FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Wpływ prawdopodobieństwa fonotaktycznego na przetwarzanie języka

Data publikacji: 18.06.2015

Psychologia Rozwojowa, 2015, Tom 20, Numer 1, s. 23 - 37

https://doi.org/10.4467/20843879PR.15.005.3477

Autorzy

Szymon Bręński
Instytut Psychologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Wpływ prawdopodobieństwa fonotaktycznego na przetwarzanie języka

Abstrakt

Learning some novel word, both the child and adult must create its representation in the mind. It involves different levels of language processing. In particular, the phonological representation responsible for the sublexical features of the novel word (associated with the statistical distribution of phonemes and their sequences), plays a crucial role in this process because it refers to basic information about the acquired vocabulary. The aim of this paper is to present how the phonotactic probability affects language processing and learning novel words in native and foreign language. On the basis of reviewed research, practical solutions for education and developmental diagnosis are proposed.

Bibliografia

Aitchison J. (1991), Ssak, który mówi. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Al-Jasser F.M.A. (2008), Phonotactic probability and phonotactic constraints: Processing and lexical segmentation by Arabic learners of English as foreign language [praca doktorska], https://theses.ncl.ac.uk/dspace/bitstream/10443/537/1/Al-Jasser08.pdf (dostęp: 30.01.2015).

Bee H. (2004), Psychologia rozwoju człowieka. Poznań: Wydawnictwo Zysk S-ka.

De Boysson-Bardies B., Halle P. Sagart L., Durand C. (1989), crosslinguistic investigation of vowel formants in babbling. Journal of Child Language, 16, 1–17.

Clark E.V. (2007), Przyswajanie języka: słownik składnia [w:] B. Bokus, G.W. Shugar (red.), Psychologia języka dziecka. Osiągnięcia, nowe perspektywy, 136–174. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psycholo­giczne.

Coady J.A., Aslin R.N. (2004), Young children’s sensitivity to probabilistic phonotactics in the developing lexicon. Journal of Experimental Child Psychology, 89, 183–213.

Dobrogowska K. (1984), Śródgłosowe grupy spółgłosek polskich tekstach popularnonaukowych. Polonica, 10, 15–34.

Dobrogowska K. (1991), Grupy spółgłoskowe różnych stylach języka polskiego [w:] M. Grochowski (red.), Problemy opisu gramatycznego języków słowiańskich. Warszawa: Instytut Języka Polskiego PAN

Dukiewicz L. (1984), Częstość występowania samogłosek spółgłosek na początku na końcu wyrazów polskich tekstach ciągłych. Polonica, 10, 5–14.

Dukiewicz L. (1985), Nagłosowe grupy spółgłosek polskich tekstach popularnonaukowych prasowych. Studia Gramatyczne, 4, 17–34.

Edwards J., Beckman M.E., Munson B. (2004), The interaction between vocabulary size and phonotactic probability effects on children’s production accuracy and fluency in nonword repetition. Journal of Speech, Language, and Hearing Reasearch, 47, 421–436.

Eimas P.D., Siqueland E.R., Jusczyk P.W., Vigorito J. (1971), Speech perception in infants. Science, 171, 303–306.

Finn A.S., Hudson Kam C.L. (2008), The curse of knowledge: First language knowledge impairs adult learners’ use of novel statistics for word segmentation. Cognition, 108, 477–499.

Freedman S.E., Barlow J.A. (2011), Using whole-word production measures to determine the influence of phonotactic probability and neighborhood density on bilingual speech production. International Journal of Bilingualism, 16, 369–387.

Frydrychowicz S. (1999), Proces mówienia. Wybrane psychologiczne aspekty na przykładzie interpretacji zdania niejednoznacznego. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza Poznaniu.

Gathercole S.E., Frankish C.R., Pickering S.J., Peaker S. (1999), Phonotactic influences on short-term memory. Journal of Experimental Psychology: Learning Memory and Cognition, 25, 84–95.

Gupta P., Tisdale J. (2009), Word learning, phonological short-term memory, phonotactic probability and long-term memory: towards an integrated framework. Philosophical Transactions of the Royal Society B, 364, 3755–3771.

Jassem W., Łobacz P. (1971), Analiza fonotaktyczna mówionego tekstu polskiego. Prace IPPT PAN, 63.

Jescheniak J.D., Levelt W.J.M. (1994), Word frequency effects in speech production: Retrieval of syntactic information and of phonological form. Journal of Experimental Psychology: Language, Memory and Cognition, 20, 824–843.

Jusczyk P.W. (2007), Przyswajanie języka: dźwięki mowy początki fonologii [w:] B. Bokus, G.W. Shugar (red.), Psychologia języka dziecka. Osiągnięcia, nowe perspektywy, 63–99. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Jusczyk P.W., Friederici A.D., Wessels J., Svenkerud V.Y., Jusczyk A.M. (1993), Infants’ sensitivity to the sound patterns of native language words. Journal of Memory and Language, 32, 402–420.

Jusczyk R.W., Luce P.A., Charles-Luce J. (1994), Infants’ sensitivity to phonotactic patterns in the native language. Journal of Memory and Language, 33, 630–645.

Kaczmarek L. (1977), Nasze dziecko uczy się mowy. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.

Laskowski R. (1985), fonotaktyki polskich grup spółgłoskowych. Studia Gramatyczne, 4, 35–52.

Lee S.A.S., Gorman B.K. (2012), Nonword repetition performance and related factors in children representing four linguistic groups. International Journal of Bilingualism, 17 (4), 479–495.

Levelt W.J.M., Roelofs A., Meyer A.S. (1999), theory of lexical access in speech production. Behavioral and Brain Sciences, 22, 175.

Levitt A.G., Utman J.G. (1992), From babbling towards the sound systems of English and French: longitudinal two-case study. Journal of Child Language, 19, 19–49.

Lipowska M. (2001), Profil rozwoju kompetencji fonologicznej dzieci wieku przedszkolnym. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”.

Łobacz P., Jassem W. (1974), Fonotaktyczna analiza mówionego tekstu polskiego. Biuletyn Polskiego Towa­rzystwa Językoznawczego, 32, 179–197.

Łobacz P. (1996), Polska fonologia dziecięca. Warszawa: Wydawnictwo Energeia.

Łobacz P. (1997), Nabywanie systemu fonologicznego świadomość fonologiczna dzieci [w:] H. Mierzejewska, M. Przybysz-Piwkowa (red.), Rozwój poznawczy rozwój językowy dzieci trudnościami komunikacji werbalnej – diagnozowanie postępowanie usprawniające, 26–40. Warszawa: Wydawnictwo DiG.

Malmkjær K. (2002), The Linguistics Encyclopedia. London: Routledge.

Messer M.H., Leseman P.P.M., Boom J., Mayo A.Y. (2010), Phonotactic probability effects in nonword recall and its relationship with vocabulary in monolingual and bilingual preschoolers. Journal of Experimental Child Psychology, 105, 306–323.

Milewski S. (2004), Mowa dorosłych kierowana do niemowląt. Studium fonostatystyczno-fonotaktyczne. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Milewski S. (2005), Grupy spółgłoskowe języku mówionym dzieci przedszkolnych. Logopeda, 1 (1), 3–32.

Otwinowska A., Banasik N., Białecka-Pikul M., Kiebzak-Mandera D., Kuś K., Miękisz A., Szewczyk J., Cywińska M., Kacprzak A., Karwala M., Kołak J., Łuniewska M., Mieszkowska K., Wodniecka Z., Haman E. (2012), Dwujęzyczność progu edukacji szkolnej – interdyscyplinarny projekt badawczy. Neofilolog, 39, 7–29.

Piaget J., Inhelder B. (1993), Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Siedmioróg.

Polański K. (red.) (2003), Encyklopedia językoznawstwa ogólnego. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Pruszewicz A., Surmanowicz-Demenko G., Jastrzębska M. (2011), Polskie testy do badania audiometrią mowy [w:] A. Obrębowski (red.), Wybrane zagadnienia audiometrii mowy, 85–107. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Medycznego im. Karola Marcinkowskiego Poznaniu.

Rocławski B. (1981), System fonostatystyczny współczesnego języka polskiego. Wrocław: Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.

Rocławski B. (1986), Zarys fonologii, fonetyki, fonotaktyki fonostatystyki współczesnego języka polskiego, Gdańsk: Wydawnictwo Uczelniane Uniwersytetu Gdańskiego.

Rocławski B. (2001), Podstawy wiedzy języku polskim: dla glottodydaktyków, pedagogów, psychologów logopedów. Gdańsk: Glottispol.

Rocławski B. (2008), Badanie tempa techniki czytania. Gdańsk: Glottispol.

Steffen M. (1957), Częstość występowania głosek polskich. Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, 16, 145–164.

Storkel H.L. (2001), Learning new words: Phonotactic probability in language development. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 44, 1321–1337.

Storkel H.L., Armbruster J., Hogan T.P. (2006), Differentiating phonotactic probability and neighborhood density in adult word learning. Journal of Speech, Language, and Hearing Research, 49, 1175–1192.

Storkel H.L., Maekawa J., Hoover J.R. (2010). Differentiating the effects of phonotactic probability and neighborhood density on vocabulary comprehension and production: comparison of preschool children with versus without phonological delays. Journal of Speech Language and Hearing Research, 53, 933–949.

Storkel H.L., Rogers M.A. (2000), The effect of probabilistic phonotactics on lexical acquisition. Clinical Linguistics & Phonetics, 14, 407–425

Szpyra-Kozłowska J. (2002). Wprowadzenie do współczesnej fonologii. Lublin: Wydawnictwo UMSC.

Szulc A. (1994), ownik dydaktyki języków obcych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Tomaszewski P. (2003), Przyswajanie języka migowego przez dziecko głuche rodziców głuchych. Przegląd Psychologiczny, 46 (1), 101–128.

Vitevitch M.S., Luce P. A., Charles-Luce J., Kemmerer D. (1997), Phonotactics and syllable stress: Implications for the processing of spoken nonsense words. Language and Speech, 40, 47–62.

Vitevitch M.S., Luce P.A. (2004), Web-based interface to calculate phonotactic probability for words and nonwords in English. Behavior Research Methods, Instruments, and Computers, 36 (3), 481–487.

Weber A., Cutler, A. (2006), First-language phonotactics in second-language listening. Journal of the Acoustical Society of America, 119, 597–607.

Wygotski L.S. (1989), Myślenie mowa. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Zgółkowa H., Buczyńska, K. (1987). Słownictwo dzieci wieku przedszkolnym. Listy frekwencyjne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Informacje

Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2015, Tom 20, Numer 1, s. 23 - 37

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
Wpływ prawdopodobieństwa fonotaktycznego na przetwarzanie języka
Angielski:
The effect of phonotactic probability in language processing

Autorzy

Instytut Psychologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu

Publikacja: 18.06.2015

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Szymon Bręński (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski