające rozporządzenie z dnia 22 marca 1952 r. w sprawie zaopatrzenia dla byłych właścicieli i dzierżawców aptek przejętych na własność Państwa, Dz.U. z 1957 r. nr 3, poz. 12.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 18 lipca 1958 r. w sprawie zaopatrzenia dla byłych właścicieli i dzierżawców aptek przejętych na własność Państwa oraz członków ich rodzin, Dz.U. z 1958 r. nr 47, poz. 231.
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 27 listopada 1978 r. w sprawie uposażenia pracowników zakładów społecznych służby zdrowia, zakładów pomocy społecznej i zakładów rehabilitacji zawodowej inwalidów, Dz.U. z 1978 r. nr 28, poz. 120.
Ustawa z dnia 15 czerwca 1939 r. o Izbach Aptekarskich, Dz.U. z 1939 r. nr 55, poz. 346.
Ustawa Krajowej Rady Narodowej z dnia 3 stycznia 1945 r. o trybie wydawania dekretów z mocą ustawy, Dz.U. z 1945 r. nr 1, poz. 1.
Ustawa z dnia 7 kwietnia 1949 r. o podwyższeniu i zmianie przeznaczenia grzywien nakładanych przez sądy dyscyplinarne izb lekarskich, lekarsko-dentystycznych i aptekarskich, Dz.U. z 1949 r. nr 25, poz. 176.
Ustawa z dnia 8 stycznia 1951 r. o przejęciu aptek na własność Państwa, Dz.U. z 1951 r. nr 1, poz. 1.
Ustawa z dnia 8 stycznia 1951 r. o aptekach, Dz.U. z 1951 r. nr 1, poz. 2.
Ustawa z dnia 8 stycznia 1951 r. o zniesieniu izb aptekarskich, Dz.U. z 1951 r. nr 1, poz. 3.
Ustawa z dnia 8 stycznia 1951 r. o środkach farmaceutycznych i odurzających oraz artykułach sanitarnych, Dz.U. z 1951 r. nr 1, poz. 4.
Ustawa z dnia 28 stycznia 1987 r. o środkach farmaceutycznych, artykułach sanitarnych i aptekach, Dz.U. z 1987 r. nr 3, poz. 19.
Ustawa z dnia 23 grudnia 1988 r. o działalności gospodarczej, Dz.U. z 1988 r. nr 41, poz. 324.
Ustawa z dnia 19 kwietnia 1991 r. o izbach aptekarskich, Dz.U. z 1991 r. nr 41, poz. 179.
Chodkowska A., Odradzanie się prywatnych aptek warszawskich (1945–1951), „Farmacja Polska” 2000, nr 24.
Drygas A., Kształtowanie się podstaw prawnych aptekarstwa w przekroju dziejowym. Studia nad podstawowymi źródłami do dziejów farmacji europejskiej i polskiej, Gdańsk 1995.
Lipski S., Prowizor farmacji Bolesław Lipski i jego apteka. Wspomnienia syna, część II dokończenie, „Magazyn Historyczny Medycyny i Farmacji” 1994, nr 2.
Lipski S., Stowarzyszenie Byłych Właścicieli Aptek i Wytwórni Farmaceutycznych „Aptekarze”, „Czasopismo Aptekarskie” 1994, nr 6–7. Mały Rocznik Statystyczny 1939, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1939.
N.N., Deklaracja ideowo-programowa zawodu farmaceutycznego uchwalona na plenarnym posiedzeniu Zarządu Naczelnej Izby Aptekarskiej, „Farmacja Polska” 1946, nr 5.
N.N., Nowe władze izb aptekarskich, „Farmacja Polska” 1948, nr 10. N.N., Nowe władze Naczelnej Izby Aptekarskiej, „Farmacja Polska” 1949, nr 3.
N.N., Piąty Walny Zjazd Naczelnej Izby Aptekarskiej, „Farmacja Polska” 1949, nr 4.
N.N., Rezolucja w sprawie wytycznych postępowania dla zawodu farmaceutycznego, „Farmacja Polska” 1949, nr 4.
N.N., Samorząd aptekarski w Polsce Ludowej. Na marginesie 5-leci działalności Naczelnej Izby Aptekarskiej, „Farmacja Polska” 1949, nr 11–12.
N.N., Sprawozdanie z I-go Zjazdu Naczelnej Izby Aptekarskiej w dniach 14, 15 i 16 czerwca 1945 r. w Warszawie (ul. Chocimska 24), „Farmacja Polska” 1945, nr 1.
N.N., Współpraca Naczelnej Izby Aptekarskiej z „Centrosanem”, „Farmacja Polska” 1949, nr 4.
Pismo dr I. Kelnera, Dyrektora Departamentu Zaopatrzenia i Farmacji w Ministerstwie Zdrowia, z dnia 9 stycznia 1951 r. do Wszystkich Prezydiów Wojewódzkich Rad Narodowych, https://niezlomni.com/jak-aptekarz-zostal-kulakiem-dramatyczne-obrazki-podczas-upanstwowienia-oddawac-klucze-bo-to-wszystko-juz-nasze/.
Płonka-Syroka B., 75 lat polskiej medycyny i farmacji we Wrocławiu (1945–2020). Wybrane elementy historii wrocławskich wyższych uczelni. Część druga (1950–2011), „Medycyna Nowożytna” 2022, t. 28, z. 2.
Protokół przejęcia pod zarząd państwowy apteki Bolesława Lipskiego – źródło archiwum prywatne członków Stowarzyszenia Byłych Właścicieli Aptek i wytwórni Farmaceutycznych oraz ich Rodzin „APTEKARZE”.
Rocznik Statystyczny 1949, Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1950.
Rocznik statystyczny 1956, Nakładem Głównego Urzędu Statystycznego, Warszawa 1956.
Romanowski K., Informacja o wynikach kontroli przebiegu prywatyzacji aptek, Najwyższa Izba Kontroli, Zespół Pracy, Spraw Socjalnych i Zdrowia, Warszawa, listopad 1990.
Tomasik M., Paczkowski K., Misiak J., Raport. Postulowane ograniczenia własnościowe na rynku aptecznym a prywatyzacja Cefarmów, Warszawa 2016, https://zpp.net.pl/files/manager/file-27cab39d-c7a6006389f61d208aa483d1.pdf.
Wróbel A., Apteka Rektorska w Zamościu, Łódź 2007.
Wyrok Sądu Apelacyjnego Sygn. akt I ACa 772/15z dn. 3 marca 2016 r., https://orzeczenia.waw.sa.gov.pl/content.pdffile/$002fneurocourt$002fpublished$002f15$002f450000$002f0000503$002fACa$002f2015$002f000772$002f154500000000503_I_ACa_000772_2015_Uz_2016-03-03_001-publ.xml?t:ac=$N/15450000 0000503_I_ACa_000772_2015_Uz_2016-03-03_001.
Wyrok Sądu Najwyższego Sygn. akt I CSK 222/06 z dn. 10 listopada 2006 r., http://www.sn.pl/sites/orzecznictwo/orzeczenia2/i%20csk%20222-06-1.pdf.
Żuk A., Odzyskiwanie upaństwowionych aptek – korespondencja Stowarzyszenia Byłych Właścicieli Aptek i Wytwórni Farmaceutycznych oraz ich Rodzin „APTEKARZE”, „Czasopismo Aptekarskie” 2024, nr 4–5–6.
Żuk A., Represje władzy ludowej wobec właścicieli prywatnych aptek w latach 1944–1950, „Farmacja Polska” 2023, nr 5.
Żukowski M., Finansowe i ideologiczne znaczenie składek członkowskich w partiach komunistycznych (Komunistyczna Partia Związku Radzieckiego i Polska Zjednoczona Partia Robotnicza), „Dzieje Najnowsze” 2015, XLVII.
Informacje: Medycyna Nowożytna, 2024, Tom 30 (2024) Suplement II, s. 21 - 43
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecinie
Publikacja: 26.09.2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Informacje o autorze:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 60
Liczba pobrań: 31