„Miazga rzeczywistości” – nuda jako materia dzieła sztuki w teatrze Tadeusza Kantora
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTE„Miazga rzeczywistości” – nuda jako materia dzieła sztuki w teatrze Tadeusza Kantora
Data publikacji: 29.01.2024
Zoon Politikon, 2023, 14/2023, s. 224 - 253
https://doi.org/10.4467/2543408XZOP.23.009.19142Autorzy
„Miazga rzeczywistości” – nuda jako materia dzieła sztuki w teatrze Tadeusza Kantora
Celem artykułu jest próba interpretacji znaczeń, jakie mogła mieć nuda w teatrze Tadeusza Kantora. Analizuję fragmenty trzech kluczowych dla jego rozwoju artystycznego spektakli: Powrotu Odysa (1944), Wariata i zakonnicy (1963) i Umarłej klasy (1975). Na podstawie zestawienia różnych sposobów rozumienia nudy, w perspektywie filozoficznej i literackiej, z twórczością Kantora, postaram się zbadać, czy i w jakim sensie możemy mówić o tym zjawisku w odniesieniu do jego teatru. Na koniec postaram się pokazać, dlaczego idee Brunona Schulza można uznać za istotne źródło w odkrywaniu potencjału znaczeniowego Kantorowskiej „miazgi rzeczywistości”.
“The Pulp of Reality” – Boredom as the Material of a Work Of Art in Tadeusz Kantor’s Theater
The aim of this article is to try to interpret the meaning of boredom in Tadeusz Kantor’s theatre. I analyse fragments of three performances that were key to his artistic development: The Return of Odysseus (1944), as well as The Madman and the Nun (1963) and The Dead Class (1975). By juxtaposing different ways of understanding boredom, in a philosophical and literary perspective, with Kantor’s work, I will examine whether and in what sense we can speak of this phenomenon in relation to his theatre. Finally, I will try to show why Bruno Schulz’s ideas may help us to uncover the potential significance of Kantor’s „pulp of reality”.
Borowski, W. (1982). Tadeusz Kantor, Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
Chmurzyński, W. (Red.). (1995). Bruno Schulz 1892-1942. Katalog-Pamiętnik Wystawy „Bruno Schulz. Ad Memoriam” w Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie. Warszawa: Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza.
Czerska, K. (2013). Wielopole i Wielopole Tadeusza Kantora – gdzie przestrzeń składa się z granic. Colloquia Orientalia Bialostocensia: literatura, historia. Białystok: Książnica Podlaska, https://repozytorium.uwb.edu.pl/jspui/bitstream/11320/8468/1/K_Czerska_Wielopole_i_Wielopole_Tadeusza_Kantora.pdf.
Elpidorou, A., Gibson, J. (2022). Really Boring Art. Ergo an Open Access Journal of Philosophy 8 (30), 190-218. DOI: https://doi.org/10.3998/ergo.2231.
Gołubiew, Z. (1991). Tadeusz Kantor: Malarstwo i rzeźba. Kraków: Muzeum Narodowe.
Jawłowska, A. (1988). Więcej niż teatr. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Kantor, T. (2004). Teatr śmierci. Teksty z lat 1975-1984. Kraków – Wrocław: Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka.
Kantor, T. (2005). Metamorfozy. Teksty o latach 1934-1974. Wrocław: Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka, Ossolineum.
Kantor, T. (2015). Okolice zerowe w teatrze zerowym – zapis wykładu Tadeusza Kantora w klubie Dziekanka. Konteksty. Polska Sztuka Ludowa. Antropologia kultury, etnografia, sztuka, 1-2.
Król, Z. (2013). Nuda: czas wykolejony. Rozmowa z Marią Poprzęcką, Karolem Radziszewskim, Weroniką Szczawińską. Dwutygodnik wydanie 121, https://www.dwutygodnik.com/artykul/4887-nudaczas-wykolejony.html?print=1.
