Przetworzenie to jeszcze nie powrót. O jednym wierszu Witolda Wirpszy (i wszystkich innych polskich wierszach postsekularnych)
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEPrzetworzenie to jeszcze nie powrót. O jednym wierszu Witolda Wirpszy (i wszystkich innych polskich wierszach postsekularnych)
Data publikacji: 2015
Wielogłos, 2015, Numer 2 (24) 2015: Postsekularyzm i literatura, s. 63 - 84
https://doi.org/10.4467/2084395XWI.15.013.4367Autorzy
Przetworzenie to jeszcze nie powrót. O jednym wierszu Witolda Wirpszy (i wszystkich innych polskich wierszach postsekularnych)
Transformation is Not a Return. A Reading of a Poem by Witold Wirpsza (and of All Other Polish Postsecular Poems)
While challenging the common view which sees postsecularism as a return to religion, this paper is an attempt to apply the main tenets of the postsecular thought to the literary criticism accompanying the Polish literature. After a brief presentation of several Polish poets whose works meet the proposed criteria of postsecularism (T. Karpowicz, K. Miłobędzka, S. Barańczak and W. Wirpsza), the author sets forth the argument that it is the linguistic aspect of the poems that lets us read them as postsecular. The main part of the paper is a critical reading of Witold Wirpsza’s 1971 poem “Powrót w zamęcie” (“A Return in Confusion”) which is interpreted as, on the one hand, an illustration of the idea of the society being forced into secularisation and, on the other hand, an effect of an intertextual play with Jan Kochanowski’s “Hymn.” Both aspects are crucial in identifying the postsecular rhetoric of the poem as they involve an unorthodox rendering of theological motifs and structures (making it possible to approach them from the perspectives of animal studies and animal theology), the idea of the artistic potential of blasphemy, and the proposition of the vital role of the “linguistic moment” (J. Hillis Miller) in the extra-linguistic interpretation of poetic texts.
Bibliografia
Agamben G., L’aperto. L’uomo e l’animale, Torino 2002.
Agamben G., Pochwała profanacji [w:] idem, Profanacje,przeł. M. Kwaterko, Warszawa 2006.
Barańczak S., Nieufni i zadufani. Romantyzm i klasycyzm w młodej poezji lat sześćdziesiątych, Wrocław 1971.
Bogalecki P., Nazwa – więzi – miasta. Poezja Witolda Wirpszy w perspektywie post-
sekularnej, „Pamiętnik Literacki” 2014, z. 4.
Bogalecki P., Zasupłany w rytmach. „Wykorzenienie” jako poemat postsekularny
[w:] Więzi wspólnoty/ Ties of Community. Literatura – religia – komparatystyka/ Literature, Religion, Comparative Studies, red. P. Bogalecki, A. Mitek-Dziemba, T. Sławek, Katowice 2013.
Calarco M., Zoographies. The Question of the Animal from Heidegger to Derrida, New York 2008.
Chojnowski Z., Poezja, czyli ćwiczenie się w wolności („Apoteoza tańca” Witolda Wirpszy), „Archiwum Emigracji. Studia – Szkice – Dokumenty” 2007, nr 1 (9).
Chojnowski Z., Religiöse Chiffren in der Poesie Witold Wirpszas [w:] Glaubensfragen. Religion und Kirche in der polnischen Literatur,red. U. Jekutsch,Wiesbaden 2011.
Chojnowski Z., Szyfry religijne poezji Witolda Wirpszy, „Przegląd Powszechny” 2006, nr 7−8.
Chojnowski Z., „Z poczucia niedocieczoności” – poezja Witolda Wirpszy wobec religii [w:] idem, Raje i apokalipsy. Studia i szkice o literaturze dwudziestowiecznej,Olsztyn 2011.
Cieślak-Sokołowski T., Moment lingwistyczny. O wczesnym pisarstwie Ryszarda Krynickiego i Stanisława Barańczaka, Kraków 2011.
Cirlot J.E., Słownik symboli,przeł. I. Kania, Kraków 2012.
Cygan D., Zybura M., Wstęp [w:] „Salut Henri! Don Witoldo!”. Witold Wirpsza – Heinrich Kunstmann. Listy 1960−1983, red. D. Cygan, M. Zybura, Kraków 2015.
Derrida J., The Animal That Therefore I Am (More to Follow),transl. D. Wills, „Critical Inquiry” 2002, nr 2, vol. 28.
Derrida J., Wiara i wiedza. Dwa źródła „religii” w obrębie samego rozumu, przeł.
P. Mrówczyński [w:] Religia. Seminarium na Capri prowadzone przez Jacques’a
Derridę i Gianniego Vattimo, Warszawa 1999.
Giglok M., „Nadzieja nowego nieba i nowej ziemi”. Katolicka eschatologia a świat zwierzęcy [w:] Śmierć zwierzęcia. Współczesne zootanatologie, red. M. Kotyczka, Katowice 2014.
Gutorow J., Urwany ślad. O wierszach Wirpszy, Karpowicza, Różewicza i Sosnowskiego, Wrocław 2007.
Hegel G.W.F., Wykłady z filozofii religii, t. II, przeł. Ś.F. Nowicki, Warszawa 2007.
Hillis-Miller J., The Linguistic Moment. From Wordsworth to Stevens, Princeton 1985.
Kluba A., Poetyki lingwistyczne, „Przestrzenie Teorii” 2005, nr 1 (5).
Kotyczka M., Cierpienie gatunku [w:] Śmierć zwierzęcia. Współczesne zootanatologie, red. M. Kotyczka, Katowice 2014.
Kremer A., Wirpsza w niemieckim przekładzie, czyli z lingwizmu w konkretyzm, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2014, nr 23.
Linzey A., Teologia zwierząt,przeł. W. Kostrzewski, Kraków 2010.
Listy Witolda Wirpszy,podał i oprac. Z. Chojnowski, „Integracje” 1992, nr 28.
Man P. de, Pojęcie ironii [w:] idem, Ideologia estetyczna, przeł. A. Przybysławski, Gdańsk 2000.
McClure J., Partial Faiths. Postsecular Fiction in the Age of Pynchon and Morrison,Athens 2007.
Mitek-Dziemba A., Zwierzęcość i obietnica mesjańska. David Herbert Lawrence wobec zmartwychwstania i apokalipsy [w:] Mesjańskie imaginaria Europy (i okolic). Studia komparatystyczne, red. A. Janek, A. Regiewicz, A. Żywiołek, Częstochowa 2015.
Nietzsche F., O prawdzie i kłamstwie w pozamoralnym sensie [w:] idem, Pisma pozostałe, przeł. B. Baran, Kraków 2004.
Pawelec D., Wirpsza wielokrotnie,Mikołów 2013.
Pietrzak W., Śmierć i powrót podmiotu zdekonstruowanego – „Cząstkowa próba o człowieku” Witolda Wirpszy, „Zagadnienia Rodzajów Literackich” 2011, z. 2.
Skrendo A., Poezja lingwistyczna jako projekt epistemologiczny. Zerwanie, ustanowienie, zawieszenie, „Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka” 2006, z. 13.
Tarnowski K., Człowiek i transcendencja,Kraków 1995.
Taubes J., Teologia polityczna świętego Pawła,przeł. M. Kurkowska, Warszawa 2010.
Ulicka D., Kto jest autorem? Kim jest autor? [w:] eadem, Słowa i ludzie. 10 szkiców z antropologii filologicznej,Warszawa 2013.
Vattimo G., Ślad śladu, przeł. E. Łukaszyk [w:] Religia. Seminarium na Capri prowadzone przez Jacques’a Derridę i Gianniego Vattimo, Warszawa 1999.
Wirpsza W., Apoteoza tańca, Kraków 1985.
Wirpsza W., Berlińskie poematy, „Wiadomości” 1976, nr 48.
Wirpsza W., Cząstkowa próba o człowieku i inne wiersze,Mikołów 2005.
Wirpsza W., Gra znaczeń. Przerób,Mikołów 2008.
Wirpsza W., Faeton, Mikołów 2006.
Wirpsza W., Komentarz do konfesji, „Odra” 1981, nr 10.
Wirpsza W., Przesądy, Mikołów 2011.
Wirpsza W., Polaku, kim jesteś?, Mikołów 2009.
Wirpsza W., Spis ludności,Mikołów 2005.
Wirpsza W., Traktat skłamany,Mikołów 2010.
Žižek S., Milbank J., The Monstrosity of Christ. Paradox or Dialectic?, ed. C. Davis, Cambridge, Mass.–Lo
Informacje: Wielogłos, 2015, Numer 2 (24) 2015: Postsekularyzm i literatura, s. 63 - 84
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Przetworzenie to jeszcze nie powrót. O jednym wierszu Witolda Wirpszy (i wszystkich innych polskich wierszach postsekularnych)
Transformation is not Return. An Interpretation of One Poem by Witold Wirpsza (and All Other Polish Postsecular Poems)
Uniwersytet Śląski w Katowicach, Bankowa 12, 40-007 Katowice
Publikacja: 2015
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 2503
Liczba pobrań: 896