Życie to sen: Calderón w nowej odsłonie
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEŻycie to sen: Calderón w nowej odsłonie
Data publikacji: 30.06.2016
Przekładaniec, 2015, Numer 31 – Przekład na scenie, s. 182 - 200
https://doi.org/10.4467/16891864PC.15.028.4957Autorzy
Życie to sen: Calderón w nowej odsłonie
Life Is a Dream (2013) – a new translation into Polish of La vida es sueño by Pedro Calderón de la Barca, the theatrical masterpiece of the Spanish Golden Age – was commissioned by the Teatr Współczesny in Szczecin for director Wojciech Klemm. The translation and adaptation of Life Is a Dream by the Kraków-based scholar in Iberian studies and poet Marta Eloy Cichocka is the latest in a series of Polish translations of Calderón: the first to be undertaken in the 21st century, and the second to be penned by a woman. In the 19th century the text of La vida es sueño was tackled by Ryszard Berwiński, Edward Dembowski, Wiktoryn Doleżan, Leon Rudkiewicz, Józef Szujski and Adam Tomasz Chłędowski (who entitled his translation Władysław [sic!], królewic polski, czyli Życie snem (1826), i.e. Władysław [sic!], Prince of Poland, or, Life Is a Dream – giving up the Germanic name Segismundo which appears in the original work). A century later the play was translated by Barbara Zan, but Polish readers best know the stylised translation of Edward Boyé and its contemporary rendering by Jarosław Marek Rymkiewicz. Pedro Calderón de la Barca called his play La vida es sueño, meaning simply Life Is a Dream. After lengthy discussions, it is this title which for the translator seemed most appropriate, the closest to the original and the most natural sounding. A new title may signal to the readers that they are dealing with Calderón in a new translation in which the polymetre of the original has been exchanged by a combination of blank verse and prose. Paradoxically, resigning from rhyme one gains access to many meanings which are lost in the process of translating verse, where the stiff corset of rhyme often yokes the translator into restricting the sense of the statement being made. Apart from the aforementioned issues, the article touches upon the problems of the functional fidelity of the translation of theatrical masterpieces, the loyalty of the translator in relation to the author and the director, as well as the oft-problematic decisions concerning adaptability in the context of the Polish reality surrounding theatrical renderings.
Aszyk U. (red.). 2002. Teatr Calderóna: tradycja i współczesność, Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
––– 2006. Corrale de comedias: publiczne i stałe teatry w Hiszpanii (koniec XVI – początek XVIII wieku), Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.
Baczyńska B. 2002. Polonia y el mar: en torno al verso 1430 de „La vida es sueño” de Pedro Calderón de la Barca, Scriptura: Estudios sobre el teatro del siglo de oro, Lleida: Universidad de Lleida, s. 47–64.
––– 2005. Dramaturg w wielkim teatrze historii. Pedro Calderón de la Barca, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.
––– 2014. Historia literatury hiszpańskiej, Warszawa: PWN.
Bustos Táuler A., Díez Borque J.Mª (ed.). 2012. Literatura, bibliotecas y derechos de autor en el Siglo de Oro, 1600–1700, Madrid–Frankfurt: Ibearoamericana-Vervuert.
Calderón de la Barca P. 1995. La vida es sueño [1636], Ruano de la Haza J.Mª (ed.), Madrid: Castalia.
Calderón de la Barca P., Ruano de la Haza J. Mª (eds.). 1992. La primera versión de „La vida es sueño” de Calderón (wydanie krytyczne), Liverpool : Liverpool University Press.
Calderón de la Barca P., Cruickshank D.W., García-Luengos G.V., Ruano de la Haza, J.Mª, (eds.). 2000. La segunda versión de „La vida es sueño” de Calderón (wydanie krytyczne), Liverpool: Liverpool University Press.
Calderón de la Barca P. 2003. Życie snem; Książę niezłomny (przeł. E. Boyé, J. Słowacki; oprac. B. Baczyńska), Wrocław–Kraków: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Eloy Cichocka M. 2003. Komu być wiernym [wywiad], 11.02., http://blog.wspolczesny.szczecin.pl/komu-byc-wiernym-wywiad/ (dostęp: 31.03.2015)
Cieślak J. 2013. Koszmar polskich marzeń, „Rzeczpospolita”, 10.03.2013, wydanie internetowe: http://www.rp.pl/artykul/9147,988626.html (dostęp 31.03.2015).
Cieśluk K. 2013. Teatr to kino 3D, „Internetowy Magazyn Teatralia”, 10.04.2013, online: http://www.teatralia.com.pl/teatr-kino-3d/ (dostęp: 31.03.2015).
Díez Borque J.Mª. 2001. Calderón desde el 2000. Madrid: Ollero y Ramos Editores.
–––– 1983. (koord.), Historia del teatro en España I. Edad Media. Siglo XVI. Siglo XVII, Madrid: Taurus.
Jechová H. 1977. Les motifs polonais – ou tchèques – dans „La Vie est un songe, „Canadian Review of Comparative Literature/ Revue Canadienne de Littérature Comparée”, Edmonton: University of Alberta, s. 179–185.
Kościelniak M. 2006. Fedra doświadczalna, „Tygodnik Powszechny”, 17, 23.04.2006, wersja internetowa na portalu e-teatr: http://www.e-teatr.pl/pl/artykuly/24884,druk.html (dostęp: 31.03.2015).
Lope de Vega. 2008. Nowa sztuka pisania komedii w dzisiejszych czasach: przedstawiona Akademii w Madrycie, przeł. U. Aszyk: 2008, Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
Mrozek W. 2013. Matrix po polsku, czyli Życie jest snem Calderóna razy dwa, „Gazeta Wyborcza”, 11.03.2013, wydanie internetowe: http://wyborcza.pl/1,112395,13537648,Matrix_po_polsku__czyli__Zycie_jest_snem__Calderóna.html (dostęp: 31.03.2015).
Oehrlein J. 1986. Der Schauspieler im spanischen Theater des Siglo de Oro, 1600–1681 [Texte imprimé] : Untersuchungen zu Berufsbild und Rolle in der Gesellschaft, Frankfurt Vervuert; konsultowana edycja hiszpańska: El actor en el teatro español del Siglo de Oro, 1993, Madrid: Castalia.
–––– 1998. Las compañías de título: Columna vertebral del teatro del Siglo de Oro. Su modo de trabajar y su posición social en la época, w: Strosetzki Ch. (koord.), Teatro español del siglo de oro: teoría y práctica, Frankfurt: Vervuert, 246–262). http://www.bibliele.com/CILHT/oehrl00.html#Nota
%2013 (dostęp 31.03.2015).
Racine J.-B. 2002. Fedra: tragedia w pięciu aktach, wierszem, przeł. T. Boy-Żeleński, Kraków: Zielona Sowa.
Rojas Villandrando A. de. 1972. El viaje entretenido, red. J.-P. Ressot, Madrid: Castalia.
Ruano de la Haza J.Mª, Allen J.1994. Los teatros comerciales del siglo XVII y la escenificación de la comedia, Madrid: Castalia.
Ruano de la Haza J.Mª. 2000. La puesta en escena en los teatros comerciales del Siglo de Oro, Madrid: Castalia.
Ruano de la Haza J.Mª. 2002. Pérez Magallon J. (ed.), Ayer y hoy de Calderón: actas seleccionadas del Congreso Internacional celebrado en Ottawa del 4 al 8 de octubre del 2000, Madrid: Castalia.
Rymkiewicz J.M. 1966. Kwiat nowy starych romanc czyli imitacje i przekłady hiszpańskich romances, Warszawa: Czytelnik.
Wakar J. 2013. „Pułapka snu”, Teatr Pismo, recenzja dostępna online: http://www.teatr-pismo.pl/po-premierze/492/pulapka_snu/ (dostęp 31.03.2015).
Ziomek H. 1983. Polonia en la obra de Calderón de la Barca, w: García Lorenzo L., Calderón. Congreso Intenacional sobre Calderón y el teatro del Siglo de Oro (Madrid, 8–13 de junio de 1981), Madrid: CSIC, s. 987–995.
Informacje: Przekładaniec, 2015, Numer 31 – Przekład na scenie, s. 182 - 200
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Życie to sen: Calderón w nowej odsłonie
Life Is a Dream: A New Take on Calderón
Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
ul. Podchorążych 2, 30-084 Kraków, Polska
Publikacja: 30.06.2016
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 3359
Liczba pobrań: 2026