Iwan Iwanowicz Bielanin, wygnaniec rosyjski w Gdańsku. Przyczynek do „międzynarodówki szpiegowskiej” Wolnego Miasta lat 1920–1939
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTE
Iwan Iwanowicz Bielanin, wygnaniec rosyjski w Gdańsku. Przyczynek do „międzynarodówki szpiegowskiej” Wolnego Miasta lat 1920–1939
Wybierz format
RIS BIB ENDNOTEIwan Iwanowicz Bielanin, wygnaniec rosyjski w Gdańsku. Przyczynek do „międzynarodówki szpiegowskiej” Wolnego Miasta lat 1920–1939
Data publikacji: 24.07.2014
Studia Historica Gedanensia, 2014, Tom 5 (2014), s. 306-328
https://doi.org/10.4467/23916001HG.14.016.2681Autorzy
Iwan Iwanowicz Bielanin, wygnaniec rosyjski w Gdańsku. Przyczynek do „międzynarodówki szpiegowskiej” Wolnego Miasta lat 1920–1939
After the Bolshevik Revolution, 1–2 million political refugees fled from Russia. Some of them (a few thousand) settled in the Free City of Gdańsk. Some people, especially ex‑military – attracted by the special status of the quasi‑state – entered in a kind of an “international espionage” community. They were mercenaries of various secret services. We can sketch the motifs and the ways taken by this interesting faction of refugees taking a perspective of one of them, Ivan Ivanovich Bielanin. He worked for the Polish, German and Soviet secret services, as well as for the “white” Russians. In fact, it was a drama of a rootless man who in other circumstances would probably have taken a better advantage of his inborn talents. Free City was an area conducive to business intelligence, because espionage was not penalized there. The agendas of German and Polish intelligence were particularly active in Gdańsk, as well as, to a lesser extent, the Soviet, French, Lithuanian and English. […] The Free City of Gdańsk in the the period of 1920–1939 there was a strong, staff‑wise, Polish military intelligence agency. It was was to inquire the north‑eastern territories of the Reich and to observe the area of Gdańsk. An officer of outstanding talents, Karol Dubicz‑Penther, was the head of the institution in the period of 1920–1926. We can describe Bielanin’s activities mainly on the basis of his reports. Bielanin was an officer in the tsarist army. After the Bolshevik Revolution, he briefly collaborated with the Communists. Then he fought in anti‑Communist Russian troops. In 1919–1923, he worked for the Polish military intelligence in Gdańsk. He traveled with missions to Berlin and Warsaw. He provided a lot of very valuable information about the German intelligence and Russian emigration environments. But he was not loyal and with time people lost confidence in him. His instability and nihilism can be considered as characteristic for the drama of Russian refugees. To raise funds to maintain themselves and gain the favours of the authorities, they became “mercenaries spies”. Finally, the German, Polish and Soviet services considered Bielanin a traitor.
Adressbuch für Danzig und Vororte, 1921, 1922.
Encyklopedia nauk politycznych, t. 3, Warszawa 1938.
Danziger Statistisches Taschenbuch 1936, Danzig 1936.
„Gazeta Gdańska”, 11 IV 1923, s. 1.
„Gazeta Gdańska”, 8 VII 1923, s. 5.
„Gazeta Gdańska”, 1 VIII 1923, s. 1.
Gazeta Gdańska”, 22 IV 1928, s. 5.
Gierasimiuk W., Prawosławie w historii Gdańska, „Bractwo Prawosławne św. Cyryla i Metodego. Biuletyn Informacyjny” 2010, nr 4, s. 14.
„Goniec Nadwiślański”, 20 II 1926 r., s. 3.
Heller M., Niekricz A., Utopia u władzy. Historia Związku Sowieckiego, t. 1, Wrocław 1989.
Höhne H., Der Krieg im Dunkeln. Die Geschichte der deutsch‑russischen Spionage, Bindlach 1993.
Kalendarz skarbowy na 1935 rok, Warszawa 1934.
Kula H.M., Polscy inspektorzy celni w Wolnym Mieście Gdańsku 1920–1939, Gdańsk 2009.
Lockhart R.H.B., Pamiętniki angielskiego agenta, Warszawa 1934.
Львович Голинков Д., Крушение антисоветского подполья в СССР, т. 2, Политиздат, 1980, s. 283–286.
Materski W., Na widecie. II Rzeczpospolita wobec Sowietów 1918–1943, Warszawa 2005.
Pepłoński A., Wywiad w wojnie polsko‑bolszewickiej 1919–1920, Warszawa 1999.
„Problemy Kryminalistyki” 2009, nr 265, s. 63–71.
Reguła J.A., Historia Komunistycznej Partii Polski w świetle faktów i dokumentów, Warszawa 1934 (reprint: Toruń 1994).
Romanow A., Gdańsk zapomniany. Szkice z dziejów miasta 1914–1939, Gdańsk 2000.
Skóra W., Działalność gdańskiej ekspozytury polskiego wywiadu wojskowego w latach 1920–1930 (Pomorze Zachodnie, Prusy Wschodnie i Wolne Miasto Gdańsk), Poznań 2011.
Skóra W., Niemiecki aspekt sprawy zabójstwa ministra Bronisława Pierackiego, „Słupskie Studia Historyczne” 1997, nr 5, s. 119–138.
Skóra W., Ukraińska emigracja na Pomorzu Zachodnim w dwudziestoleciu międzywojennym (zarys problematyki), [w:] Ukraińcy w najnowszych dziejach Polski (1918–1989), red. R. Drozd, Słupsk–Warszawa 2000, s. 72–91.
Skóra W., Ukraiński Instytut Naukowy w Berlinie (Ukrainisches Wissenschaftliches Institut in Berlin) w świetle polskiej historiografii i materiałów archiwalnych, „Piwdennij Archiw (Istoriczni Nauki)” 2004, t. 16, s. 258−267.
Smoleń M., Stracone dekady. Historia ZSRR 1917–1991, Warszawa–Kraków 1994.
„Soviet Union Review” 1927, no. 10, s. 143, 144.
„The Straits Times”, 13 VII 1927, s. 9.
Wiszka E., Emigracja ukraińska w Polsce 1920–1939, Toruń 2005.
Archiwum Akt Nowych − AAN, Ambasada RP Berlin, 3678, Raport KGRPG dla MSZ z października 1938 r.
Archiwum Akt Nowych − AAN, Ambasada RP Londyn, 1358, Pismo Sz. Askenazego do MSZ, 29 IV 1923 r.
Archiwum Akt Nowych − AAN, Ambasada RP Londyn, 1358, Interpelacja posła na Sejm RP Grünbauma z 22 V 1923 r.
Archiwum Państwowe w Gdańsku − APG, Komisarz Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku 1919–1939 − KGRPG, 1549, Raport Dubicza dla Kierzkowskiego, 7 VI 1922.
Archiwum Państwowe w Gdańsku − APG, Komisarz Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku 1919–1939 − KGRPG, 1549, Raport Karola Dubicza‑Penthera dla centrali Oddziału II, 7 VI 1922 r.
Archiwum Państwowe w Gdańsku − APG, Komisarz Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku 1919–1939 − KGRPG, 1438, Pismo Oddziału II do Dubicza z 16 VII 1923 r.
Archiwum Państwowe w Gdańsku − APG, Komisarz Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku 1919–1939 − KGRPG, 1438, Raport Dubicza z 26 VIII 1923 r.
Archiwum Państwowe w Gdańsku − APG, Komisarz Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku 1919–1939 − KGRPG, 1438, Pismo Dubicza do Oddziału II z 27 VIII 1923 r.
Archiwum Państwowe w Gdańsku − APG, Komisarz Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku 1919–1939 − KGRPG, 1438, Pismo Dubicza do szefa Oddziału II z 14 XII 1923 r.
Archiwum Państwowe w Gdańsku − APG, Komisarz Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku 1919–1939 − KGRPG, 1438, Pismo Dubicza z 10 II 1926 roku.
Archiwum Państwowe w Gdańsku − APG, Komisarz Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku 1919–1939 − KGRPG, 943, Raport przedstawiciela MSW przy KGRPG, 24 II 1931.
Archiwum Państwowe w Gdańsku − APG, Komisarz Generalny Rzeczypospolitej Polskiej w Gdańsku 1919–1939 − KGRPG, 1657, Karta służby Bialanina w ekspozyturze gdańskiej Oddziału II.
Informacje: Studia Historica Gedanensia, 2014, Tom 5 (2014), s. 306-328
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Iwan Iwanowicz Bielanin, wygnaniec rosyjski w Gdańsku. Przyczynek do „międzynarodówki szpiegowskiej” Wolnego Miasta lat 1920–1939
Ivan Ivanovich Bielanin, a Russian Exile in Gdańsk. Contribution to the Story of the Free City’s “International Espionage” in the Period of 1920–1939
Instytut Historii i Politologii Akademii Pomorskiej w Słupsku, Krzysztofa Arciszewskiego 22, 76-218 Słupsk, Polska
Publikacja: 24.07.2014
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 2302
Liczba pobrań: 1826