FAQ

Relacje różnych grup społecznych, zamieszkujących parafie Kuflew, Jeruzal i Kałuszyn, w świetle akt metrykalnych z XVII i XVIII wieku

Data publikacji: 18.12.2017

Studia Historica Gedanensia, 2017, Tom 8 (2017), s. 93 - 124

https://doi.org/10.4467/23916001HG.17.006.9060

Autorzy

Tomasz Kowalczyk
Uniwersytet w Siedlcach
ul. Stanisława Konarskiego 2, 08-110 Siedlce, Poland, Polska
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Relacje różnych grup społecznych, zamieszkujących parafie Kuflew, Jeruzal i Kałuszyn, w świetle akt metrykalnych z XVII i XVIII wieku

Abstrakt

The Relations of Different Social Groups Living in the Parishes of Kuflew, Jeruzal, and Kałuszyn as Presented in Registration Documents from the Seventeenth and Eighteenth Centuries

The aim of this article is to discuss and analyze the mutual social relations of varying groups within the populations living in three Mazovian parishes, Kuflew, Jeruzal, and Kałuszyn, in the seventeenth and eighteenth centuries. It is assumed that in the discussed period there existed substantial social barriers that made it impossible to form easy and unconstrained relationships (particularly family and sociable ones) between representatives of groups that were of differing social and material status. As a result, this type of relationship was mainly formed among persons from the same social class and among those possessing a similar material status. This thesis was confirmed in the course of research. Because of the lack of extensive source material, this essay is based, above all, on an analysis of entries drawn from public registers, especially registers of marriages. Through these, it is possible to obtain the fullest information on the social relations among individual social strata, and in terms of individual settlements, estates, and parishes. The article is divided into three basic parts. In the first, theoretical issues are presented relating to the situations of varying social groups in Mazovia in the seventeenth and eighteenth centuries. Sources are discussed in the second part, along with the scope of the research and the research group involved. The final part concentrates on the presentation and analysis of the author’s own research. The article ends with a section that sums the topic up; in it, the most important findings of the author’s research are set out.

Bibliografia

Tomasz Wiślicz, Upodobanie. Małżeństwo i związki nieformalne na wsi polskiej XVII–XVIII wieku. Wyobrażenia społeczne i jednostkowe doświadczenia (Wrocław: Chronicon. Instytut Historii PAN, 2012)

Cezary Kuklo, Demografia Rzeczypospolitej przedrozbiorowej (Warszawa: Instytut Historii Polskiej Akademii Nauk, 2009)

Maria Bogucka, Henryk Samsonowicz, Dzieje miast i mieszczaństwa w Polsce przedrozbiorowej (Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1986)

Tadeusz Korzon, Wewnętrzne dzieje Polski za Stanisława Augusta (1764–1794). Badania historyczne ze stanowiska ekonomicznego i administracyjnego, t. 1 (Kraków: Zwoliński, Paprocki, 1897)

Andrzej Zajączkowski, Szlachta Polska (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 1993)

Włodzimierz Dworzaczek, „Skład społeczny wielkopolskiej reprezentacji sejmowej w latach 1572–1655”, Roczniki Historyczne 23 (1957)

Zdzisław Kaczmarczyk, Bogusław Leśnodorski, Historia państwa i prawa Polski, t. 2, Od połowy XV wieku do r. 1795 (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1971)

Irena Kotowicz­‑Borowy, Honor to nie tylko słowo. Studium tożsamości kulturowej drobnej szlachty północnego Mazowsza (Pułtusk: Oficyna Wydawnicza ASPRA­‑JR, 2005)

Tadeusz Sikorski, Polskie tradycje wojskowe. Tradycje walk obronnych z najazdami Niemców, Krzyżaków, Szwedów, Turków i Tatarów (Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1990)

Tadeusz Maciejewski, Historia ustroju Polski (Koszalin: Miscellanea, 1998)

Ryszard Kołodziejczyk, Miasteczka polskie w XIX i XX wieku. Z dziejów formowania się społeczności (Kielce: KTN, 1992)

Marcin A. Thiel, „Młynarstwo, karczmarstwo i kowalstwo w dobrach królewskich na Kujawach, w ziemi dobrzyńskiej oraz ziemi chełmińskiej w okresie nowożytnym”, w W warsztacie, w manufakturze, w fabryce i w sklepie, red. Zdzisław Biegański, Wojciech Polak i Michał Białkowski (Toruń: ZAPOL Dmochowski, Sobczyk Sp. j., 2013)

Mateusz Wyżga, W tej pięknej ziemi. Gmina Zielonki od średniowiecza do czasów współczesnych (Zielonka: Urząd Gminy Zielonka, 2009)

Andrzej Woźniak, Kultura mazowieckiej wsi pańszczyźnianej XVIII i początku XIX wieku (Wrocław–Warszawa–Łódź: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1987)

Michał Kopczyński, „Dwór a rodzina chłopska – przymus i koegzystencja”, w Dwór, plebania, rodzina chłopska: szkice z dziejów wsi polskiej XVII i XVIII wieku, red. Magdalena Ślusarska (Warszawa: DiG, 1998)

Stanisław Arnold, Historia Polski. Od połowy XV wieku do roku 1795 (Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych, 1953)

Jan Kracik, Prawie wielebni (Kraków: Petrus, 2011)

Jan Rutkowski, Studia z dziejów wsi polskiej XVI–XVIII w. (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1956)

Grzegorz Błaszczyk, Żmudź w XVII i XVIII wieku. Zaludnienie i struktura społeczna (Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicz, 1985)

Bohdan Baranowski, Gospodarstwo chłopskie i folwarczne we wschodniej Wielkopolsce (Łódź: Wydawnictwo Łódzkie, 1971)

Robert Lipelt, Stosunki społeczno­‑gospodarcze w dobrach małopolskich księcia Jerzego Ignacego Lubomirskiego w pierwszej połowie XVIII wieku (Rzeszów: Libri Ressovienses, 2002)

Piotr Miodunka, „Miasteczko a wiejska okolica w czasach nowożytnych”, w Miasteczko i okolica – od średniowiecza do współczesności, red. Jadwiga Hoff (Kolbuszowa: Muzeum Kultury Ludowej, 2006)

Tomasz Opas, „Z problemów awansu społecznego mieszczan w XVII i XVIII wieku. O przenikaniu do stanu szlacheckiego i duchownego”, Przegląd Historyczny 63(3) (1974)

Maria Bogucka, Dzieje kultury polskiej do 1918 roku (Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991)

Jerzy Topolski, Polska 1501–1795, t. 2 (Poznań: Wydawnictwo Naukowe, 1994), 20–21.

Walerian Nekanda Trepka, Liber generationis plebeanorum (Liber Chamorum) (Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1963).

Maria Biernacka, Wsie drobnoszlacheckie na Mazowszu i Podlasiu. Tradycje historyczne a współczesne przemiany (Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich Wydawnictwo PAN, 1966)

Marian Benko, „Dawne ośrodki miejskie południowego Mazowsza prawobrzeżnego”, Ochrona Zabytków 4 (35) (1956)

Juliusz Łukasiewicz, „Dzieje miasteczek mazowieckich w XIX wieku”, w Mazowieckie miasta na przestrzeni wieków. Wybrane zagadnienia rozwoju gospodarczego, społecznego i kulturalnego, red. Andrzej Stawarz (Warszawa: MOBN MTK, 1999)

Stanisław Pazyra, Geneza i rozwój miast mazowieckich (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1959)

Irena Gieysztorowa, Andrzej Zahorski, Juliusz Łukasiewicz, Cztery wieki Mazowsza. Szkice z dziejów 1526–1914 (Warszawa: Nasza Księgarnia, 1968)

Zbigniew Morawski, „Miasta mazowieckie w XVI–XVIII wieku”, w Dzieje Mazowsza lata 1527–1794, t. 2, red. J. Tyszkiewicz (Pułtusk: Oficyna Wydawnicza ASPRA­‑JR, 2015)

Józef Szymański, Nauki pomocnicze historii. Od schyłku IV do końca XVIII w. (Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1972)

Krajewska Hanna, „Wstęp”, w Księgi metrykalne i stanu cywilnego w archiwach państwowych w Polsce. Informator, oprac. Anna Laszuk (Warszawa: Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 1998)

Aneta Goska, Andrzej Nowik, „Okolica szlachecka jako wspólnota rodzinna. Kałuszyńska szlachta cząstkowa w taryfie dymów z 1790 roku”, Rocznik Kałuszyński 6 (2006)

Rejestr poborowy województwa lubelskiego (powiat lubelski i urzędowski z r. 1626. Ziemia Łukowska z r. 1620), red. Stefan Inglot (Wrocław: Wrocławskie Towarzystwo Naukowe, 1957), XXIII–XXIV.

Anna Laszuk, Ludność województwa podlaskiego w drugiej połowie XVII wieku (Warszawa: Białostockie Towarzystwo Naukowe/Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych, 1999)

Andrzej Zajączkowski, Szlachta Polska (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 1993).

Dworzaczek, Genealogia (Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1959)

Materiały genealogiczne szlachty parafii Rypin 1675–1808. Na podstawie kościelnych ksiąg metrykalnych parafii św. Trójcy w Rypinie, oprac. Piotr Mysłowski (Warszawa: Familia, 1998)

Tomasz Kowalczyk, Albumowy przewodnik po gminie Mrozy. Krajobraz architektoniczno­‑przyrodniczy (Mrozy: Gminna Biblioteka Publiczna w Mrozach, 2011), 52–54.

Konstanty Michalski, „Data urodzin brata Alberta”, w Nasza przeszłość. Studia z dziejów kościoła i kultury katolickiej w Polsce, t. 3, red. Klfons Schletz (Kraków: Wydawnictwo Instytutu Teologicznego Księży Misjonarzy, 1947)

Sabina Rejman, Ludność podmiejska Rzeszowa w latach 1784–1880. Studium demograficzno­‑historyczne (Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego, 2006)

Jan Orzechowski, Sebastian Piątkowski, Księgi metrykalne kościołów radomskich z lat 1591–1795. Kościół św. Jana Chrzciciela 1621–1636 (Radom: Radomskie Towarzystwo Naukowe, 2001).

Czesław Łuczak, Polska – dzieje narodu, państwa i kultury (Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu im. A. Mickiewicza, 1994)

Goska, Nowik, „Ciągłość dziejów gniazd rodowych. Osadnictwo szlachty cząstkowej w parafii Kałuszyn od XV w. do XXI wieku”, Rocznik Kałuszyński 7 (2007)

Alina Sztachelska­‑Kokoczka, „Młynarstwo w dobrach Jana Klemensa Branickiego na Podlasiu”, Białostocczyzna 3(27) (1992)

Bohdan Baranowski: Polskie młynarstwo (Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977)

Jerzy Adamczewski, Młynarstwo magiczne (Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze, 2005).

Andrzej Nowik, „Dzieje Mrozów od XIX wieku do czasów współczesnych”, w Mrozy, wieś – miasto – gmina. Przewodnik po gminie Mrozy, historii, kulturze, tradycji i miejscach, red. Kamila Juśkiewicz (Mrozy: Gminna Biblioteka Publiczna w Mrozach, 2014)

Cezary Kuklo, „Rodzina chłopska w dawnej Polsce w świetle historiografii powojennej”, w Z zagadnień prawa rolnego, cywilnego i samorządu terytorialnego, red. Jerzy Bieluk et al. (Białystok: Temida 2, 2012)

Tomasz Opas, Własność w miastach i jurydykach prywatnych w dawnej Polsce. Studium historyczno­‑prawne (Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie­‑Skłodowskiej, 1990)

Benon Dymek, Mazowsze. Historia i kultura 1526–1795, t. 2 (Pułtusk–Warszawa: AH im. A. Gieysztora i Oficyna Wyd. ASPRA­‑JR, 2015)

 

Jerzy Szczepański, Modernizacja górnictwa i hutnictwa w Królestwie Polskim w I połowie XIX w. Rola specjalistów niemieckich i brytyjskich (Kielce: Wyższa Szkoła Pedagogiczna im. Jana Kochanowskiego, 1997)

 

 

 

 

 

Zbigniew Wójcik, Historia powszechna. Wiek XVIXVII (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1998)

 

 

 

Henryk Zins, Historia Anglii (Wrocław–Warszawa–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 2001)

 

 

Joanna Partyka, Rękopisy dworu szlacheckiego doby staropolskiej (Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Semper, 1995)

Agnieszka Malczewska, „Posesjonaci szlacheccy w wybranych miastach późnego średniowiecznego i wczesnonowożytnego Śląska (w Brzegu, Strzelinie, Ziębicach, Ząbkowicach Śląskich i Kłodzku)”, w Miasto jako fenomen społeczny i kulturowy. Zbiór studiów, red. Cezary Kardasz, Julia Możdżeń i Magdalena Spychaj (Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2012)

Andrzej Jezierski, Cecylia Leszczyńska, Historia gospodarcza Polski (Warszawa: Key Text, 2003)

Informacje

Informacje: Studia Historica Gedanensia, 2017, Tom 8 (2017), s. 93 - 124

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Relacje różnych grup społecznych, zamieszkujących parafie Kuflew, Jeruzal i Kałuszyn, w świetle akt metrykalnych z XVII i XVIII wieku

Angielski:

The Relations of Different Social Groups Living in the Parishes of Kuflew, Jeruzal, and Kałuszyn as Presented in Registration Documents from the Seventeenth and Eighteenth Centuries

Autorzy

Uniwersytet w Siedlcach
ul. Stanisława Konarskiego 2, 08-110 Siedlce, Poland, Polska

Publikacja: 18.12.2017

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Tomasz Kowalczyk (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski