FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Związek między rozwojem myślenia moralnego a tendencją do zachowań agresywnych w sytuacjach trudnych w okresie dorastania

Data publikacji: 30.10.2010

Psychologia Rozwojowa, 2010, Tom 15, Numer 2, s. 47-59

Autorzy

,
Dorota Czyżowska
Instytut Psychologii, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, ul. Ingardena 6, 30-060 Kraków
https://orcid.org/0000-0002-7062-4789 Orcid
Wszystkie publikacje autora →
Anna Oleszkowicz
Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski, ul. Dawida 1, Wrocław
https://orcid.org/0000-0002-8982-2953 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Pobierz pełny tekst

Tytuły

Związek między rozwojem myślenia moralnego a tendencją do zachowań agresywnych w sytuacjach trudnych w okresie dorastania

Abstrakt

Celem prezentowanych badań była próba odpowiedzi na pytanie o związek między poziomem rozwoju myślenia moralnego a tendencją do zachowań agresywnych. Odnosząc się do tezy niektórych badaczy wskazujących, że osoby przejawiające agresję mają skłonność do unikania odpowiedzialności za popełnione czyny, jako dodatkową zmienną w prowadzonych badaniach uwzględniłyśmy poczucie odpowiedzialności. W badaniach rozważałyśmy również kwestie dotyczące różnic związanych z płcią. Interesowało nas, czy istnieją różnice w tendencji do zachowań agresywnych między chłopcami i dziewczętami, a także czy istnieją między nimi różnice w poczuciu odpowiedzialności oraz w relacjach występujących między poczuciem odpowiedzialności a tendencją do zachowań agresywnych.
W badaniach wykorzystano trzy kwestionariusze: Test Rozumienia Problemów, Kwestionariusz Radzenia Sobie w Trudnych Sytuacjach Społecznych oraz Skalę Poczucia Odpowiedzialności. Badaniami objęto 136 osób w wieku od 15 do 19 lat (93 dziewczęta i 43 chłopców). Uzyskane przez nas wyniki dają podstawę do twierdzenia, iż rozumowanie moralne może stanowić jeden z elementów pozwalających zrozumieć zachowania agresywne, wskazując równocześnie, że związek między rozwojem moralnym i zachowaniami agresywnymi może być zapośredniczony przez dodatkowy czynnik, jakim jest poczucie odpowiedzialności, które wyraźnie ogranicza skłonność do agresji. Równocześnie stwierdziłyśmy, że występują różnice związane z płcią zarówno w tendencji do zachowań agresywnych, jak i w zakresie związku między zachowaniami agresywnymi a poczuciem odpowiedzialności.

Bibliografia

Pobierz bibliografię

Barriga A.Q., Gibbs J.C. (1996), Measuring cognitive distortion in antisocial youth: development and preliminary validation of the “How I Think” questionnaire. Aggressive Behavior, 22, 333–343.

Bąk O., Oleszkowicz A. (2003), Agresja związana z rolą – od czego zależy jej ocena. Psychologia Rozwojowa, (8), 2–3, 107–120.

Blasi A. (1980), Bridging moral cognition and moral action: A critical review of the literature. Psychological Bulletin, 88, 1–45.

Borecka-Biernat D. (2006), Strategie radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Psychospołeczne uwarunkowania. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Brzezińska A. (2004), Jak rodzi się agresja? [w:] A. Brzezińska, E. Hornowska (red.). Dzieci i młodzież wobec agresji i przemocy, 107–122. Warszawa: Scholar.

Coie J.D., Dodge K.A. (1998), Aggression and antisocial behavior [w:] W. Damon, N. Eisenberg (red.). Handbook of child psychology, 779–862. New York: Wiley.

Crick N.R., Dodge K.A. (1994), A review and reformulation of social information-processing mechanisms in children’s social adjustment. Psychological Bulletin, 115, 74–101.

Crick N.R., Dodge K.A. (1996), Social information-processing mechanisms in reactive and proactive agression. Child Development, 67, 993–1002.

Crick N.R., Grotpeter J.K., Bigbee M.A. (2002), Relationally and physically aggressive children’s intent attributions and feelings of distress for relational and instrumental peer provocations. Child Development, 73(4), 1134–1142.

Crittendon P.M., Ainsworth M.D.S. (1989), Child maltreatment and attachment theory [w:] D. Cicchetti, V. Carlson (red.). Child maltreatment: Theory and research in the causes and consequences of child abuse and neglect, 432–463. New York: Cambridge University Press.

Daly M., Wilson M. (1988), Homicide. Hawthorne, N.Y: Aldine. Derbis R. (1987), Poczucie odpowiedzialności i swoboda działania. Psychologia Wychowawcza, 3, 296–306.

Derbis R. (1991), Skala poczucia odpowiedzialności. Treść i opis psychometryczny. Przegląd Psychologiczny, (34), 1, 153–166.

Dodge K.A., Lansford J.E., Burks V.S., Bates J.E., Pettit G.S., Fontaine R., Price J.M. (2003), Peer rejection and social information-processing factors in the development of aggressive behavior problems in children. Child Development, 74 (2), 374–393.

Eagly A.H. (1987), Sex differences in social behavior: A social-role interpretation. Hillsdale, NJ: Erlbaum.

Eagly A.H., Crowley M. (1986), Gender and helping behavior: A meta-analytic review of the social psychological literature. Psychological Bulletin, 100 (3), 283–308.

Eagly A.H., Steffen V.J. (1986), Gender and aggressive behavior: A meta-analytic review of the social psychological literature. Psychological Bulletin, 100, 309–330.

Ghiglieri M.P., (2001), Ciemna strona człowieka (tłum. A. Tanalska-Dulęba). Warszawa: Wydawnictwo WAB.

Gregg V., Gibbs J.C., Basinger K.S. (1994), Patterns of developmental delay in moral judgement by male and female delinquents. Merril-Palmer Quarterly, 40, 538–553.

Gibbs J.C. (1993), Moral-cognitive interventions [w:] A.P. Goldstein, C.R. Huff (red.). The gang intervention handbook, 159–185. Champaign, II: Research Press.

Gibbs J.C. (1995), The cognitive-developmental perspective. W: W.M. Kurtines, J.L. Gewirtz (red.) Moral development: An introduction, 29–48. Boston: Allyn & Bacon.

Gibbs J.C. (2003), Moral development and reality. Beyond the theory of Kohlberg and Hoffman. Thousand Oaks, CA: Sage Publications.

Goldstein S.E., Tisak, M.S.; Boxer P. (2002), Preschoolers’ normative and prescriptive judgments about relational and overt aggression. Early Education and Development, 13 (1), 23–39.

Huesmann L.R., Guerra N.G.(1997), Children’s normative beliefs about aggression and aggressive behavior. Journal of Personality and Social Psychology, 72, 408–419.

Kenrick D.T., Neuberg S.L., Cialdini R.B. (1999), Social Psychology. Unraveling the Mystery. Boston: Allyn and Bacon.

Killen M., Stangor Ch. (2001), Children’s social reasoning about inclusion and exclusion in gender and race peer group contexts. Child Development, 72 (1), 174–186.

Kohlberg L. (1969), Stage ande sequence: The cognitive-developmental approach to socialization [w:] D.A. Goslin (red.). Handbook of Socialization on Theory and Research, New York: Rand McNally.

Kohlberg L. (1984), Essays on moral development: The psychology of moral development (vol. 2). San Francisco: Harper and Row. Krahe B., (2005), Agresja. Gdańsk: GWP.

Liau A.K., Barriga A.Q., Gibbs J.C.(1998), Relations between self-serving cognitive distortions and over vs. Covert antisocial behavior in adolescents. Aggressive Behavior, 24, 335–346.

Maccoby E.E. (1998), The two sexes: Growing up apart, coming together. Cambridge, MA: Belknap Press.

Maccoby E.E., Jacklin C.N. (1974), The psychology of sex differences. Stanford, CA: Stanford University Press.

Main M., Kaplan N., Cassidy J. (1985), Security in infancy, childhood and aduthood: A move to level of representation. Monographs of the Society for Research in Child Development, 50, 66–104.

Nelson J.R., Smith D.J., Dodd J. (1990), The moral reasoning of juvenile delinquents: A meta-analysis. Journal of Abnormal Child Psychology, 18, 231–239.

Oleszkowicz A. (2008), Alternatywne do agresji sposoby radzenia sobie w sytuacjach trudnych w okresie dorastania. Biuletyn 6, Sekcja Psychologii Rozwojowej PTP, Kraków UJ, 10–14.

Palmer E.J. (2000), Perceptions of parenting, social cognition and delinquency. Clinical Psychology and Psychotherapy, 7, 303–309.

Palmer E.J. (2003), An overview of the relationship between moral reasoning and offending. Australian Psychologist, 38, 165–174.

Palmer E.J. (2005), The relationship between moral reasoning and aggression, and the implications for practice. Psychology, Crime and Law, 11 (4), 353–361.

Palmer E.J., Hollin C.R. (1998), A comparison of patterns of moral development in young offenders and non-offenders. Legal and Criminological Psychology, 3, 225–235.

Palmer E.J., Hollin C.R.(2000), The inter-relations of sociomoral reasoning, perceptions of own parenting, attributions of intent with self-reported delinquency. Legal and Criminological Psychology, 3, 225–235.

Rest J.R. (1986), Manual for the Defi ning Issues Test. Minneapolis, MN: University of Minnesota, Center for the Study of Ethical Development.

Schank R., Abelson R. (1977), Scripts, plans, goals, and understanding: An inquiry into human knowledge structures. Hillsdale, NJ: Lawrence Erlbaum Associates Inc. Scott C.L. (1999), Juvenile violence. Forensic Psychology, 22, 71–83.

Smetana J.G., Toth, S.L., Cicchett D., Bruce J., Kane P., Daddis Ch. (1999), Maltreated and nonmaltreated preschoolers’ conceptions of hypothetical and actual moral transgressions. Developmental Psychology, 35 (1), 269–281.

Zimny Z. (1984), Odpowiedzialność obiektywna, subiektywna i społeczna. Przegląd Psychologiczny, 4, 785–791.

Informacje

Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2010, Tom 15, Numer 2, s. 47-59

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Związek między rozwojem myślenia moralnego a tendencją do zachowań agresywnych w sytuacjach trudnych w okresie dorastania

Angielski:

The relationship between the development of moral reasoning and the tendency towards aggressive behaviour in difficult situations during adolescence

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-7062-4789

Dorota Czyżowska
Instytut Psychologii, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, ul. Ingardena 6, 30-060 Kraków
https://orcid.org/0000-0002-7062-4789 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Psychologii, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, ul. Ingardena 6, 30-060 Kraków

https://orcid.org/0000-0002-8982-2953

Anna Oleszkowicz
Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski, ul. Dawida 1, Wrocław
https://orcid.org/0000-0002-8982-2953 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski, ul. Dawida 1, Wrocław

Publikacja: 30.10.2010

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Dorota Czyżowska (Autor) - 50%
Anna Oleszkowicz (Autor) - 50%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 3694

Liczba pobrań: 3244