Krzemień, T. (1999). Europejski wspólny dom: Kantor ma w nim pokój zarezerwowany. [W:] Pleśniarowicz, K. (Red.) Hommage à Tadeusz Kantor, 93-99. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Kufel, M. (2013). „Błędne Betlejem” Tadeusza Kantora. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Markowska, A. (1997). Rewizjonistyczny szok w Krzysztoforach. [W:] Gryglewicz, T. (Red.), W cieniu krzesła. Malarstwo i sztuka przedmiotu Tadeusza Kantora. Materiały z sesji zorganizowanej przez Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego – Zakład Historii Sztuki Nowoczesnej oraz Fundację im. Tadeusza Kantora w dniach 14-15 1996, 47-58. Kraków: Universitas.
Markowska, A. (2003). Definiowanie sztuki – objaśnianie świata. O pojmowaniu sztuki w PRL-u. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Markowska, A. (2012). Dwa przełomy: sztuka polska po 1955 i 1989 roku. Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Miklaszewski, K. (2007). Tadeusz Kantor: między śmietnikiem a wiecznością. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Newman, M. (2021). The long and the short of it: boredom after the end of the great boredom. [W:] Halamboe, R.D., Morris, S. (Eds.) On Boredom. Essays in art and writing, 109-141. Londyn: UCL Press. DOI: https://doi.org/10.2307/j.ctv18kc0nd.16.
Piotrowski, P. (2005). Nagroda Rembrandta. [W:] Suchan, J., Świca, M. (Red.), Tadeusz Kantor. Interior imaginacji, 33-45. Warszawa – Kraków: Zachęta Narodowa Galeria Sztuki, Ośrodek Dokumentacji Sztuki Tadeusza Kantora Cricoteka.
Pleśniarowicz, K. (1997). Kantor. Artysta końca wieku. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Ptaszkowska, A. (1997). ***. [W:] Gryglewicz, T. (Red.), W cieniu krzesła. Malarstwo i sztuka przedmiotu Tadeusza Kantora. Materiały z sesji zorganizowanej przez Instytut Historii Sztuki Uniwersytetu Jagiellońskiego – Zakład Historii Sztuki Nowoczesnej oraz Fundację im. Tadeusza Kantora w dniach 14-15 1996, 23-24. Kraków: Universitas.
Ptaszkowska, A. (2010). Wierzę w wolność, ale nie nazywam się Beethoven. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Proust, M. (1992). W poszukiwaniu straconego czasu. W cieniu zakwitających dziewcząt. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy. PWN (brak daty). Hasło Miazga. Słownik języka polskiego PWN, https://sjp.pwn.pl/sjp/miazga;2482809.html.
Sartre, J.-P. (2005). Mdłości. Kraków: Wydawnictwo Zielona Sowa.
Schulz, B. (2013). Genialna epoka. [W:] Idem, Sanatorium pod klepsydrą. Kraków: Wydawnictwo MG.
Sontag, S. (2013). Jak świadomość związana jest z ciałem. Dzienniki, tom 2. 1964-1980. Kraków: Wydawnictwo Karakter.
Sontag, S. (2018). Jedna kultura i nowa wrażliwość. [W:] Trzcinka, D., Chodacz, W. (Red.), Przeciw interpretacji i inne eseje, 394-409. Kraków: Wydawnictwo Karakter.
Informacje: Zoon Politikon, 2023, 14/2023, s. 224 - 253
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
„Miazga rzeczywistości” – nuda jako materia dzieła sztuki w teatrze Tadeusza Kantora
“The Pulp of Reality” – Boredom as the Material of a Work Of Art in Tadeusz Kantor’s Theater
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
Publikacja: 29.01.2024
Otrzymano: 22.11.2023
Zaakceptowano: 17.01.2024
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-SA
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 361
Liczba pobrań: 221
Sugerowane cytowania: APA