FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

„Upiory dawnych czasów”. Kilka uwag o przekładach dramatów Ibsena na język polski

Data publikacji: 30.06.2016

Przekładaniec, 2015, Numer 31 – Przekład na scenie, s. 107 - 124

https://doi.org/10.4467/16891864PC.15.023.4952

Autorzy

Katarzyna Maćkała
Instytut Sztuki PAN
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

„Upiory dawnych czasów”. Kilka uwag o przekładach dramatów Ibsena na język polski

Abstrakt

Although Ibsen’s plays are frequently staged in Polish theatres, the performances rarely become successful and Ibsen’s works are watched and read by very few. The fact that in post war Poland Ibsen was translated very rarely seems to be essential for finding the reason why his reception in Poland is so difficult. Ever since the first premiere of Ibsen’s play in Polish most of his works have been translated not from the original language – A Doll’s House was translated directly from Norwegian only in 2006 and Peer Gynt has never been translated from Norwegian. The problem of a small number of translations evokes another difficulty: the fewer texts we have, the quicker they become out-of-date and not playable. The dated language of the texts was a serious problem for Polish theatres already in the interwar time. After the war most of the newly published translations (1956 and 1958) were not from Norwegian, which is why until the late nineteen sixties Krogstad was Günther in Polish and Thorvald was called Robert. In the second part of the 20th century no more translations were produced, so theatres used the versions from the nineteen fifties while cutting the texts heavily to deal with archaic language. Surprisingly enough, after the first premiere based on the new translation of A Doll’s House in 2006, theatres returned to the old version. The most important questions to be asked in such situation are about the quality of the new texts and about the significance of translating in the process of theatre reception.

Bibliografia

Augustynowicz A. 2008. Dramat uprzedmiotowienia (wywiad), „Polska. Głos Wielkopolski” 13.11.

?. 1883. „Biblioteka Warszawska” 1.

Boy-Żeleński T. 1969. Pisma, t. XXVI, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Brończyk K. 1955. Ibsen na Śląsku, „Tygodnik Powszechny” 2.

Danielewski C. 1882. Nora. Dramat trzech aktach po szwedzku. Opracowanie Cyryla Danielewskiego, Warszawa: Wydawnictwo Dzieł Tanich A. Wiślickiego.

F.L. 1935. teatrów, „Naprzód” 10.04.

Fenikowski F. 1954. Dom lalki. Dramat Henryka Ibsena, „Dziennik Bałtycki” 65.

Fik M., 1983. Przeciw, czyli za, Warszawa: Czytelnik.

Frühling J. 1964. moim kalejdoskopie, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

g. 1935. „Express Ilustrowany” 8.04.

Ibsen H. 1956. Dramaty, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Ibsen H. 1958. Dramaty, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Ibsen H. 1967. Peer Gynt: poemat dramatyczny, przeł. Z. Krawczykowski, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Ibsen H. 2006. Nora, przeł. A. Marciniakówna, Warszawa: czuły barbarzyńca.

Ibsen H. 2009. Mały Eyolf, przeł. A. Sawicka, w: M. Borowski (red.), Kon-teksty. Ibsen, Fosse, Loher, Kraków: Panga Pank.

Ibsen H. 2014. Dramaty wybrane, przeł. A. Marciniakówna, Warszawa: czuły barbarzyńca.

K.M. 1928. Występy Aleksandra Moissiego, „Nowy Dziennik” 92.

K[asprowicz] J. 1905, „Słowo Polskie” 74.

K[rzemiński] S. 1882. „Bluszcz” 11.

Kaczmarek W., Michalczuk J. (red.), 2004, Dramat obcy Polsce XIX XX wieku, Lublin: Wydawnictwo KUL.

Kłańska M., 2006. Symbolical or Symbolic. Ibsen’s Translations into Polish: The Example of Doll’s House and Literary Criticism of his Works in Poland, w: K. Brynhildsvoll, L. Sokół, B. Kalnačs (eds.), Ibsen Reception in Poland and the Baltic Countries, Oslo: Centre for Ibsen Studies, University of Oslo, 171–194.

Krysztofiak M. 1996. Przekład literacki we współczesnej translatoryce, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Lewko M. 1996. Obecność Skandynawów polskiej kulturze teatralnej latach 1876–1918, Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

M.St. 1928. Występy A. Moissi’ego, „Nowa Reforma” 77.

Michalik J. 1971. Twórczość Ibsena sądach krytyki polskiej 1875–1906, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Newmark P. 1988. Textbook of Translation, New York: Prentice Hall.

Nowy Teatr Krakowie. 2009. Materiały festiwalu Re-kreacje: Ibsen.

Partyga E. 2009. Ibsen zagubiony przekładach, „Teatr” 12.

Smidt K. 2000. Ibsen Translated, Oslo: Solum Forlag.

Święcicki J.A. 1882. Henryk Ibsen, „Tygodnik Powszechny” 326.

Terlecki T. 1935. „Pion” 15.

Wrzesień A. [A. Lange] 1905. Literatura współczesna Norwegii, „Bluszcz” 37.

Wysocki A. 1907. „Gazeta Lwowska” 49.

Informacje

Informacje: Przekładaniec, 2015, Numer 31 – Przekład na scenie, s. 107 - 124

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

„Upiory dawnych czasów”. Kilka uwag o przekładach dramatów Ibsena na język polski

Angielski:

“Ghosts of Old Days”. Some Remarks on Translating Ibsen’s Plays into Polish

Autorzy

Publikacja: 30.06.2016

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Katarzyna Maćkała (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski