Dom rodzinny wiąże się z dzieciństwem i czasem dorastania stanowi model kulturowy i podstawową matrycę dla kształtowania ludzkiej osobowości. W literaturze i sztuce to ważny punkt odniesienia narracji biograficznych i wspomnieniowych. Wszelkie obrazy z dzieciństwa podlegają rozmaitym mechanizmom pamięci indywidualnej i zbiorowej, a także służą do przepracowania zdarzeń w podświadomości dzięki onirycznej pracy umysłu. Wszelkie doświadczenia z lat dziecięcych należy także odczytywać przez pryzmat wyobrażeń i wzorów kultury np.; dom rodzinny jako Arkadia, dzieciństwo jako kraina szczęśliwości. Z perspektywy psychologicznej osoby w starszym wieku chętnie powracają do okresu dzieciństwa, wykazują tendencję do nieustannego procesu odtwarzania minionych zdarzeń i zapisywania wspomnień. Poszczególne zdarzenia mogą podlegać rozmaitym przekształceniom ze względu na subiektywną perspektywę, tendencję do idealizacji a także ze względu na selektywną pracę pamięci. Maria Dąbrowska spędziła dzieciństwo w Russowie, wczesne lata szkolne w Kaliszu, później w życiu dorosłym stworzyła swój dom w warszawskiej kamienicy. Jednak wiele razy powracała do miejsc dzieciństwa, o czym świadczę jej zapisy w Dziennikach. Były to powroty realne (podróże do Kalisza), imaginacyjne (pisanie powieści Noce i dnie), wspomnieniowe (upalne lato w Russowie), oniryczne (w czasie wojennym sny o pełnej spiżarni wiktuałów w Russowie), intuicyjne (sen o powrocie do domu rodzinnego tuż przed śmiercią). Wszystko to, co zostało z jej przeszłości zniekształcone i poddane konfrontacji z rzeczywistością umożliwia ukazanie sposobu przeżywania, tworzenia biografii i tożsamości kaliskiej pisarki.

Czasopisma lokalne w XIX wieku odgrywały znaczącą rolę informacyjną w społeczności, publikując na swoich łamach wiadomości ważne dla mieszkańców danego miasta i regionu, a jednocześnie przybliżając swoją publiczność do „wielkiego świata” informując o wybranych wydarzeniach z wielu państw. Zrozumiałe zatem, że w ramach różnorodnych, ale zazwyczaj stałych rubryk, pojawiało się wiele nazwisk – osób zarówno zasłużonych na wielu polach dla Kalisza, jak i tych nieznanych szerszemu gronu – bohaterów zaledwie jednej wzmianki. Celem niniejszego artykułu jest zwrócenie uwagi na wartość, jaką ze sobą niesie analiza zawartości czasopisma lokalnego pod kątem informacji osobowej oraz rolę, jaką wykaz wszystkich nazwisk opublikowanych na łamach pisma przełomu XIX i XX wieku może odgrywać w badaniach historycznych.

Artykuł przybliża postać Jakuba Szczecińskiego oraz jego zakład – Drukarnię Pospieszną, działającą w Kaliszu w latach 1912-1914 i 1917-1939 oraz omawia jego produkcję wydawniczą. Ukazuje w ten sposób jeden z ciekawszych zakładów typograficznych tego wielkopolskiego miasta, przedstawiając działalność drukarni oraz jej znaczenie zarówno dla żydowskiej, jak i polskiej społeczności Kalisza. Dorobek wydawniczy drukarni Szczecińskiego we wszystkich jego aspektach (produkcja dziełowa i czasopiśmiennicza, a także szeroko pojęte dokumenty życia społecznego) jest przykładem współpracy przedstawicieli różnych narodowości, cechującej wielonarodową społeczność miasta nad Prosną.

Artykuł omawia widowiskowy wymiar wystaw w Liskowie (1925 i 1937). Wydobywa zagadnienia do tej pory pomijane. Stawia pytania o znaczenie społeczności lokalnej i jej rolę w tych wydarzeniach. Wyeksponowanie działań ks. W. Blizińskiego, zwłaszcza strategii zmierzających do aktywizacji mieszkańców Liskowa, pozwoliło opisać nie tylko wzorcowe modele działań animacyjnych, ale i widowiskowe oblicze tych wydarzeń.

W artykule przedstawiono działalność Gołuchowskiego Centrum Kultury „Zamek” jako instytucji wspierającej szereg działań na rzecz regionalizmu. Powołany przed dziesięcioma laty samorządowy ośrodek kultury postrzegany jest w środowisku jako instytucja znana z różnorodnych form aktywności, kierowanych zarówno do młodzieży jak i osób dorosłych. Podstawowym celem są działania na rzecz ochrony i propagowania dziedzictwa kulturowego oraz budowania tożsamości regionalnej. W niniejszym artkule zaprezentowano różnorodne przykłady zrealizowanych zdań, promujących walory przyrodniczo-turystyczno-historyczne gminy Gołuchów zarówno na terenie kraju, jak i za granicą. Zwrócono także szczególną uwagę na akcję wydawniczą, prowadzoną przez Samorząd Gminy Gołuchów i GCK „Zamek”, wyróżniającą się na tle działań podobnych instytucji na terenie powiatu pleszewskiego i województwa wielkopolskiego.

Celem autorki artykułu jest przybliżenie szerszemu gronu odbiorców postaci dwóch gołuchowskich artystów: Józefa Witkowskiego i Rafała Walendowskiego, zwracając szczególną uwagę na aspekt tradycji regionalnych w ich twórczości. W artykule wykorzystano publikacje tradycyjne i elektroniczne, a także informacje otrzymane od córki Józefa Witkowskiego Elżbiety Mizerkiewicz oraz Rafała Walendowskiego.

Artykuł omawia twórczość Tadeusza Pniewskiego, do której należą: wspomnienia, listy, i poezje. Przedstawione materiały mogą zostać wykorzystane w realizacji edukacji regionalnej, na lekcjach języka polskiego i historii na wszystkich poziomach nauczania, z zastosowaniem różnych metod nauczania.

Transformacja ustrojowa przełomu lat 80. i 90. XX w. stworzyła korzystne warunki do rozwoju działań, których celem stało się zachowanie i promocja dziedzictwa kulturowego regionów. Ważne miejsce w tym procesie przypadło edukacji. Na terenie Wielkopolski południowo-wschodniej już w latach 80. pojawiły się inicjatywy, których celem było przybliżenie dziedzictwa małych ojczyzn. Wraz z reformą edukacji z 1999 r. tematyka regionalna znalazła swoje odzwierciedlenie w podstawach programowych kształcenia ogólnego. W artykule przedstawiono przykłady działań związanych z realizacją edukacji regionalnej na terenie Wielkopolski południowo-wschodniej. Podejmowane tu inicjatywy ukazano na tle przemian związanych z kolejnymi reformami oświaty. Szczególną uwagę zwrócono na inicjatywy, których celem było przygotowanie materiałów dydaktycznych do edukacji regionalnej. Przywołano także propozycje instytucji kultury i stowarzyszeń, których celem jest popularyzacja wiedzy o regionie. Analiza działań skłania do stwierdzenia, że upowszechnienie tej formy edukacji wymaga nie tylko materiałów dydaktycznych dostosowanych do wieku uczniów, ale i koordynacji podejmowanych wysiłków i inicjatyw.

Bracia Mniejsi Ściślejszej Obserwancji zostali sprowadzeni do Kalisza w XVII w. W podziemiach kościoła, który jest obecnie siedzibą parafii Świętej Rodziny, mieszczącym się na historycznym Wrocławskim Przedmieściu, od II poł. XVII w. znaleźli miejsce spoczynku nie tylko zakonnicy, ale również przedstawiciele wszystkich stanów społecznych: szlachty, mieszczaństwa a nawet chłopstwa. Mimo iż zakon zlikwidowano w 1864 r., w 1914 r. budowla ucierpiała wskutek bombardowań, a w podziemiach kościoła nie zachowały się trumny ze szczątkami pochowanych osób, to dzięki zachowanemu epitafium umieszczonemu w bocznym ołtarzu, kroniki klasztornej przechowywanej w Archiwum o. Franciszkanów w Krakowie a także innych źródeł, możliwe jest odtworzenie listy osób, które znalazły wieczny spoczynek w podziemiach świątyni. Ponadto, omówiono tradycję pochówków chrześcijańskich w świątyniach oraz przybliżono historię odłamu zakonu franciszkańskiego w Kaliszu.

Celem niniejszej pracy jest naszkicowanie dróg awansu społecznego zamożnego mieszczaństwa pochodzenia niemieckiego pod koniec XIX w. i pierwszej połowie wieku XIX. Dzięki protekcyjnej polityce rządu Królestwa Polskiego w pierwszych dziesięcioleciach XIX w. znacząco wzrosły tendencje migracyjne. Napływ licznej rzeszy rzemieślników i fabrykantów przyspieszył proces modernizacji przemysłu Kalisza i okolic. Właściciele fabryk i manufaktur, dzięki inspiracjom czerpanym z religijnego (protestanckiego) etosu pracy, posiadanej wiedzy, umiejętnościom organizacyjnym szybko zyskiwali sukces finansowy, uznanie i prestiż w swojej grupie zawodowej. Zamożność pozwalała na wejście do kręgu nielicznej, elitarnej grupy kaliskiej burżuazji. Podejmowanie przez burżuazję zaskakujących decyzji życiowych było podyktowane troską o utrzymanie firmy, zapewnienie stabilności finansowej rodziny, a w dalszej perspektywie przekazaniem manufaktury następcom.

Autorka przedstawia historię tworzenia kolekcji i poszczególnych działów Muzeum Okręgowego Ziemi Kaliskiej w Kaliszu ze szczególnym uwzględnieniem ich części najstarszych, tj. zabytków zgromadzonych w przedwojennym Muzeum Ziemi Kaliskiej. Dowodzi, że podstawę zbiorów placówki tworzy spuścizna dawna (przedwojenna) –rozproszona, ale częściowo odzyskana po II wojnie światowej. Badaczka przedstawia temat na przykładach, zakreślając możliwe kierunki badań proweniencyjnych.

Autor przedstawia działania podejmowane przez Starostwo Powiatowe w Koninie wobec Kościoła katolickiego w okresie 1948-1950. Dotyczyły one prowadzenia obserwacji za pośrednictwem milicji, władz gminnych i agentury aktywności politycznej księży, nadzorowania prowadzonej działalności charytatywnej i sprawowania obrzędów religijnych. W artykule opisano także zainteresowanie władz ilością kościołów i kaplic oraz posiadaną przez kościół ziemią rolną, która była podstawą utrzymania parafii.

Raport stanowi opis projektu badawczego realizowanego przez autorkę w ramach stypendium Marszałka Województwa Wielkopolskiego. Program stypendialny umożliwił przeprowadzenie kwerend i dotarcie do materiałów poszerzających wiedzę o muzycznej rodzinie Wiłkomirskich. Projekt mający na celu scalenie i opisanie spuścizny rozproszonej w różnych instytucjach przyniesie z pewnością syntetyczny obraz działalności artystycznej, dydaktycznej, kulturalnej, społecznej i naukowej poszczególnych członków rodziny Wiłkomirskich tak silnie i emocjonalnie związanej z Wielkopolską.

W 2022 roku przypadła 110 rocznica urodzin Gustawa Arnolda Fibigera (1912-1989; tzw. III), wnuka założyciela Fabryki Fortepianów i Pianin ARNOLD FIBIGER w Kaliszu (1878). Był to też ostatni, zamykający i „przeciągany” ze względu na pandemię koronawirusa Rok Rodziny Fibigerów, uchwalony przez Radę Miasta Kalisza. Zaczął się on w roku 2020, trwał przez cały następny, a zakończył w czerwcu 2022 premierą filmu dokumentalnego w reżyserii Judyty Fibiger pt. Dusza zaklęta w fortepianie (Krakowski Festiwal Filmowy; premiera w Kaliszu odbyła się 9 czerwca). Okoliczności te przyczyniły się do powstania niniejszego tekstu, który napisany został przez pryzmat osobistych doświadczeń i wspomnień autora.