Marcin Połom

Urban transport in countries of East-Central Europe, including the Czech Republic, Poland and Slovakia, played an important role in the residents’ daily mobility. The underdevelopment of individual motorisation contributed to the lasting significant role of public transport. Due to the operating characteristics of electric vehicles, as well as emerging fuel crises, electric public transport played a key role, especially in large cities. Differences in the development of economies in the electrotechnical segment influenced the structure of public transport in the analysed countries. The higher level of development of the Czechoslovak transport sector contributed to a greater share of trams and trolleybuses in total transport. Despite many development plans in Poland, the process of developing traditional means of electric transport slowed down with the political change in 1989. The situation was slightly different in the Czech Republic and Slovakia, where, despite financial difficulties, the development of tramway and trolleybus networks continued. Modernisation of public transport began after joining the European Union. Technological development has led to the emergence of a new means of transport –electric buses. The apparent ease of putting them into service revolutionised the situation in Poland, thus popularising electric transport. The situation was different in the Czech Republic and Slovakia, where the main focus was on the development of tramway and trolleybus transport. The article reconstructs the development of urban electric transport after 1989 in the analysed countries and identifies factors that differentiate contemporary transport development policies in the Czech Republic, Poland and Slovakia.

As no effective treatment or vaccine have yet been developed, the only way to prevent the spread of SARS-Cov-2 is to introduce social distancing measures. Scientific discussion regarding their actual effectiveness and socio-economic consequences has only just begun. Both declining mobility and changes in mobility patterns are obvious effects of social distancing. The main objective of this article is to present spatial diversity of changes in regional and local mobility in Poland with the use of data gathered and provided by Google LCC. As for the regional dimension, the mobility has declined steadily in most of the analysed areas. The regional changes were more visible only in the case of the following categories of areas: grocery & pharmacy and parks. The initial correlation analysis has shown that distribution of those changes more or less reflects spatial voting patterns. Both historical and cultural factors may explain such results, including ingrained habits, collective attitudes towards politics and group values. In the local context, illustrated by the analysis of changes in travel time from housing areas in Gdańsk, Gdynia and Sopot to the business and science centre in Gdańsk-Oliwa, a noticeable yet spatially diversified decrease in drive time (by private car) has been observed. The most significant reduction in travel time was recorded in peripheral areas accessible by high-speed roads which are normally jammed during peak hours. The mobility constraints have led to highly reduced traffic congestion, and consequently, shortened the travel time.

Problematyka badania obejmuje rozwój mobilności współdzielonej w Polsce. Analizie poddano zarówno determinanty rozwoju polityk mobilnościowych w kraju, jak i za granicą. Wyznaczono również bariery oraz tendencje rozwojowe. W opracowaniu wykorzystano następujące metody badawcze: przegląd i krytyczną analizę literatury przedmiotu i opracowań branżowych, analizę statystyczną oraz analizy GIS. Przeprowadzone analizy wskazują jednoznacznie na to, że transport współdzielony systematycznie zyskuje popularność. Uwarunkowane jest to m.in. zmianą podejścia decydentów do rozwoju ośrodków miejskich, obierając w swoich działaniach rozwojowych bardziej zrównoważony kierunek. Transformacja ta zachodzi również w podejściu do rozwoju przestrzenno-funkcjonalnego miast. Obejmuje ona odejście od tradycyjnego modelu projektowania z nastawieniem na użytkowanie samochodów do zwrócenia większej uwagi na potrzeby mieszkańców. Wynika to również ze zmiany postaw i świadomości użytkowników miejskich, którzy dostrzegają negatywny wpływ środowiskowy, wynikający z ich preferencji transportowych. Opracowano i poddano analizie zestawienia statystyczne w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Wyniki wskazują na to, że Polska jest liderem w zakresie wolumenu zainteresowania użytkowników korzystaniem z transportu współdzielonego. Wykorzystano również studium przypadku Trójmiasta do zbadania atrakcyjności usług transportu współdzielonego na jego terenie. Wyznaczono zarówno obszary koncentracji usług współdzielonych, jak i obszary, w których transport publiczny jest niedostatecznie rozwinięty, a mobilność współdzielona może tę lukę uzupełnić.

The development of shared mobility in Poland against the background of European trends

The problem of the study includes the development of shared mobility in Poland. The determinants of mobility policies development in the country and abroad were analyzed. Barriers and development tendencies were also determined. The study uses the following research methods: review and critical analysis of the literature on the subject and industry studies, statistical and GIS analysis. The conducted analyses clearly indicate that shared transport is systematically gaining popularity. It is conditioned, among others, by a change in the approach of decision makers to the development of urban centers, taking a more sustainable direction in their development activities. This transformation is also taking place in the approach to spatial-functional development of cities. It includes a shift from the traditional design model of focusing on car use to paying more attention to the needs of residents. It also results from a change in attitudes and awareness of urban users who recognize the negative environmental impacts resulting from their use. Statistical summaries in Central and Eastern European countries have been compiled and analysed. The results show that Poland is the leader in terms of the volume of users’ interest in using shared transport. A case study of Tricity was also used to investigate the attractiveness of shared transport services in its area. Both areas of concentration of shared services and areas where public transport is underdeveloped were identified, where it was pointed out that shared mobility can fill this gap.

Keywords: shared mobility, sustainable transport, car sharing, bike sharing, e-scooters, transport policy

W artykule zaprezentowano wybrane zagadnienia rozwoju przestrzennego portu morskiego w Gdyni, w szczególności kwestie dotyczące jego uwarunkowań rozwojowych. Wskazano także na relacje między portem a miastem. Port morski i miasto Gdynia są wyjątkowym przypadkiem rozwoju jednostki portowo-miejskiej, w której odwrotnie niż w innych przypadkach najpierw powstał port, a następnie przy nim zaczęło rozwijać się miasto. Uwarunkowania te miały znaczący wpływ na rozwój struktury przestrzenno-gospodarczej zespołu portowo-miejskiego. Opracowanie uzupełniono syntetyczną analizą perspektyw oraz barier rozwojowych Portu Gdynia.

Spatial development of the seaport on the example of Gdynia

The article presents selected issues of the spatial development of the seaport in Gdynia, in particular its development conditions, as well as the relationship between the port and the city. The seaport and the city of Gdynia are a unique case of development of a port-city unit where, contrary to other cases, the port was created first and then the city started to develop. These conditions had a significant impact on the development of the spatial and economic structure of the port-city complex. The study was supplemented with a synthetic analysis of perspectives and barriers to development of the Port of Gdynia.

Keywords: seaport, sustainable development, spatial development, port city, port–city relations, Gdynia

Transportation is an important area of the economy. The transport fills a series of tasks daily functioning of the state. The period of the accession of Central and Eastern Europe countries to the European Union, including Poland is the time of intensive investments financed by structural funds. The countries of the region have gained significant resources to improve the infrastructure and operation of most types of transport modes. This article is a review and ordering information on the functioning and development of major modes of transport. It retains the traditional distinction between road, rail, inland waterways and air transport. Quoted statistics for the period 2005-2015 in order to compare changes in transport infrastructure development.
 

Emisja zanieczyszczeń do środowiska z transportu jest jednym z kluczowych czynników zmian klimatu. Kraje europejskie w tym Polska starają się zmieniać własną politykę transportową, tak aby w różnych gałęziach transportu większą rolę odgrywały środki zasilane częściowo lub całkowicie energią elektryczną. Gdańsk jako miasto o nadmorskim położeniu i posiadające dostęp do sieci kanałów oraz rzek planuje rozwijać wewnątrzmiejskie linie tramwajów wodnych. Planuje się wykorzystanie do tego celu nowoczesnych statków elektrycznych lub hybrydowych. W artykule przedstawiono główne uwarunkowania funkcjonowania dotychczasowych połączeń wewnątrz Gdańska. Scharakteryzowano zaplecze społeczno-gospodarcze i powiązanie dróg wodnych z siecią transportową Gdańska. Przedstawiono założenia nowej siatki połączeń promowych oraz wykonano analizę ich wpływu na środowisko. W ostatniej części artykułu scharakteryzowano potencjalne skutki finansowe, społeczno-ekonomiczne oraz środowiskowe.

Conditions and perspectives for the development of intra-city passenger shipping in Gdańsk
Emission of pollutants to the environment from transport is one of the key drivers of climate change. European countries, including Poland, are trying to change their own transport policy, so that in various modes of transport a greater role is played by means partially or completely powered by electricity. Gdańsk, as a city with a coastal location and having access to a network of canals and rivers, plans to develop intra-city water tramway lines. It is planned to use modern electric or hybrid passenger ships for this purpose. The article presents the main conditions for the functioning of the existing connections inside Gdańsk. The socio-economic background and the connection of waterways with the transport network of Gdańsk were characterized. The assumptions of the new network of ferry connections were presented and their impact on the environment was analyzed. The last part of the article characterizes the potential financial, socio-economic and environmental impacts.

The impact of the organization of EURO 2012 football championships on changes in Lviv public transport