FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Szuman o historycznym charakterze rozwoju osobowości człowieka

Data publikacji: 22.11.2023

Psychologia Rozwojowa, 2023, Tom 28, Numer 1, s. 37 - 53

https://doi.org/10.4467/20843879PR.23.003.18178

Autorzy

Adam Niemczyński
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Szuman o historycznym charakterze rozwoju osobowości człowieka

Abstrakt

Szuman on Historical Character of Personality Development

At the beginning of his scientific career Szuman (1930a) indicted the individual personality development to be the object of his psychological investigations. He put a stress on historical
character of the personality development and the role of significant deeds in it. He placed psychology of human development among humanistic disciplines of investigation in his book on human personality and character (Szuman 2014). Psychology of child and adolescent development also belong to them and are irreducible to the development of human biological organism. Child’s own actions and upbringing as well as education branch the development of individual human beings out of biology without detaching it from biology nonetheless. Szuman’s historical psychology of the individual personal development did not completely abandon a stance represented in the theory of cognition called the British empiricism, although he clearly put aside positivistic philosophy of science. It is necessary to emancipate historical psychology from the obstacles of the British empiricism’s theory of cognition in order to continue its progress. Niemczyński (2017) seems to go in this direction.

Bibliografia

Ajdukiewicz K. (1934), Logistyczny antyirracjonalizm w Polsce. Przegląd Filozoficzny, 4, 38, 399–408.

Arystoteles (1972), O duszy, tłum., wstęp, komentarz i skorowidz P. Siwek. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Biblioteka Klasyków Filozofii.

Brentano F. (1874), Psychologie vom Empirische Standpunkte, Leipzig: Verlag von Duncker und Humblot [wyd. polskie: 1999, Psychologia z empirycznego punktu widzenia, tłum. W. Galewicz. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN].

Brzeziński J. (2008), Metodologia badań psychologicznych. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Comte A. (1830–1842), Cours de philosofie positive. Paris: Rouen, Bechalier [wyd. polskie: 1961 Wykłady filozofii pozytywnej, tłum. W. Wojciechowska. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe].

Kępiński A. (1973), Rytm życia. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Kołakowski L. (1966), Filozofia pozytywistyczna (Od Hume’a do Koła Wiedeńskiego). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Kuhn T. (1972), The Structure of Scientific Revolutions. Chicago: The University of Chicago Press [wyd. polskie: 1978, Struktura rewolucji naukowych, tłum. H. Ostromęcka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe].

Macnamara J. (1986), Border Dispute. The Place of Logic in Psychology. Cambridge–Massachusetts: Massachusetts Institute of Technology [wyd. polskie: 1993, Logika i psychologia, tłum. M. Zagrodzki. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN].

Macnamara J. (1990), Ideals and Psychology. Canadian Psychology, 1, 31, 14–25.

Macnamara J. (1999), Through the Rearview Mirror. Historical Reflections on Psychology. Cambridge–Massachusetts: Massachusetts Institute of Technology.

Mill J.S. (1843), A System of Logic, Ratiocinative and Inductive. London: Longmans Green & Co. [wyd. polskie: 1962, System logiki indukcyjnej i dedukcyjnej, tłum. C. Znamierowski. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe. Biblioteka Historii Filozofii].

Niemczyński A. (1988), Procesy rozwojowe człowieka w pełnym cyklu życia indywidualnego. W: M. Tyszkowa (red), Rozwój psychiczny człowieka w ciągu życia. Zagadnienia teoretyczne i metodologiczne, s. 222-232. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Niemczyński A. (1994), O autonomii rozwoju. Zarys problematyki. Kwartalnik Polskiej Psychologii Rozwojowej, 2, 1, 3–11.

Niemczyński A. (2000), Szansa na powrót ideałów do rozwoju poznawczego. Psychologia Rozwojowa, 1–2, 5, 3–11.

Niemczyński A. (2007), Inner regulatory device for adult development. Polish Psychological Bulletin, 3, 38, 133–139.

Niemczyński A. (2018a), Psychologia doświadczalna w objęciach epistemologii empiryzmu. Studia Psychologiczne, 1–2, 56, 8–11.

Niemczyński A. (2018b), Odejście od empiryzmu w stronę teorii w badaniach nad rozwojem człowieka. Studia Psychologiczne, 1–2, 56, 12–23.

Niemczyński A. (2018c), Transformacja psychologii doświadczalnej. Odpowiedź na komentarze. Studia Psychologiczne, 1–2, 56, 47–75. Niemczyński A. (2018d), Autonomy of human mind and personality development. Polish Psychological Bulletin, 1, 48, 7–19 [wyd. polskie: 2018, Autonomia rozwoju umysłu i osobowości człowieka. Studia Psychologiczne, 1–2, 56, 84–102].

Niemczyński A. (2021a), Zaangażowanie aksjologiczne psychologii rozwojowej. Psychologia Rozwojowa, 3, 26, 13–27.

Niemczyński A. (2021b), W stronę obiektywności wartości. Odpowiedź na komentarze. Psychologia Rozwojowa, 3, 26, 57–85.

Sady W. (2000), Spór o racjonalność naukową. Od Poincarego do Landaua. Wrocław: Monografie na Rzecz Nauki Polskiej.

Szuman S. (1930a), O historycznym charakterze rozwoju osobowości w przeciwieństwie do prawidłowej ewolucji psychicznej człowieka. Polskie Archiwum Psychologii, III, 1, 12–27.

Szuman S. (1930b), Krytyka ideału wielkości z punktu widzenia wychowawczego. Kwartalnik Pedagogiczny, II, 364–392.

Szuman S. (1932a), Geneza przedmiotu. Kwartalnik Psychologiczny, 3, 3–4, 368–394.

Szuman S. (1932b), Rozwój młodzieńczego idealizmu. Chowanna, 1–4, 43–73.

Szuman S. (1934a), Osobowość i charakter człowieka z punktu widzenia biologii. Chowanna, V, 34–41, 61–76.

Szuman S. (1934b), Charakter jako wyższa forma przystosowania się do rzeczywistości. Kwartalnik Pedagogiczny, 3–4, 264–289. Osobne wydanie: 1938. Lwów: Lwowska Biblioteczka Pedagogiczna, Licealna Biblioteczka Filozoficzna, XVI.

Szuman S. (1935a), Co to jest psychika dojrzała. Praca Oświatowa, 1, 3–13.

Szuman S. (1935b), Plastyczność psychiki dorosłych. Praca Oświatowa, 6–7, 289–295.

Szuman S. (1936), Afirmacja życia jako problem wychowania dorosłych. Praca Oświatowa. Osobne wydanie: Afirmacja życia, Licealna Biblioteczka Filozoficzna.

Szuman S. (1946), Zagadnienie charakteru człowieka a higiena psychiczna. Zdrowie Psychiczne, 2. Osobna odbitka stron 12.

Szuman S. (1947), Poważne i pogodne zagadnienia afirmacji życia. Katowice: Wyd. J. Nawrocki.

Szuman S. (1948), Zaradność i indywidualna taktyka postępowania jako zagadnienie charakterologiczne. Kwartalnik Pedagogiczny, XIV, 1–2, 113–131.

Szuman S. (1955), Rola działania w rozwoju umysłowym małego dziecka. Wrocław: Ossolineum.

Szuman S. (1995), Natura, osobowość i charakter człowieka. Kraków: Wydawnictwo WAM, Księża Jezuici.

Szuman S. (2014), Osobowość i charakter. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Twardowski K. (1965), O idio- i allogenetycznych teoriach sądów. W: K. Twardowski, Wybrane prace psychologiczne, s. 198, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Wundt W. (1910), Völkerpsychologie. Eine Untersuchung der Entwiklungsgesetze von Sprache, Mithus und Sitte. 10 volumes. Leipzig: Kroener.

Informacje

Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2023, Tom 28, Numer 1, s. 37 - 53

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Szuman o historycznym charakterze rozwoju osobowości człowieka

Angielski:

Szuman on Historical Character of Personality Development

Autorzy

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

Publikacja: 22.11.2023

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Adam Niemczyński (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski