FAQ

Psychologia Rozwojowa

logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Strategia agresywnego radzenia sobie młodzieży dorastającej w sytuacji konfliktu społecznego. Analiza osobowościowych i rodzinnych uwarunkowań

Data publikacji: 06.02.2019

Psychologia Rozwojowa, 2018, Tom 23, Numer 4, s. 25 - 40

https://doi.org/10.4467/20843879PR.18.020.9949

Autorzy

Danuta Borecka-Biernat
Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski
https://orcid.org/0000-0003-1401-9821 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Strategia agresywnego radzenia sobie młodzieży dorastającej w sytuacji konfliktu społecznego. Analiza osobowościowych i rodzinnych uwarunkowań

Abstrakt

Aggressive Coping Strategy of Adolescents in Social Conflict Situation. Analysis of Personality and Family Determinants

The aim of the study was to search for the personality and family predictors of an aggressive coping strategy of adolescents in the social conflict situation. The following tools were applied: Danuta Borecka-Biernat’s Questionnaire to Study Strategies for Coping with a Social Conflict Situation by Adolescents (KSMK), Stress Evaluation Questionnaire (KOS) by Dorota Włodarczyk and Kazimierz Wrześniewski, Morris Rosenberg’s Self-Esteem Scale (RSES), Questionnaire to Study a Sense of Control (KBPK) by Grażyna Krasowicz and Anna Kurzyp-Wojnarska, Three-Factor State-Trait Anxiety Inventory (TISCO) by Charles Spielberg and K. Wrześniewski, Parental Attitudes Scale (SPR) by Mieczysław Plopa, and Questionnaire to Investigate Strategies for Coping with a Social Conflict Situation by Parents in the Perception of a Child (SRwSK) by Danuta Borecka-Biernat. The empirical research was carried out in the junior high schools and comprised 893 adolescent (468 girls and 425 boys) aged 13–15. The research showed that judging the conflict as a threat, a higher evaluation of the physical characteristics of a young person, a strong belief in the influence of others on the positive and negative effects of the events, and the response with anger in interpersonal situations posing a threat to ‘I’ coincide with an aggressive coping strategy of adolescents in the social conflict situation. Moreover, the analysis of the results has shown that the adolescents’ aggressive way of reacting to emotional tension, which arises in the social confl ict situation, is shaped by the parents’ inadequate educational attitude of the emotional distance towards their adolescent child, as well as by the parents’ aggressive pattern of reacting to the conflict.

Bibliografia

Balawajder K. (2010), Zachowania uczestników konfliktu interpersonalnego. W: D. Borecka-Biernat (red.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież?, 137–179. Warszawa: Wydawnictwo Difin.

Berkowitz L. (1992), O powstawaniu i regulowaniu gniewu i agresji. Nowiny Psychologiczne, 1–2, 87–105.

Borecka-Biernat D. (2006), Strategie radzenia sobie młodzieży w trudnych sytuacjach społecznych. Psychospołeczne uwarunkowania. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Borecka-Biernat D. (2012), Kwestionariusz strategii radzenia sobie młodzieży w sytuacji konfliktu społecznego. Psychologia Wychowawcza, 1–2, 86–118.

Borecka-Biernat D. (2013), Kwestionariusz strategii radzenia sobie rodziców w sytuacjach konfliktu społecznego w percepcji dziecka. W: M. Straś-Romanowska (red.), Drogi rozwoju psychologii wrocławskiej. Tom jubileuszowy z okazji 45-lecia studiów psychologicznych w Uniwersytecie Wrocławskim, 223–245. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Borecka-Biernat D., Čiuladiene G. (2015), Strategies for coping with situations of social conflict versus sex and age of Polish pupils of secondary schools in Vilnius. W: D. Borecka-Biernat (red.), Sytuacje konfliktu społecznego: przyczyny – sposoby rozwiązywania – skutki, 149–169. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Acta Universitatis Wratislaviensis. Prace Psychologiczne, 63.

Chandler L. (1986), The Stress Response Scale for Children: A Manual. Pittsburgh: University Press.

Czerwińska-Jasiewicz M. (2003), Społeczno-kulturowe podejście do dorastania. W: A. Jurkowski (red.), Z Zagadnień współczesnej psychologii wychowawczej, 208–226. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Psychologii PAN.

Domińska-Werbel D. (2014), Psychologiczne uwarunkowania strategii radzenia sobie młodzieży gimnazjalnej w trudnych sytuacjach społecznych. Legnica: WPWSZ.

Drwal R. (1978), Poczucie kontroli jako wymiar osobowości – podstawy teoretyczne, techniki badawcze i wyniki badań. Materiały do Nauczania Psychologii, s. III, t. 3, 307–345.

Eysenck M. (2001), Sprawdź swoje lęki. Charaktery, 1, 29–30.

Gacek M. (2000), Niektóre osobowościowe determinanty odporności młodzieży akademickiej na stres psychologiczny – doniesienie z badań. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Vol. LV, Suppl. VII, No. 10, sectio D, 43–46.

Gross J., Halperin E., Porat R. (2013), Emotion regulation in intractable conflicts. Current Directions in Psychological Science, 22, 6, 423–429.

Guszkowska M. (2004), …

Guszkowska M., Gorący A., Rychta-Siedlecka J. (2001), Ważne zdarzenia życiowe i codzienne kłopoty jako źródło stresu w percepcji młodzieży. Edukacja Otwarta, 4, 155–164.

Halloran E., Doumas D., John R., Margolin G. (1999), The relationship between aggression in children and locus of control beliefs. The Journal of Genetic Psychology, 160, 1, 5–21.

Harwas-Napierała B., Trempała J. (2000), Psychologia rozwoju człowieka, t . 2 . Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Heszen-Niejodek I. (2000), Teoria stresu psychologicznego i radzenia sobie. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, vol. 3, 465–493. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Jackson S., Bistra J., Oostra L., Bosma H. (1998), Adolescent’s perceptions of communication with parents relative to specific aspects of relationships with parents and personal development. Journal of Adolescence, 21, 305–322.

Januszewska E. (2001), Style reagowania na stres w kontekście postaw rodzicielskich. Badania młodzieży w okresie adolescencji. W: D. Kornas-Biela (red.), Rodzina: źródło życia i szkoła miłości, 311–344. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.

Jaworski R. (2000), Konflikt pokoleń w okresie adolescencji. Psychologiczne aspekty radzenia sobie ze stresem. W: R. Jaworski, A. Wielgus, J. Łukjaniuk (red.), Problemy człowieka w świecie psychologii, 27–54. Płock: Wydawnictwo Naukowe Novum

Kępiński A. (1992), Lęk. Kraków: Wydawnictwo Sagittarius.

Kossewska J.(2008), Zasoby osobowe a agresja interpersonalna u młodzieży gimnazjalnej. W: H. Wrona-Polańska (red.), Zdrowie – stres – choroba w wymiarze psychologicznym, 145–159. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls,

Krasowicz G., Kurzyp-Wojnarska A. (1990), Kwestionariusz do badania poczucia kontroli (KBPK). Podręcznik. Warszawa: Laboratorium Technik Diagnostycznych im. B. Zawadzkiego.

Krause N., Stryker S. (1984), Stress and well-being: the buffering role of locus of control beliefs. Social Science and Medicine, 18, 783–790.

Kubacka-Jasiecka D. (1986), Struktura ja a związek między agresywnością i lękliwością. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Kulas H. (1986), Samoocena młodzieży. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Kurtek P. (2005), Regulacyjna rola poczucia kontroli w radzeniu sobie młodzieży z niepełnosprawnością intelektualną lekkiego stopnia w sytuacjach trudnych. Przegląd Psychologiczny, 3, 277–294.

Lachowska B. (2010), Style rozwiązywania konfliktów i ich efekty w relacji między rodzicami i adolescentami – prezentacja narzędzi pomiaru. W: D. Borecka-Biernat (red.), Sytuacje konfliktu w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczy. Jak sobie radzą z nimi dzieci i młodzież?, 180–206. Warszawa: Wydawnictwo Difin.

Lazarus R. (1986), Paradygmat stresu i radzenia sobie. Nowiny Psychologiczne, 3–4, 2–40.

Liberska H., Matuszewska M., Freudenreich D. (2013), Percepcja postaw rodzicielskich matek i ojców a zachowanie agresywne dorastających córek i synów. W: D. Borecka-Biernat (red.), Zachowanie agresywne dzieci i młodzieży. Uwarunkowania oraz możliwości ich przezwyciężania, 78–98. Warszawa: Wydawnictwo Difin.

Łaguna M., Lachowicz-Tabaczek K., Dzwonkowska I. (2007), Skala samooceny SES Morrisa Rosenberga – polska adaptacja metody. Psychologia Społeczna, 2, 164–176.

Łosiak W. (2009), Stres i emocje w naszym życiu. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. Łukaszewicz M. (2002), Wpływ postaw rodzicielskich na poziom agresywności młodzieży. Wychowanie Na Co Dzień, 7–8, 14–16.

Miłkowska G. (2012), Agresja w okresie dorastania – charakterystyka, przejawy, przeciwdziałanie. W: Z. Izdebski (red.), Zagrożenia okresu dorastania, 91–110. Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Miłkowska-Olejniczak G. (2002), Szkolne uwarunkowania zachowań agresywnych dzieci i młodzieży. W: A. Doliński (red.), Modelowe rozwiązania działalności profilaktycznej w grupach dzieci i młodzieży, 57–70.

Zielona Góra: Komenda Chorągwi Ziemi Lubuskiej ZHP.

Narayan A., Chen M., Martinez P., Gold P., Klimes-Dougan B. (2015), Interparental violence and maternal mood disorders as predictors of Adolescent Physical Aggression Within the Family. Aggressive Behavior, 41, 253–266.

Nitendel-Bujakowa E. (2001), Lęki szkolne jako wyznacznik funkcjonowania dziecka. Problemy poradnictwa psychologiczno-pedagogicznego, 1, 15–37.

Obuchowska I. (2001), Agresja dzieci w perspektywie rozwojowej. W: M. Binczycka-Anholcer (red.), Agresja i przemoc a zdrowie psychiczne, 45–59. Warszawa–Poznań: Polskie Towarzystwo Higieny Psychicznej.

Obuchowska I. (2010), Adolescencja. W: B. Harwas-Napierała, J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka, t. 2, 163–201. Warszawa: PWN.

Ogińska-Bulik N. (2001), Zasoby osobiste jako wyznaczniki radzenia sobie ze stresem. Acta Universitatis Lodziensis Folia Psychologica, 5, 83–93.

Ostrowsky M. (2010), Are violent people more likely to have low self-esteem or high self-esteem? Aggression and Violent Behavior, 15, 69–75.

Patterson G. (1986), Performance models for antisocial boys. American Psychologist, 41, 432–444.

Pawłów E. (1997), Twórcze strategie radzenia sobie z problemami życiowymi. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Psyche, 1, 204, 201–212.

Plopa M. (2007), Psychologia rodziny: teoria i badania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Polak K. (2010), Uczeń w sytuacji konfliktów szkolnych. W: D. Borecka-Biernat (red.), Sytuacje konfliktowe w środowisku rodzinnym, szkolnym i rówieśniczym, 23–40. Warszawa: Wydawnictwo Difin.

Poraj G. (2002), Agresja w szkole. Przyczyny, profilaktyka, interwencje. Łódź: Oficyna Wydawnicza Edukator. Ranschburg J. (1993), Lęk, gniew, agresja. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.

Rostowska T. (2001), Konflikt międzypokoleniowy w rodzinie. Analiza psychologiczna. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Rostowska T. (1996), Transmisja międzypokoleniowa w rodzinie w zakresie zachowań agresywnych. Przegląd Psychologiczny, 39, 1–2, 177–186.

Rotter J., Chance J., Phares E. (1972), Applications of a Social Learning Theory of Personality. New York: Holt, Rinechart and Winston.

Różańska-Kowal J. (2004), Szkoła jako główne źródło stresu młodzieży w wieku dorastania. Kwartalnik Pedagogiczny, 3, 203–214.

Rychlak J., Legerski A. (1967), A sociocultural theory of appropriate sexual role identification and level of personal adjustment. Journal of Personality, 1, 36–38.

Scherer R., Coleman J., Drumheller P., Owen C. (1994), Assessment of Cognitive Appraisal and Coping Linkages Using Two Forms of Canonical Correlation. Dayton: Wright State University.

Skorny Z. (1987), Dziecko agresywne – objawy, przyczyny, przeciwdziałanie. W: W. Pomykało (red.), Vademecum dla rodziców dzieci od lat 6 do 10. Warszawa: Wydawnictwo Współczesne, 97–102.

Terelak J. (2001), Psychologia stresu. Bydgoszcz: Oficyna Wydawnicza Branta.

Turner A., White B. (2015), Contingent on contingencies: Connections between anger rumination, self-esteem,  and aggression. Personality and Individual Differences, 82, 199–202.

Tyszkowa M. (1978), Sytuacyjno-poznawcza koncepcja odporności psychicznej. Przegląd Psychologiczny, 1, 3–15.

Tyszkowa M. (1986), Zachowanie się dzieci w sytuacjach trudnych. Warszawa: PWN.

Tyszkowa M. (1997), Odporność psychiczna. W: W. Pomykało (red.), Encyklopedia Pedagogiczna, 475–478. Warszawa: Fundacja Innowacja.

Urban B. (2005), Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Winstok Z. (2007), Perceptions, emotions, and behavioral decisions in conflicts that escalate to violence. Motivation and Emotion, 31, 2, 125–136.

Włodarczyk D. (1999), Rola i miejsce oceny poznawczej w radzeniu sobie ze stresem. Nowiny Psychologiczne, 4, 57–73.

Włodarczyk D., Wrześniewski K. (2005), Ocena stresu w kategoriach wyzwania u chorych po zawale serca – próba syntezy na podstawie danych empirycznych. Przegląd Psychologiczny, 48, 339–358.

Włodarczyk D., Wrześniewski K. (2010), Kwestionariusz Oceny Stresu (KOS). Przegląd Psychologiczny, 4, 479–496.

Wojciszke B. (2000), Relacje interpersonalne. W: J. Strelau (red.), Psychologia. Podręcznik akademicki, vol. 3, 147–186. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.

Wolińska J. (2000), Agresywność młodzieży. Problem indywidualny i społeczny. Lublin: Wydawnictwo UMCS.

Wolińska J. (2013), Dynamika, profilaktyka i resocjalizacja agresji dzieci i młodzieży. W: D. Borecka-Biernat (red.), Zachowania agresywne dzieci i młodzieży. Uwarunkowania oraz możliwości ich przezwyciężania, 321–343. Warszawa: Wydawnictwo Difin.

Woźniak-Krakowian A., Wieczorek G. (2009), Przemoc w szkole jako zjawisko społeczne. W: A. Woźniak-Krakowian, E. Napora, I. Gomółka-Walaszek (red.), Problemy marginalizacji dzieci i młodzieży, 115–150. Częstochowa: Wydawnictwo AJD.

Wrześniewski K. (1991), Trójczynnikowy inwentarz stanów i cech osobowości. Przegląd Lekarski, 2, 222–225.

Wrześniewski K. (1996), Style a strategie radzenia sobie ze stresem. Problemy pomiaru. W: I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Problemy teoretyczne i metodologiczne, 44–64. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Informacje

Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2018, s. 25 - 40

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Strategia agresywnego radzenia sobie młodzieży dorastającej w sytuacji konfliktu społecznego. Analiza osobowościowych i rodzinnych uwarunkowań

Angielski:

Aggressive Coping Strategy of Adolescents in Social Conflict Situation. Analysis of Personality and Family Determinants

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-1401-9821

Danuta Borecka-Biernat
Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski
https://orcid.org/0000-0003-1401-9821 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Instytut Psychologii, Uniwersytet Wrocławski

Publikacja: 06.02.2019

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Danuta Borecka-Biernat (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 2946

Liczba pobrań: 1366