FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego

Poczucie kontroli w okresie wczesnej adolescencji wśród uczniów z dwóch etapów edukacji

Data publikacji: 20.03.2019

Psychologia Rozwojowa, 2019, Tom 24, Numer 1, s. 85 - 96

https://doi.org/10.4467/20843879PR.19.005.10596

Autorzy

,
Sara Filipak
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin
https://orcid.org/0000-0001-7818-7168 Orcid
Wszystkie publikacje autora →
Beata Łubianka
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
ul. Stefana Żeromskiego 5, Kielce, Polska
https://orcid.org/0000-0003-3255-7260 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Poczucie kontroli w okresie wczesnej adolescencji wśród uczniów z dwóch etapów edukacji

Abstrakt

Locus of Control in Early Adolescence among Students at Different Education Stages

The article presents the results of research on the locus of control in early adolescence among students from two different stages of education: primary school and junior high school, participating currently in the education system transformations. The results are a summary of the fi rst stage of a longitudinal project concerning the development of some personality variables among students. 1015 adolescents were examined with Locus of Control Questionnaire (Krasowicz-Kupis, Kurzyp-Wojnarska, 1990), in the school year 2016/2017. The results indicate an indefinite locus of control in situations of successes, failures and in generalized locus of control. The locus of control is shifted signifi cantly more towards external control in students from junior high school, compared to primary school students and it pertains to successes, failures and generalized locus of control. Boys from primary schools are signifi cantly more internal as regards successes and generalized locus of control compared to boys from junior high schools.

Bibliografia

Allik J., Laidra K., Realo A., Pullmann H. (2004). Personality Development from 12 to 18 years of age: Changes in mean levels and structure of traits. European Journal of Personality, 18, 445–462.

Anderson A., Hattie J., Hamilton R.J. (2005). Locus of control, self-effi cacy, and motivation in different schools: Is moderation the key to success? Educational Psychology, 25(5), 517–535.

Barani K. (2006). Poczucie umiejscowienia kontroli a styl adaptacji w pierwszej klasie gimnazjum. Psychologia Rozwojowa, 11(3), 123–133.

Bardziejewska M. (2005). Okres dorastania. Jak rozpoznać potencjał nastolatków? W: A.J. Brzezińska (red.), Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna psychologia rozwojowa, 345–377. Gdańsk: GWP.

Bialer I. (1961). Conceptualization of success and failure in mental retarded children. Journal of Personality, 29(3), 203–211.

Brooks-Gunn J., Petersen A.C., Eichorn D. (1985). The Study of Maturation Timing Effects in Adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 14(3), 149–161.

Brooks-Gunn J., Reiter E.O. (1990). The role of pubertal processes. W: S.S. Feldman, G.R. Elliott (eds.), At the Threshold: The Developing Adolescent, 16–53. Cambridge, MA, US: Harvard University Press.

Brzezińska A. (2010). Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR.

Brzeziński J. (2008). Psycholog wobec osób uczestniczących w badaniach psychologicznych – między poprawnością metodologiczną a poprawnością etyczną. W: J. Brzeziński, B. Chyrowicz, M. Toeplitz-Winiewska, W. Poznaniak (red.), Etyka zawodu psychologa, 115–146. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Butler-Sweeney J. (2007). The relationship Among locus of control, coping style, self-esteem and cultural identifi cation in female adolescents. Seton Hall University Dissertations and Thesis (ETDs), 1670.

Cazan A.M., Dumitrescu S.A. (2016). Exploring the relationship between adolescent resilience, self-perception and locus of control. Romanian Journal of Experimental Applied Psychology, 7(1), 283–286.

Chubb N.H., Fertman C.I., Ross J.L. (1997). Adolescent self-esteem and locus of control: A longitudinal study of gender and age differences. Adolescence, 32(125), 113–129.

Clausen J.A. (1975). The social meaning of differential physical and sexual maturation. W: S.E. Dragastin, G.H. Elder Jr. (eds.), Adolescence in the Life Cycle: Psychological Change and the Social Context. New York: Halsted, Press.

Declerck C.H., Boone Ch., De Brabander B. (2006). On feeling in control: A biological theory for individual differences in control perception. Brain and Cognition, 62, 143–176.

Dekovic M., Meeus W. (1997). Peer relations in adolescence: Effects of parenting and adolescents’ self-concept. Journal of Adolescence, 20, 163–176.

Deniz M.E., Traş Z., Aydoğan D. (2009). An investigation of academic procrastination, locus of control, and Emotional intelligence. Educational Sciences Theory & Practice, 623–632.

Domachowski W. (1984). Poczucie umiejscowienia kontroli jako wymiar osobowości. W: W. Domachowski (red.), Z zagadnień psychologii społecznej, 79–89. Warszawa: PWN.

Domańska-Najder K. (1984). Defi nicja pojęcia kontroli – przegląd zagadnień. Przegląd Psychologiczny, 27, 405–420.

Dominiak M. (2006). Poczucie kontroli a osiągnięcia szkolne i aspiracje edukacyjne dorastających. Ruch Pedagogiczny, 77(5–6), 81–91.

Drwal R.Ł. (1995), Poczucie kontroli jako wymiar osobowości – podstawy teoretyczne, techniki badawcze i wyniki badań. W: R.Ł. Drwal, P. Brzozowski, P. Oleś (red.), Adaptacja kwestionariuszy osobowości. Wybrane zagadnienia i techniki, 199–227. Warszawa: PWN.

Dudzikowa M., Wawrzyniak-Beszterda R. (2010). Doświadczenia szkolne pierwszego rocznika reformy edukacji. Studium teoretyczno-empiryczne. Kraków: Impuls.

Farnicka M., Liberska H. (2015). Uwarunkowania poczucia dobrostanu psychicznego u dzieci w wieku szkolnym. Problemy Wczesnej Edukacji, 4(31), 77–91.

Farnicka M., Liberska H., Nurmi J.E. (2016). Predyktory (podmiotowe i sytuacyjne) efektywnej adaptacji szkolnej – ujęcie rozwojowe. Psychologia Rozwojowa, 21(1), 21–32.

Gliszczyńska X. (1990). Konkretność i ogólność poczucia kontroli. Przeglqd Psychologiczny, 33, 597–611.

Jaworowska A. (1982), Rodzina a przystosowanie psychospołeczne dziecka. W: L. Wołoszynowa (red.), Materiały do nauczania psychologii. Seria II, t. 9, 122–158. Warszawa: PWN.

Jones M.C., Bayley N. (1950). Physical maturing among boys as related to behavior. Journal of Educational Psychology, 41(3), 129–148.

Kim Y. (2011). Adolescents’ health behaviours and its associations with psychological variables. Central European Journal of Public Health, 19(4), 205–209.

Kliewer W., Sandler I.N. (1992), Locus of control and self-esteem as moderators of stressor-symptom relations in children and adolescents. Journal of Abnormal Psychology, 20(4), 393–413.

Krasowicz-Kupis G., Kurzyp-Wojnarska A. (1990). Kwestionariusz do Badania Poczucia Kontroli (KBPK): Podręcznik. Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne.

Krasowicz-Kupis G., Wojnarska A. (2017). Kwestionariusz do Badania Poczucia Kontroli – wersja zrewidowana. Podręcznik. Warszawa: Pracownia Testów Psychologicznych Polskiego Towarzystwa Psychologicznego.

Kulas H. (1996). Locus of control in adolescence: A longitudinal study. Adolescence, 31(123), 721–720.

Kulas H. (1998). Rozwój poczucia kontroli u dzieci w wieku szkolnym. Psychologia Wychowawcza, 3, 219–228.

Landis B.D., Altman J.D., Cavin J.D. (2007). Underpinnings of academic success: Effective study skills use as a function of academic locus of control and self-effi cacy. Psi Chi Journal of Undergraduate Research, 12(3), 126–130.

Lefcourt H. (1976). Locus of Control: Current Trends in Theory and Research. Hillsdale, New Yersey: Erlbaum Associates.

Ng-Knight T., Schoon I. (2017). Can locus of control compensate for socioeconomic adversity in the transition from school to work? Journal of Youth and Adolescence, 46, 2114–2128.

Marceau K., Ram N., Houts R.M., Grimm K.J., Susman E.J. (2011). Individual differences in boys’ and girls’ timing and tempo of puberty: Modeling development with nonlinear growth models. Developmental Psychology, 47(5), 1389–1409.

Marks L. (1998). Deconstructing locus of control: Implications for practitioners. Journal of Couseling & Development, 76, 251–260.

McCrea R.R., Martin T.A., Costa P.T. (2005). Age trends and age norms for the NEO personality inventory-3 in adolescents and adults. Assessment, 12(4), 363–373.

Moshki M., Ashtarian H. (2010). Perceived locus of control, self-Esteem, and its relations to psychological well-being status in Iranian students. Iranian Journal of Public Health, 39(4), 70–77.

Murdey I.D., Cameron N., Biddle S.J., Marshall S.J., Gorely T. (2004). Pubertal development and sedentary behaviour during adolescence. Annals of Human Biology, 31(1), 75–86.

Obuchowska I. (2009). Adolescencja. W: B. Harwas-Napierała J. Trempała (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Charakterystyka okresów życia człowieka. Tom 2, 163–201. Warszawa: PWN.

Obuchowski K. (1985). Adaptacja twórcza. Warszawa: Książka i Wiedza.

Piaget J. (1974). Understanding Causality. New York: Norton.

Poziemska J. (2015). Poczucie umiejscowienia kontroli zdarzeń szkolnych a osiągnięcia edukacyjne. W: Teksty z zakresu diagnostyki edukacyjnej w bazie PTDE. XXI Konferencja Diagnostyki Edukacyjnej, 474–482. Kraków: Polskie Towarzystwo Diagnostyki Edukacyjnej.

Prendergast K.S. (2001). Body image and locus of control in children and adolescents. Dissertation Abstracts International: Section B: The Sciences and Engineering, 62, 25–20.

Rotter J.B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological Monograph, 80, 1–28.

Smith V.L. (2003). Analysis of locus of control and educational level utilizing the internal control index. Theses, Dissertations and Capstones, 881, 1–63.

Stocks A., April K.A., Lynton N. (2012). Locus of control and subjective well-being – a cross cultural study. Problems and Perspectives in Management, 10(1), 17–25.

Szmigielska B. (1981). Spostrzeganie związku pomiędzy własnym działaniem a jego następstwami przez dzieci w wieku szkolnym. Psychologia Wychowawcza, 4, 469–479.

Trempała J. (2001). Dwa przełomy w badaniach nad rozwojem psychicznym człowieka. Przegląd Psychologiczny, 44, 1, 85–92.

Turska D. (2003). Problematyka podmiotowej kontroli – analiza porównawcza najlepszych i typowych uczniów. Psychologia Rozwojowa, 8(1), 27–36.

Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe. Dziennik Ustaw 2017 poz. 59.

Woynarowska B., Małkowska-Szkutnik A., Woynarowska-Soldan M., Mazur J. (2015). Postrzeganie przez młodzież w wieku 11–15 lat wybranych aspektów środowiska psychospołecznego szkoły. Tendencje zmian w latach 1990–2010. Kwartalnik Pedagogiczny, 1(235), 185–205.

Informacje

Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2019, Tom 24, Numer 1, s. 85 - 96

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Poczucie kontroli w okresie wczesnej adolescencji wśród uczniów z dwóch etapów edukacji

Angielski:

Locus of Control in Early Adolescence among Students at Different Education Stages

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-7818-7168

Sara Filipak
Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin
https://orcid.org/0000-0001-7818-7168 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej, Plac Marii Skłodowskiej-Curie 5, Lublin

https://orcid.org/0000-0003-3255-7260

Beata Łubianka
Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
ul. Stefana Żeromskiego 5, Kielce, Polska
https://orcid.org/0000-0003-3255-7260 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach
ul. Stefana Żeromskiego 5, Kielce, Polska

Publikacja: 20.03.2019

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Sara Filipak (Autor) - 50%
Beata Łubianka (Autor) - 50%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski