Doświadczanie rodzicielstwa i doświadczenia rodzicielskie. Propozycja konceptualizacji
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEDoświadczanie rodzicielstwa i doświadczenia rodzicielskie. Propozycja konceptualizacji
Data publikacji: 28.09.2017
Psychologia Rozwojowa, 2017, Tom 22, Numer 2, s. 15 - 31
https://doi.org/10.4467/20843879PR.17.007.7039Autorzy
Doświadczanie rodzicielstwa i doświadczenia rodzicielskie. Propozycja konceptualizacji
The lack of terminological precision in relation to a category that is widely used in social sciences, i.e. experience, provided inspiration for reviewing the scientific approach to the concept. The role of experience in the psychological development of an individual was evidenced using Aristotle’s perspective, Locke’s theory of empiricism and the conceptions of Tomaszewski, Bruner, Piaget and Tyszkowa. Different types of experience present in human life were presented. The author also proposed an original conceptualisation of experiencing and experience in relation to parenthood, pointing to factors which determine the way of experiencing motherhood and fatherhood and which are essential in the process of operationalisation of the analysed categories. The 63 identified criteria that differentiate the experiences of adult mothers and fathers evidence the research potential that arises from parenthood.
Arystoteles (1983), Metafizyka. Warszawa: PWN.
Baer J., Schreck M., Althoff R., Rettew D., Harder V., Ayer L., Albaugh M., Crehan E., Kuny-Slock A., Hudziak J. (2015), Child temperament, maternal parenting behavior, and child social functioning. Journal of Child and Family Studies, 24 (4), 1152–1162.
Bakiera L. (2016), Aversive parenting. An attempt of conceptualization. W: H. Liberska, M. Farnicka (red.), Aggression as a Challenge: Theory and Research (187–198). Frankfurt: Peter Lang Publishing.
Bakiera L. (2013), Zaangażowane rodzicielstwo a autokreacyjny aspekt rozwoju dorosłych. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Bakiera L., Stelter Ż. (2011), Leksykon psychologii rozwoju człowieka. Tom 1. Warszawa: Wydawnictwo Difin.
Braud W. (2012), Health and well-being benefits of exceptional human experiences. W: C.D. Murray (red.), Mental Health and Anomalous Experiences (107–124). New York: Nova Science Publishers, Inc.
Brotherson S.E., Dollahite D.C., Hawkins A.J. (2005), Generative fathering and the dynamics of connection between fathers and their children. Fathering, 3 (1), 1–28.
Bruner J., Postman L. (1949), Perception, cognition, and behaviour. Journal of Personality, 18(1), 14–31.
Brzezińska A.I., Appelt K., Ziółkowska B. (2016), Psychologia rozwoju człowieka. Sopot: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne.
Buksiński T. (2001a), Doświadczenie w naukach społecznych. W: T. Buksiński (red.), Doświadczenie (63–97). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM.
Buksiński T. (2001b), Przemiany doświadczenia. W: T. Buksiński (red.), Doświadczenie (7–14). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM.
Czub M., Matejczuk J. (2015), Rozwój społeczno-emocjonalny w pierwszych sześciu latach życia. Perspektywa jednostki, rodziny i społeczeństwa. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
Derc M. (1996), Doświadczenie i twórczość w koncepcji Abrahama H. Maslowa. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika.
Falk G., Ostlund I., Magnuson A. (2007), Teenage mothers – a high-risk group for new unintended pregnancies. Gynecology and Obstetrics, 12(3), 82–83.
Fox K. (2008), Rethinking experience: What do we mean by this word “experience”? Journal of Experiential Education, 31(1), 36–54.
Galinsky E. (1987), The Six Stages of Parenthood. Boston: Addison-Wesley.
Giallo R., Cooklin A., Wade C., D’Esposito F., Nicholson J. M. (2014), Maternal postnatal mental health and later emotional-behavioural development of children: the mediating role of parenting behaviour. Child: Care, Health and Development, 40(3), 327–336.
Giddens A. (2006), Nowoczesność i tożsamość. „Ja” i społeczeństwo w epoce późnej nowoczesności. Warszawa: PWN.
Gołąb A. (1989), „Doświadczenie” jako kategoria psychologii wychowawczej. W: A. Gołąb (red.), Wychowanek jako podmiot doświadczeń (13–35). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Gray P. B., Anderson K.G. (2010), Fatherhood. Evolution and human paternal behavior. Cambridge, Massachusetts, London: Harvard University Press.
Gurba E. (2013), Nieporozumienia z dorastającymi dziećmi w rodzinie. Uwarunkowania i wspomaganie. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Hoghughi M. (2004), Parenting. An introduction. W: M. Hoghughi, N. Long (red.), Handbook of parenting. Theory and research for practice (1–18). Thousand Oaks, London, New Delhi: SAGE Publications.
Janack M. (2012), What we mean by experience. Stanford, California: Stanford University Press.
Katra G. (1996), Programy życiowe a doświadczenia związane z „Ja”. Psychologia Wychowawcza, 4, 312–325.
Kennedy J.E., Kanthamani H. (1995), An exploratory study of the effects of paranormal and spiritual experiences on people’s lives and well-being. Journal of the American Society for Psychical Research, 89(3), 249–264.
Kołodziejczyk S.T. (2011), Problem konceptualizacji doświadczenia metafizycznego. Analiza i Egzystencja, 15, 59–98.
Kowalska I. (1995), Historia rozwoju rodziny i jej uwarunkowania. W: E. Hałoń (red.), Rodzina – jej funkcje przystosowawcze i ochronne (115–139). Warszawa: Centrum Upowszechniania Nauki PAN.
Liberska H., Farnicka M. (2014), Manifestation of aggression and perception of parental attitudes comparative studies changes over time. Culture and Education, 5, 128–148.
Neugarten B.L. (1979), Time, age, and the life cycle. The American Journal of Psychiatry, 136(7), 887–894.
Słownik języka polskiego (2016), Warszawa: PWN. http://sjp.pwn.pl/; dostęp: 1.08.2016.
Padilla-Walker L.M., Nielson M.G., Day R.D. (2016), The role of parental warmth and hostility on adolescents’ prosocial behavior toward multiple targets. Journal of Family Psychology, 30(3), 331–340.
Piaget J. (1992), Mowa i myślenie u dziecka. Warszawa: PWN.
Piaget J. (2006), Studia z psychologii dziecka. Warszawa: PWN.
Przetacznik-Gierowska, M.. (2009), Zmiany rozwojowe aktywności i działalności jednostki. W: M. Przetacznik-Gierowska, M. Tyszkowa (red.), Psychologia rozwoju człowieka. Zagadnienia wstępne (151–188). Warszawa: PWN.
Rostowska T. (2008), Rodzina jako źródło doświadczeń indywidualnych człowieka. W: H. Wrona-Polańska, G. Rudkowska, L. Wrona (red.), Człowiek rodzina kultura. Szkice psychologiczne (8–20). Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.
Rzepa, T. (1988), Istota doświadczenia indywidualnego i doświadczenia językowego. W: T. Rzepa, S. Frydrychowicz (red.), Relacje między doświadczeniem językowym a doświadczeniem indywidualnym (24–53). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk.
Shloim N., Edelson L.R., Martin N., Hetherington M.M. (2015), Parenting styles, feeding styles, feeding practices, and weight status in 4–12 year-old children: A systematic review of the literature. Frontiers in Psychology, 6, 1–20.
Sikora M. (2001), Problem doświadczenia naukowego. W: T. Buksiński (red.), Doświadczenie (29–61). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Instytutu Filozofii UAM.
Szczepańska J. (2006), Kobiety i mężczyźni o podziale obowiązków domowych. Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej. BS/183/20006. http://www.bezuprzedzen.org/doc/kobiety_i_mezczyzni_o_podziale_obowiazkow_domowych_2006_CBOS.pdf; dostęp: 2.05.2016.
Thomson L., Walker A.J. (1989), Gender in families: Women and men in marriage, work, and parenthood. Journal of Marriage and Family, 51(4), 845–871.
Tomaszewski T. (1979), Podstawowe formy organizacji i regulacji zachowania. W: T. Tomaszewski (red.), Psychologia (491–533). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Tomaszewski T. (1984), Ślady i wzorce. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Tyszkowa M. (1987), Doświadczenie, kultura i rozwój psychiczny jednostki. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Tyszkowa M. (1990), Rodzina, doświadczenie i rozwój jednostki. W: M. Tyszkowa (red.), Rodzina a rozwój jednostki (13–37). Poznań: Nakładem Centralnego Programu Badań Podstawowych CPBP.O9.O2.
Tyszkowa M. (2009), Jednostka a rodzina: interakcje, stosunki, rozwój. W: M. Przetacznik-Gierowska, M. Tyszkowa, Psychologia rozwoju człowieka (124–150). Warszawa: PWN.
Wegner E., Wojciechowska L. (2016), Uważność rodzicielska oraz jej aspekty teoretyczne i aplikacyjne. Polskie Forum Psychologiczne, 21(1), 23–33.
White L.A. (2007), Rozwój kultury. W: E. Nowicka, M. Głowacka-Grajper (red.), Świat człowieka – świat kultury. Antologia tekstów klasycznej antropologii (641–647). Warszawa: PWN.
Wilde D.J., Murray C.D. (2010), Interpreting the anomalous: Finding meaning in out-of-body and near-death experiences. Qualitative Research in Psychology, 7(1), 57–72.
Wójtowicz A. (1989), Błąd wychowawczy w doświadczeniach młodzieży. W: A. Gołąb (red.), Wychowanek jako podmiot doświadczeń (81–106). Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Ziemska M. (2009), Postawy rodzicielskie. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Informacje: Psychologia Rozwojowa, 2017, Tom 22, Numer 2, s. 15 - 31
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Doświadczanie rodzicielstwa i doświadczenia rodzicielskie. Propozycja konceptualizacji
Experiencing Parenthood and Parenting Experiences. A Proposal for Conceptualisation
Instytut Psychologii, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
Publikacja: 28.09.2017
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 2729
Liczba pobrań: 1936