Motywacja epistemiczna a poczucie tożsamości u kobiet w okresie wkraczania w dorosłość oraz średniej i późnej dorosłości
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTE
Motywacja epistemiczna a poczucie tożsamości u kobiet w okresie wkraczania w dorosłość oraz średniej i późnej dorosłości
Data publikacji: 21.12.2015
Psychologia Rozwojowa, 2015, Tom 20, Numer 4, s. 73 - 90
https://doi.org/10.4467/20843879PR.15.023.4466Autorzy
Motywacja epistemiczna a poczucie tożsamości u kobiet w okresie wkraczania w dorosłość oraz średniej i późnej dorosłości
Epistemic motivation and sense of identity among women in emerging adulthood and later adulthood
The article presents the results of a study carried out in a group of 80 women in early adulthood and 72 women in later adulthood. The primary goals were to examine the relationships of need for cognition and two forms of cognitive processing of self-related information (reflective self-focus and integrative self-knowledge) to multiple dimensions of sense of identity, and to test for life stage differences in the magnitude of these relationships. Significant differences were observed in the reflective self-focus levels and strength of sense of identity between the two groups of women. The obtained results also indicated that – regardless the stage of life – a tendency to engage in and enjoy effortful cognitive tasks as well as a tendency to integrate past, present, and desired future self-experience into a meaningful whole favored maintenance of sense of identity. The effects of reflection appeared more complicated.
Alloy L.B., Abramson L.Y. (1979), Judgment of contingency in depressed and nondepressed students: Sadder but wiser? Journal of Experimental Psychology: General, 108, 4, 441–485.
Arnett J.J. (2000), Emerging adulthood: A theory of development from the late teens through the twenties. American Psychologist, 55, 5, 469–480.
Arnett J.J. (2007), Afterward: Aging out of care – toward realizing the possibilities of emerging adulthood. New Directions for Youth Development, 113, 151–161.
Batory A. (2012), Wielowymiarowe i dynamiczne Ja podstawą tożsamości. Roczniki Psychologiczne, 15, 4, 137–159.
Berzonsky M.D. (2008), Identity formation: The role of identity processing style and cognitive processes. Personality and Individual Differences, 44, 3, 645–655.
Berzonsky M.D. (2011), A social-cognitive perspective on identity construction [w:] S.J. Schwartz, K. Luyckx, V.L. Vignoles (eds.), Handbook of identity theory and research, 55–76. New York: Springer.
Berzonsky M.D., Luyckx K. (2008), Identity styles, self-reflective cognition, and identity processes: A study of adaptive and maladaptive dimensions of self-analysis. Identity: An International Journal of Theory and Research, 8, 3, 205–219.
Berzonsky M.D., Sullivan C. (1992), Social-cognitive aspects of identity style: Need for cognition, experiential openness, and introspection. Journal of Adolescent Research, 7, 2, 140–155.
Bittman M., Wajcman J. (2000), The rush hour: The character of leisure time and gender equity. Social Forces, 79, 1, 165–189.
Bosma H.A., Kunnen E.S. (2001), Determinants and mechanisms in ego identity development: A review and synthesis. Developmental Review, 21, 1, 39–66.
Breakwell G.M. (1993), Social representations and social identity. Papers on Social Representations, 2, 3, 198–217.
Broderick P.C. (1998), Early adolescent gender differences in the use of ruminative and distracting coping strategies. Journal of Early Adolescence, 18, 2, 173–191.
Brygoła E. (2013), Podmiotowa i przedmiotowa perspektywa tożsamości osobistej we współczesnym świecie. Polskie Forum Psychologiczne, 18, 3, 284–302.
Brzezińska A. (2000), Społeczna psychologia rozwoju. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Brzezińska A.I., Kaczan R., Piotrowski K., Rękosiewicz M. (2011), Odroczona dorosłość: fakt czy artefakt? Nauka, 4, 67–107.
Brzezińska A.I., Piotrowski K., Garbarek-Sawicka E., Karowska K., Muszyńska K. (2010), Wymiary tożsamości a ich podmiotowe i kontekstowe korelaty. Studia Psychologiczne, 49, 1, 81–93.
Cacioppo J.T., Petty R.E. (1982), The need for cognition. Journal of Personality and Social Psychology, 42, 1, 116–131.
Cacioppo J.T., Petty R.E., Feinstein J.A., Jarvis W.B.G. (1996), Dispositional differences in cognitive motivation: The life and times of individuals varying in need for cognition. Psychological Bulletin, 119, 2, 197–253.
Cacioppo J.T., Petty R.E., Kao C.F., Rodriguez R. (1986), Central and peripheral routes to persuasion: An individual difference perspective. Journal of Personality and Social Psychology, 51, 5, 1032–1043.
Cacioppo J.T., Petty R.E., Morris K.J. (1983), Effects of need for cognition on message evaluation, recall, and persuasion. Journal of Personality and Social Psychology, 45, 4, 805–818.
Campbell J.D., Trapnell P.D., Heine S.J., Katz I.M., Lavallee L.F., Lehman D.R. (1996), Self-concept clarity: Measurement, personality correlates, and cultural boundaries. Journal of Personality and Social Psychology, 70, 1, 141–156.
Elliott I., Coker S. (2008), Independent self-construal, self-reflection, and self-rumination: A path model for predicting happiness. Australian Journal of Psychology, 60, 3, 127–134.
Epstein S. (2003), Cognitive-experiential self-theory of personality [w:] T. Millon, M.J. Lerner (eds.), Handbook of psychology: Vol. 5. Personality and social psychology, 159–184. Hoboken, NJ: Wiley.
Erikson E.H. (1968), Identity: Youth and crisis. New York: W.W. Norton.
Erikson E.H. (2004), Tożsamość a cykl życia. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Fadjukoff P. (2007), Identity formation in adulthood. Jyväskylä: Jyväskylä University Printing House.
Fenigstein A., Scheier M.F., Buss A. (1975), Public and private self-consciousness: Assessment and theory. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 43, 4, 522–527.
Fleckhammer L. (2004), Insight into the self-absorption paradox: The development of a multi-faceted model of self-conscious ruminative and reflective thought. Praca doktorska, http://researchbank.swinburne.edu.au/ (dostęp: 3.02.2015).
Fredrickson B.L., Roberts T. (1997), Objectification theory: Toward understanding women’s lived experiences and mental health risks. Psychology of Women Quarterly, 21, 2, 173–206.
Freund A.M., Nikitin J., Ritter J.O. (2009), Psychological consequences of longevity: The increasing importance of self-regulation in old age. Human Development, 52, 21–37.
Fromm E. (1993), Ucieczka od wolności. Warszawa: Czytelnik.
Ghorbani N., Cunningham C.J.L., Watson P.J. (2010), Comparative analysis of integrative self-knowledge, mindfulness, and private self-consciousness in predicting responses to stress in Iran. International Journal of Psychology, 45, 2, 147–154.
Ghorbani N., Mousavi A., Watson P.J., Chen Z. (2011), Integrative self-knowledge and the harmony of purpose model in Iranian autoimmune patients. Electronic Journal of Applied Psychology, 7, 2, 1–8.
Ghorbani N., Watson P.J., Chen Z., Norballa F. (2012), Self-compassion in Iranian Muslims: Relationships with integrative self-knowledge, mental health, and religious orientation. The International Journal for the Psychology of Religion, 22, 2, 106–118.
Ghorbani N., Watson P.J., Hargis M.B. (2008), Integrative Self-Knowledge Scale: Correlations and incremental validity of a cross-cultural measure developed in Iran and the United States. Journal of Psychology, 142, 4, 395–412.
Giddens A. (1991), Modernity and self-identity: Self and society in the late modern age. Cambridge, MA: Polity Press.
Haddock G., Maio G.R., Arnold K., Huskinson T.L. (2008), Should persuasion be affective or cognitive? The moderating effects of need for affect and need for cognition. Personality and Social Psychology Bulletin, 34, 6, 769–778.
Harasińska Z., Tracz E. (2013), Rola uniwersytetów trzeciego wieku w aktywnym starzeniu się. Nauki Społeczne, 1, 7, 91–102.
Harrington R., Loffredo D.A. (2010), Insight, rumination, and self-reflection as predictors of well-being. The Journal of Psychology, 145, 1, 39–57.
Harwas-Napierała B. (2007), Tożsamość jednostki w epoce współczesnych przemian [w:] B. Harwas-Napierała, H. Liberska (red.), Tożsamość a współczesność. Nowe tendencje i zagrożenia, 11–24. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Haugtvedt C.P., Petty R.E. (1992), Personality and persuasion: Need for cognition moderates the persistence and resistance of attitude changes. Journal of Personality and Social Psychology, 63, 2, 308–319.
Hilgard E.R. (1949), Human motives and the concept of the self. American Psychologist, 4, 9, 374–382.
Inhelder B., Piaget J. (1958), The growth of logical thinking from childhood to adolescence. New York, NY: Basic Books.
James W. (1890), The principles of psychology [w:] C.D. Green (ed.), Classics in the history of psychology, http://psychclassics.yorku.ca/James/Principles (dostęp: 3.02. 2015).
Jankowski T. (2008), Integrująca rola uważności w kształtowaniu struktury koncepcji siebie. Przegląd Psychologiczny, 51, 4, 443–464.
Johnson E.A., Nozick K.J. (2011), Personality, adjustment, and identity style influences on stability in identity and self-concept during the transition to university. Identity: An International Journal of Theory and Research, 11, 1, 25–46.
Johnson P., Buboltz W.C., Seemann E. (2003), Ego identity status: A step in the differentiation process. Journal of Counseling and Development, 8, 2, 191–195.
Joireman J.A., Parrott L., Hammersla J. (2002), Empathy and the self-absorption paradox: Support for the distinction between self-rumination and self-reflection. Self and Identity, 1, 1, 53–65.
Kossowska M. (2005), Umysł niezmienny. Poznawcze mechanizmy sztywności. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kunda Z. (1990), The case for motivated reasoning. Psychological Bulletin, 108, 480–498.
Kwapis K., Brygoła E. (2013), Tożsamość osobista w ujęciu emotywno-refleksyjnym: zawartość, funkcje i procesy kształtowania tożsamości. Opuscula Sociologica, 4, 33−49.
Lipska A., Zagórska W. (2011), Stająca się dorosłość w ujęciu Jeffreya J. Arnetta jako rozbudowana faza liminalna rytuału przejścia. Psychologia Rozwojowa, 16, 1, 9–21.
Luyckx K., Schwartz S.J., Berzonsky M.D., Soenens B., Vansteenkiste M., Smits I., Goossens L. (2008), Capturing ruminative exploration: Extending the four-dimensional model of identity formation in late adolescence. Journal of Research in Personality, 42, 1, 58–82.
Luyckx K., Soenens B., Berzonsky M.D., Smits I., Goossens L., Vansteenkiste M. (2007), Information-oriented identity processing, identity consolidation, and well-being: The moderating role of autonomy, self-reflection, and self-rumination. Personality and Individual Differences, 43, 5, 1099–1111.
Mallory M.E. (1989), Q-sort definition of ego identity status. Journal of Youth and Adolescence, 18, 4, 399–412.
Marcia J.E. (1966), Development and validation of ego-identity status. Journal of Personality and Social Psychology, 3, 5, 551–558.
Maruszewski T. (2010), Pamięć autobiograficzna i tożsamość. Czasopismo Psychologiczne, 16, 1, 21–30.
Matusz P.J., Traczyk J., Gąsiorowska A. (2011), Kwestionariusz Potrzeby Poznania – konstrukcja i weryfikacja empiryczna narzędzia mierzącego motywację poznawczą. Psychologia Społeczna, 62, 17, 113–128.
McAdams D.P. (1996), Personality, modernity, and the storied self: A contemporary framework for studying persons. Psychological Inquiry, 7, 4, 295–321.
Miluska J. (1996), Tożsamość kobiet i mężczyzn w cyklu życia. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Neimeyer G.J., Metzler A.E. (1994), Personal identity and autobiographical recall [w:] U. Neisser, R. Fivush (eds), The remembering self: Construction and accuracy in the self-narrative. Emory symposia in cognition, 105–135. Cambridge: Cambridge University Press.
Neugarten B.L. (1968), The awareness of middle age [w:] B.L. Neugarten (ed.), Middle age and aging, 88–92. Chicago: University of Chicago Press.
Njus D., Johnson D.R. (2008), Need for cognition as a predictor of psychosocial identity development. The Journal of Psychology: Interdisciplinary and Applied, 142, 6, 645–655.
Nolen-Hoeksema S. (1987), Sex differences in unipolar depression: Evidence and theory. Psychological Bulletin, 101, 2, 259–282.
Oleś P.K. (2000), Psychologia przełomu życia. Lublin: Towarzystwo Naukowe Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Oleś P.K. (2008), O różnych rodzajach tożsamości oraz ich stałości i zmianie [w:] P.K. Oleś, A. Batory (red.), Tożsamość i jej przemiany a kultura, 41−84. Lublin: Wydawnictwo Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Oleś P., Kłosok-Ścibich M. (2009), Syndrom Gauguina – zmiana tożsamości, czy mit? Psychologia Rozwojowa, 14, 1, 9−25.
Piaget J. (1977), The development of thought equilibrium of cognitive structures. New York, NY: Viking.
Pilarska A. (2012a), Wielowymiarowy Kwestionariusz Tożsamości [w:] W.J. Paluchowski, A. Bujacz, P. Haładziński, L. Kaczmarek (red.), Nowoczesne metody badawcze w psychologii, 167–188. Poznań: Wydawnictwo Naukowe WNS UAM.
Pilarska A. (2012b), Ja i tożsamość a dobrostan psychiczny. Poznań: Wydawnictwo Naukowe WNS UAM.
Pilarska A. (2014), Self-construal as a mediator between identity structure and subjective well-being. Current Psychology, 33, 2, 130–154.
Pilarska A. (2015), Wielość ról a poczucie tożsamości u kobiet we wczesnym i późniejszym okresie dorosłości. Roczniki Psychologiczne, 18, 4 (w druku).
Pilarska A. (w recenzji), Psychometric properties and validation of the Polish translation of the Integrative Self-Knowledge Scale. Polskie Forum Psychologiczne.
Pilarska A., Suchańska A. (2013a), Strukturalne właściwości koncepcji siebie a poczucie tożsamości. Fakty i artefakty w pomiarze spójności i złożoności koncepcji siebie. Studia Psychologiczne, 51, 2, 29–42.
Pilarska A., Suchańska A. (2013b), Złożoność Ja i zróżnicowanie Ja: pomiar i psychologiczne korelaty. Materiały niepublikowane. Poznań.
Rabe-Jabłońska J., Pawełczyk A. (2012), Rola czynników biologicznych w etiopatogenezie zaburzeń osobowości typu borderline. Psychiatria i Psychologia Kliniczna, 12, 3, 140–147.
Radoń S. (2014), Kwestionariusz Ruminacji-Refleksyjności (polska adaptacja The Rumination-Reflection Questionnaire). Psychoterapia, 169, 2, 61–72.
Read D., Adams G.R., Dobson W.R. (1984), Ego-identity status, personality, and social-influence style. Journal of Personality and Social Psychology, 46, 1, 169–177.
Rodin J., Silberstein L.R., Striegel-Moore R.H. (1984), Women and weight: A normative discontent [w:] T.B. Sonderegger (ed.), Nebraska symposium on motivation: Psychology and gender, 267–307. Lincoln: University of Nebraska Press.
Rogers C. (2002), Sposób bycia. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis.
Rowe I. (1980), Ego identity status, formal operations and moral development. Praca magisterska, http://www.researchgate.net/ (dostęp: 25.01.2015).
Ruiter R.A.C., Verplanken B., De Cremer D., Kok G. (2004), Danger and fear control in response to fear appeals: The role of need for cognition. Basic and Applied Social Psychology, 26, 1, 13–24.
Sneed J.R., Whitbourne S.K. (2003), Identity processing and self-consciousness in middle and later adulthood. Journal of Gerontology: Psychological Sciences and Social Sciences, 58, 6, 313–319.
Sneed J.R., Whitbourne S.K. (2005), Models of the aging self. Journal of Social Issues, 61, 2, 375–388.
Sokolik M. (1996), Psychoanaliza i Ja. Warszawa: J. Santorski & Co.
Suchańska A., Worach A. (2013), Złożoność koncepcji siebie a poczucie tożsamości. Roczniki Psychologiczne, 16, 2, 199–233.
Suszek H. (2007), Różnorodność wielości Ja. Roczniki Psychologiczne, 10, 2, 7–37.
Szepietowska E.M., Gmitruk E. (2011), Subiektywna ocena własnej pamięci u osób z różnych faz dorosłości. Psychogeriatria Polska, 8, 1, 11–22.
Takano K., Tanno Y. (2009), Self-rumination, self-reflection, and depression: Self-rumination counteracts the adaptive effect of self-reflection. Behaviour Research and Therapy, 47, 3, 260–264.
Tanaka J.S., Panter A.T., Winborne W.C. (1988), Dimensions of the need for cognition: Subscales and gender differences. Multivariate Behavioral Research, 23, 1, 35–50.
Thompson M.M., Zanna M.P., Griffin D.W. (1995), Let’s not be indifferent about (attitudinal) ambivalence [w:] R.E. Petty, J.A. Krosnick (eds), Attitude strength: Antecedents and consequences, 361–386. New York, NY: Psychology Press.
Thomsen D.K., Tønnesvang J., Schnieber A., Olesen M.H. (2011), Do people ruminate because they haven’t digested their goals? The relations of rumination and reflection to goal internalization and ambivalence. Motivation and Emotion, 35, 2, 105–117.
Tiggemann M., McCourt A. (2013), Body appreciation in adult women: Relationships with age and body satisfaction. Body Image, 10, 4, 624–627.
Trapnell P.D. (1997), RRQ Shortforms. Materiały niepublikowane, http://www.paultrapnell.com/measures/RRQshortforms.rtf (dostęp: 1.02.2015).
Trapnell P.D., Campbell J.D. (1999), Private self-consciousness and the five-factor model of personality: Distinguishing rumination from reflection. Journal of Personality and Social Psychology, 76, 2, 284–304.
Trzebińska E. (2002), Automatic and controlled processing in self-understanding. Polish Psychological Bulletin, 33, 2, 27–36.
Verplanken B., Hazenberg P.T., Palenewen G.T. (1992), Need for cognition and external information search effort. Journal of Research in Personality, 26, 2, 128–136.
Vignoles V.L., Regalia C., Manzi C., Golledge J., Scabini E. (2006), Beyond self-esteem: Influence of multiple motives on identity construction. Journal of Personality and Social Psychology, 90, 2, 308–333.
Wawrzyniak J.K., Woźnicka E. (2013). Pozytywne aspekty starości w percepcji słuchaczy UTW. Folia Oeconomica, 291, 209–220.
Whitbourne S.K. (1986), The me I know: A study of adult identity. New York, NY: Springer.
Wysocka E. (2013), Wschodząca dorosłość a tożsamość młodego pokolenia – współczesne zagrożenia dla kształtowania tożsamości. Analiza teoretyczna i empiryczne egzemplifikacje. Colloquium Wydziału Nauk Humanistycznych i Społecznych, 1, 69–96.
Zaborowski Z. (1989), Psychospołeczne problemy samoświadomości. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2015, Tom 20, Numer 4, s. 73 - 90
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Motywacja epistemiczna a poczucie tożsamości u kobiet w okresie wkraczania w dorosłość oraz średniej i późnej dorosłości
Epistemic motivation and sense of identity among women in emerging adulthood and later adulthood
Instytut Psychologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Publikacja: 21.12.2015
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 3558
Liczba pobrań: 1608