Wiek i płeć dziecka a organizacja społecznego środowiska rozwoju małych dzieci w Polsce
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEWiek i płeć dziecka a organizacja społecznego środowiska rozwoju małych dzieci w Polsce
Data publikacji: 03.11.2015
Psychologia Rozwojowa, 2015, Tom 20, Numer 3, s. 37 - 51
https://doi.org/10.4467/20843879PR.15.015.3804Autorzy
Wiek i płeć dziecka a organizacja społecznego środowiska rozwoju małych dzieci w Polsce
Child’s age and sex and the organization of social development
environment of young children in Poland
The article presents the results of research on the quality of social environment for early childhood development and its subjective conditions. The research was conducted between 2010–2012. The participant group consisted of 972 children aged between 1 to 41 months and their parents of different socioeconomic status, inhabiting different parts of Poland. The research was carried out in their home space – the most natural environment for children. The IT-HOME/PL Inventory, a Polish adaptation of the American IT HOME Inventory (Infant/Todler Home Observation for Measurement of the Environment) by Betty M. Caldwell and Robert H. Bradley, was used. The results show that the social development environment differs visibly depending on the age of a child, which is coherent with the characteristics of the developmental phases presented in various concepts of human development. The first developmental period – infancy – finishes at the age of about one year, followed by early childhood in the second and third year of age. Each of these periods is characterized by different developmental needs of a small child requiring different organization of the developmental environment. However, according to the results achieved, the sex of the child is not a diversifying factor for the quality of social circles in which the child develops in the period of early childhood.
Appelt K. (2003), Psychologiczne i społeczne źródła zagrożeń poczucia ufności w wieku niemowlęcym [w:] A. Brzezińska, S. Jabłoński, M. Marchow (red.), Ukryte piętno. Zagrożenia rozwoju w okresie dzieciństwa, 39–57. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Appelt K. (2005), Wiek poniemowlęcy. Jak rozpoznać potencjał dziecka? [w:] A. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, 95–130. Gdańsk: GWP.
Bernstein B. (1980), Socjolingwistyczne ujęcie procesu socjalizacji: uwagi dotyczące podatności na oddziaływania szkoły [w:] G. W. Shugar, M. Smoczyńska (red.), Badania nad rozwojem języka dziecka, 557–599. Warszawa: PWN.
Bowlby J. (2007), Przywiązanie. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bradley R.H. (1993), Children’s home environments, health, behavior, and intervention efforts: A review using the HOME inventory as a marker measure. Genetic, Social and General Psychology Monographs, 119, 437–490.
Bradley R.H. (1994), The HOME Inventory: Review and reflections [w:] H. Reese (red.), Advances in child development and behavior, 241–288. San Diego, CA: Academic Press.
Bradley R.H, Burchinal M., Casey P.H. (2001), Early intervention: The moderating role of the home environment. Applied Developmental Science, 5, 1, 2–8.
Bradley R.H., Caldwell B.M. (1984a), The HOME inventory and family demographics. Developmental Psychology, 20, 315–320.
Bradley R.H., Caldwell B.M. (1984b), 174 children: A study of the relationship between home environment and cognitive development during the first 5 years [w:] A.M. Gottfried, A.E. Gottfried (red.), Home environment and early cognitive development, 5–56. New York: Academic Press.
Bradley R.H., Caldwell B.M. (1988), Using the HOME inventory to assess the family environment. Pediatric Nursing, 14, 97–102.
Bradley R.H., Caldwell B.M. (1995), Caregiving and the regulation of child growth and development: Describing proximal aspects of caregiving systems. Developmental Review, 15, 38–85.
Bradley R., Caldwell B., Corwyn R.F. (2003), The child care HOME inventories: Assessing the quality of family child care homes. Early Childhood Research Quarterly, 18, 294–309.
Bradley R., Caldwell B., Rock S., Ramey C., Barnard K., Gray C., Hammond M., Mitchell S., Gottfried A., Siegel L., Johnson D. (1989), Home environment and cognitive development in the first 3 years of life: A collaborative study involving six sites and three ethnic groups in North America. Developmental Psychology, 25, 217–235.
Bradley R.H., Corwyn R.F. (2005), Caring for children around the world: A view from HOME. International Journal of Behavioral Development, 29, 6, 468–478.
Bradley R.H., Corwyn R.F., McAdoo H.P., Garcia Coll C. (2001), The home environments of children in the United States. Part 1: Variations by age, ethnicity, and poverty status. Child Development, 72, 1844–1867.
Bradley R.H., Mundfrom D.J., Whiteside L. Caldwell B.M., Casey P.H., Kirby R.S., Hansen S. (1994), The demography of parenting: A reexamination of the association between HOME scores and income. Nursing Research, 43, 260–266.
Brzezińska A.I. (2000), Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Brzezińska A.I., Appelt K., Ziółkowska B. (2010), Psychologia rozwoju człowieka [w:] J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia akademicka. Podręcznik, t. 2, 95–292. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psycholo-giczne.
Brzezińska A.I., Czub M., Czub T. (2012), Krótko- i długofalowe korzyści wczesnej opieki nad dzieckiem i edukacji. Polityka Społeczna, nr tematyczny Polityka edukacyjna: wyzwania i szanse, 1, 24–27.
Brzezińska A.I., Hornowska E. (2011), Childhood development during the early years: childhood space.
Academia, 3, 31, 38–39.
Brzeziński J.M., Zakrzewska M. (2010), Metodologia. Podstawy metodologiczne i statystyczne prowadzenia badań naukowych w psychologii [w:] J. Strelau, D. Doliński (red.), Psychologia akademicka. Podręcznik, t. 1, 175–302. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Caldwell B.M., Bradley R.H. (2003), Home observation for measurement of the environment: Administration manual. Tempe: Family and Human Dynamics Research Institute, Arizona State University.
Czub T. (2003), Znaczenie wstydu w procesie socjalizacji [w:] A. Brzezińska, S. Jabłoński, M. Marchow (red.), Niewidzialne źródła. Szanse rozwoju w okresie dzieciństwa, 71–83. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
Czub M., Appelt K., (2013), Wczesna edukacja i opieka nad małym dzieckiem jako wyzwanie dla systemu edukacji. Studia Edukacyjne, 27, 113–128.
Czub M., Brzezińska A.I., Czub T., Appelt K. (2012), Wczesna opieka nad dzieckiem i edukacja jako wyzwanie dla polityki społecznej i oświatowej. Polityka Społeczna, nr tematyczny Polityka edukacyjna: wyzwania i szanse, 1, 19–23.
Diamond M., Hopson J. (1998), Magic trees of the mind: How to nurture your child’s intelligence, creativity, and healthy emotions from birth through adolescence. New York: Penguin Putnam.
Erikson E.H. (1997), Dzieciństwo i społeczeństwo. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Feuerstein R., Feuerstein S. (1994), Mediated learning experience: A theoretical review [w:] R. Feuerstein, P.S. Klein, A.J. Tannenbaum, Mediated learning experience (MLE). Theoretical, psychosocial and learning implications, 3–51. London: Freund Publishing House Ltd.
Fischer K.W., Rose S.P. (1999), Rulers, clocks, and nonlinear dynamics: Measurement and method in developmental research [w:] G. Savelsbergh, H. van der Maas, P. van Geert (red.), Nonlinear developmental processes, 197–212. Amsterdam: Royal Netherlands Academy of Arts and Sciences.
Fuligni A.S., Wen-Jui H., Brooks-Gunn J. (2004), The Infant-Toddler HOME in the 2nd and 3rd years of life. Parenting: Science and Practice, 2/3, 139–159.
Gibson E.J. (1988), Exploratory behavior in the development of perceiving, acting, and the acquiring of knowledge. Annual Review of Psychology, 39, 10–41.
Gibson E.J. (2002), Perceiving the affordances: A portrait of two psychologists. Mahwah, New York: Erlbaum.
Giza A., Wiśnicka M. (2010), Edukacja małych dzieci – standardy, bariery, szanse [w:] A. Giza (red.). Edukacja małych dzieci. Standardy, bariery, szanse. Raport. Warszawa: Fundacja Rozwoju Dzieci im. Jana Amosa Komeńskiego.
Goodnow J. (1996), From houshold practices to parents’ ideas about work and interpersonal relationships [w:] S. Harkness, C. Super (red.), Parents’ cultural belief systems. New York: The Guilford Press.
Gottlieb B. (1983), Social support strategies: Guidelines for mental health practice. Beverly Hills: Sage Publications.
Harkness S., Super C. (1996), Introduction [w:] S. Harkness, C. Super (red.). Parents’ cultural belief systems. New York: The Guilford Press.
Haydari A., Askari P., Nezhad M.Z. (2009), Relationship between affordances in the home environment and motor development in children age 18–42 months. Journal of Social Sciences, 4, 319–328.
Hornowska E., Brzezińska A.I., Appelt K., Kaliszewska-Czeremska K. (2014a), Rola środowiska w rozwoju małego dziecka – metody badania. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Hornowska E., Brzezińska A.I., Appelt K., Kaliszewska-Czeremska K. (2014b), The affordances of children’s environments. The result of Polish studies. Warszawa: Wydawnictwo Scholar.
Kozulin A., Presseisen B.Z. (1995), Mediated learning, experience, and psychological tools: Vygotsky and Feuerstein’s perspectives in a study of student learning. Educational Psychologist, 30, 67–75.
Matejczuk J., Nowotnik A., Rękosiewicz M. (2013), 6-latek jako pierwszoklasista w szkole. Zróżnicowanie kodów językowych dziecka, rodziny i szkoły – dla kogo szansa, dla kogo zagrożenie? Studia Edukacyjne, 27, 129–142.
Michel E., Roethlisberger M., Neuenschwander R., Roebers C.M. (2011), Development of cognitive skills in children with motor coordination impairments at 12-month follow-up. Child Neuropsychology, 17, 2, 151–172.
Miquelote A.F., Santos D.C., Caçola P.M., Montebelo M.L., Gabbard C. (2012), Effect of the home environment on motor and cognitive behavior of infants. Infant Behavior and Development, 35, 3, 329–334.
Saccani R., Valentini N.C., Pereira K., Müller A.B., Gabbard C. (2013), Associations of biological factors and affordances in the home with infant motor development. Pediatrics International, 2, 197–203.
Schaffer H.R. (2005), Psychologia dziecka. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Schaffer H.R. (2006), Rozwój społeczny. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Schraeder B.D., Heverly M.A., Rapport J. (1990), The value of early home assessment in identifying risk in children who were very low birth weight. Pediatric Nursing, 16, 268–272.
Tomasello M. (2002), Kulturowe źródła ludzkiego poznawania. Warszawa: PIW.
Totsika V., Sylva K. (2004), The home observation for measurement of the environment revisited. Child and Adolescent Mental Health, 9, 1, 25–35.
Wood D. (2000), Społeczne interakcje jako tutoring [w:] A. Brzezińska, G. Lutomski, B. Smykowski (red.), Dziecko wśród rówieśników i dorosłych, 214–245. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo.
Wygotski L.S. (1971), Wybrane prace psychologiczne. Warszawa: PWN.
Wygotski L.S. (2002), Wczesne dzieciństwo [w:] L.S. Wygotski, Wybrane prace psychologiczne II: dzieciństwo i dorastanie, 91–129. Poznań: Zysk i S-ka Wydawnictwo (red. nauk. A. Brzezińska, M. Marchow; przeł. T. Czub).
Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2015, Tom 20, Numer 3, s. 37 - 51
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Wiek i płeć dziecka a organizacja społecznego środowiska rozwoju małych dzieci w Polsce
Child’s age and sex and the organization of social development environment of young children in Poland
Uniwersytet Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań
Publikacja: 03.11.2015
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 3526
Liczba pobrań: 1314