FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

"Translator of Tylor and Morgan" – Aleksandra Bąkowska and her Social Activities

Data publikacji: 05.09.2012

Przekładaniec, Numery anglojęzyczne, Issue 24/2010 – Feminism and translation, s. 48 - 86

https://doi.org/10.4467/16891864ePC.12.004.0566

Autorzy

Agata Zawiszewska-Semeniuk
Uniwersytet Szczeciński
al. Papieża Jana Pawła II 22a, Szczecin, Polska
https://orcid.org/0000-0002-8098-5748 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

"Translator of Tylor and Morgan" – Aleksandra Bąkowska and her Social Activities

Abstrakt

The article is about the friendship and social activity of two important female representatives of the Polish emancipation movement at the turn of the 19th century: Aleksandra Bąkowska, aristocrat and owner of the Gołotczyzna estate as well as translator of early American anthropological works, and Paulina Kuczalska- Reinschmit, impoverished noblewoman, leader of the suffragist movement in the Polish Kingdom. Both women were inspired by the ideas of Lewis Henry Morgan, the researcher of the Iroquois culture and the author of, among others, Ancient Society (1877), in which he described and compared different systems of kinship in pre- and non-Christian cultures. Bąkowska translated this book into Polish in 1887, which triggered a discussion among early Polish sociologists, anthropologists and cultural philosophers, most importantly about the issue of the historicity of the institution of monogamian marriage and patriarchal family. Bąkowska turned a part of the Gołotczyzna estate into a school for country girls founded on the principles resembling the communist community of rights and obligations as described by L.H. Morgan based on the observation of Indian tribes. Kuczalska-Reinschmit, on the other hand, established the Polish Women Emancipation Association in Warsaw, whose seat – with a reading room, a lending library, a lecture hall – was also organized as a community, mainly for women. Both initiatives led to the dissemination of emancipation ideas in the Polish Kingdom before WWI and contributed to the principle of equality of rights for men and women inscribed in the new Polish constitution of 1918.

Bibliografia

Anczyc, W. 1888. “Społeczeństwa pierwotne” [Ancient Societies]. Przegląd Literacki ——— 1888b. “Społeczeństwa pierwotne” [Ancient Societies]. Przegląd Literacki 10.

Bebel, A. 1897. Kobieta i socjalizm [Woman and Socialism]. London: Związek Zagraniczny Socjalistów Polskich.

——— 1897a. Kobieta w przeszłości, teraźniejszości i przyszłości [Woman in the Past, Present and Future]. London: Związek Zagraniczny Socjalistów Polskich.

——— 1933. Szkice o kobiecie i socjalizmie [Sketches on Woman and Socialism]. Ed. D. Kłuszyńska. Warszawa: Redakcja Robotnika.

——— 1904. Historia rozwoju ruchu kobiecego [A History of the Development of the Emanicpation Movement]. Ed. J. Oksza. Kraków: Gebethner.

Braun, L. 1908. Kobiety i polityka [Women and Politics]. Kraków: W. Teodorczyk.

——— 1904. Historia rozwoju ruchu kobiecego, podług oryginału oprac. i uzup. J. Oksza [History of the Women's Movement. Edited by J. Oksza. Supplement to The Illustrated Weekly]. Kraków–Warszawa (dodatek do “Tygodnika Ilustrowanego”).

Brykalska, M. 1987. Aleksander Świętochowski. Biografi a [A Biography], vols 1–2. Warszawa: PIW.

——— 1974. Aleksander Świętochowski. Redaktor Prawdy [Editor-in-chief of Prawda]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Chlebowski, B. 1881. Gołotczyzna, Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego i innych Krajów Słowieńskich [Geographical Dictionary of the Kingdom of Poland and Other Slavic Countries], vol. 2. Warszawa: F. Sulimierski, W. Walewski.

Chrobak, T. 1998. Filozofi czne przesłanki agraryzmu. Studium wybranych zagadnień [Philosophical Foundations of Agrarianism. A Study of Selected Issues]. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.

Chwalewik, E. 1908. Ekonomiczne czynniki ruchu kobiecego [Economic Factors in the Emancipation Movement]. Warszawa: L. Biliński, W. Maślankiewicz.

Ciechomska, M. 1996. Od matriarchatu do feminizmu [From Matriarchy to Feminism]. Poznań: Brama–Książnica Włóczęgów i Uczonych.

Engels, F. 1906. Pochodzenie rodziny, własności prywatnej i państwa. W związku z badaniami Lewisa H. Morgana [The Origin of the Family, Private Property and the State: In the Light of the Researches of Lewis H. Morgan]. Trans. J. Warska. Warszawa: Biblioteka Naukowa.

——— 1885. Początki cywilizacji. Na zasadzie i jako uzupełnienie badań Lewisa H. Morgana [The Origins of Civilisation. Based on and Expanding on the Research of Lewis H. Morgan]. Trans. J.F. Wolski J.F. [L. Krzywicki]. Paris–Leipzig: H. Le Soudier.

——— 1887. “Komentarz” [Commentary]. Trans. L. Krzywicki. In: L.H. Morgan, Ancient Society or Researches in the Lines of Human Progress from Savagery through Barbarism to Civilization. Trans. A.B. Warszawa: Prawda.

Gołębiowski B. 1994. Cywilizacja Słońca. O aktualności i perspektywach idei Polskich Uniwersytetów Ludowych Zofi i i Ignacego Solarzów [The Civilisation of the Sun. On the Actuality and the Perspectives of the Idea of Polish Folk High Schools by Zofi a and Ignacy Solarz]. Warszawa: FPUL.

Gomme L.G. 1901. Folklor w etnologii [Folklore in Ethnology]. Trans. A. Bąkowska. Warszawa: K. Kowalewski.

Górnicka-Boratyńska, A. 2001. Stańmy się sobą. Cztery projekty emancypacji (1864– 1939) [Let Us Become Ourselves. Four Projects of Emancipation (1864–1939)]. Hulewicz, J. 1971. “Kuczalska-Reinschmit Paulina (1859–1921).” Polski Słownik Biografi czny [Polish Dictionary of Biographies] XVI, 69–70. Kraków: PAN.

Janiak-Jasińska A., K. Sierakowska, A. Szwarc, eds. 2008. Działaczki społeczne, feministki, obywatelki [Female Social Activists, Feminists, Citizens], vol. 1: Samoorganizowanie się kobiet na ziemiach polskich do 1918 roku (na tle porównawczym) [Self-organization of Women in the Polish Lands until 1918 (A Comparative Perspective)]. Warszawa: Neriton.

———2009. Działaczki społeczne, feministki, obywatelki, vol. 2: Samoorganizowanie się kobiet na ziemiach polskich po 1918 roku (na tle porównawczym) [Self-organization of Women in the Polish Lands after 1918 (A Comparative Perspective)]. Warszawa: Neriton.

Klemensiewiczowa, J. 1961. Przebojem ku wiedzy: wspomnienia jednej z pierwszych studentek krakowskich z XIX wieku [Taking Knowledge by Storm: Reminiscences of One of the Earliest Female Students of the University in Kraków]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Krajewska z Kosmowskich, T. 1989. Pamiętniki [Memoirs]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Krzywicki, L. 1887. “Przełom w socjologii. Cz. II” [A Revolution in Sociology. Part Two]. Prawda 19, 220.

——— 1887a. “Przełom w socjologii. Cz. III” [A Revolution in Sociology. Part Three]. Prawda 20, 231–232.

——— 1887b. “Objaśnienie i dopełnienie Marksa–Engelsa” [Explanation and Addenda by Marx–Engels]. In: Morgan L.H. 1887. Społeczeństwo pierwotne czyli badanie kolei ludzkiego postępu od dzikości przez barbarzyństwo do cywilizacji. Trans. A.B. Warszawa: Prawda.

——— 1959. Wspomnienia [Remiscences], vol. 3, Warszawa: Czytelnik.

Lech, A. 1991. Agraryzm wiciowy [Agrarianism of the Country Youth Movement in Poland]. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Lewandowski, E. 1984. Bratniacy [The Bratne Community]. Gołotczyzna: Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego.

Mahrburg, A. 1889. “Z powodu Antropologii Tylora” [In response to Tylor’s Anthropology]. Świat 23, 535, 537.

——— 1889a. “Z powodu Antropologii Tylora” [In response to Tylor’s Anthropology]. Świat 24, 572–573.

Miłkowski, S. 1988. Pisma publicystyczne 1930–1939 [Journalistic Writings]. Ed. W. Piątkowski. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Morgan L.H. 1887. Społeczeństwo pierwotne czyli badanie kolei ludzkiego postępu od dzikości przez barbarzyństwo do cywilizacji [Ancient Society, Or Researches in the Lines of Human Progress from Savagery through Barbarism to Civilization]. Trans. A.B. (Objaśnienie i uzupełnienie Marksa-Engelsa. [Explanation and Comments by Marx–Engels]. Trans. L. Krzywicki. Warszawa: Prawda.

Pachucka, R. 1958. Pamiętniki z lat 1886–1914 [Memoirs of 1886–1914]. Ed. J. Hulewicz J. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Piątkowski, W. 1983. Myśl agrarystyczna Stanisława Miłkowskiego [The Agrarian Thought of Stanisław Miłkowski]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Popławski, F. 1985. Polski Uniwersytet Ludowy [Polish Folk High Schools]. Warszawa: Wydawnictwa Spółdzielcze.

Poraj S., 1909. “Nowa szkoła dla włościanek” [A New School for Country Girls]. Prawda 26, 10–11.

Richter, E. 1892. Wizerunki przyszłości socjalistycznej (podług zasad Bebla) [Images of a Socialist Future (According to Bebel’s Principles)]. Trans. S. Ptaszyński. Poznań: Dziennik Poznański.

Solarzowa, Z. 1985. Mój pamiętnik [My Diary]. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.

Stempowski, S. 1953. Pamiętniki (1870–1914) [Memoirs]. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Sto lat szkół w Gołotczyźnie [A Centennial of Schools at Gołotczyzna]. 2009. Gołotczyzna: Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego.

Szacki, J. 2006. Historia myśli socjologicznej [A History of Sociological Thought]. Warszawa: PWN.

Szymański, J. 1991. “U progu agraryzmu” [At the Threshold of Agrarianism], Wieś i Państwo 1. Świętochowski, A. 1880. Pamiętnik [Diary]. Warszawa: Nowiny.

——— 1884. “Morgan – Marks – Engels. Początek rodziny, własności i państwa” [Morgan – Marx – Engels. Origins of Family, Property and State]. Prawda 1884, 51. v 1910. “List otwarty w sprawie Kruszynka” [Open letter in the matter of Kruszynek]. Prawda 11.

——— 1910a. “Kultura ludu” [The Culture of the People]. Kultura Polska 2.

——— 1910b. “Pokłosie” [Gleanings]. Kultura Polska 3.

——— 1910c. “Z czasopism polskich” [From Polish Periodicals]. Kultura Polska 8.

——— 1910d, “Ferma gołocka” [The Gołotczyzna Farm]. Prawda 48.

——— 1911. “Dla ludu” [For the People]. Kultura Polska 4.

——— 1912. “O synów chłopskich” [For the Sake of Peasant’s Sons]. Kultura Polska 9.

——— 1913. “Okulary chłopskie” [Peasant Spectacles]. Humanista Polski 3.

——— 1925–1928. Historia chłopów polskich w zarysie [History of Polish Peasants. An Outline] vols 1-2. Lwów-Poznań: Wydawnictwo Polskie.

——— 1929. Nałęcze. Warszawa: Trzaska, Evert i Michalski.

Tylor, E.B. 1889. Antropologia. Wstęp do badania człowieka i cywilizacji. (Z rysunkami) [Anthropology: An Introduction to the Study of Man and Civilization. (With fi gures)]. Trans. A. Bąkowska. Warszawa: Prawda.

Tylor, E.B. 1897. O metodzie badań instytucji w zastosowaniu do praw małżeństwa i pochodzenia [On a Method of Investigating the Development of Institutions; Applied to Laws of Marriage and Descent]. Trans. A. Bąkowska. Warszawa: Wisła.

Walczewska, S. 1998. Damy, rycerze, feministki. Kobiecy dyskurs emancypacyjny w Polsce [Ladies, Knights, Feminists. Women’s Discourse on Emancipation]. Kraków: Fundacja Efka.

Żarnowska A., A. Szwarc A. 1990–2006. Kobieta i… [Woman and…] I–IX. Warszawa: DIG. “Antropologia społeczna” [Social Anthropology]. 2005. Ed. G. Marshall. Polish edition: M. Tabin. Słownik socjologii i nauk społecznych [A Dictionary of Sociology and Social Sciences]. Warszawa: PWN 17.
 

Informacje

Informacje: Przekładaniec, Numery anglojęzyczne, Issue 24/2010 – Feminism and translation, s. 48 - 86

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

"Translator of Tylor and Morgan" – Aleksandra Bąkowska and her Social Activities

Angielski:

"Translator of Tylor and Morgan" – Aleksandra Bąkowska and her Social Activities

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-8098-5748

Agata Zawiszewska-Semeniuk
Uniwersytet Szczeciński
al. Papieża Jana Pawła II 22a, Szczecin, Polska
https://orcid.org/0000-0002-8098-5748 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Szczeciński
al. Papieża Jana Pawła II 22a, Szczecin, Polska

Publikacja: 05.09.2012

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Agata Zawiszewska-Semeniuk (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Angielski