FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Tłumacz wobec tabu. Polskie przekłady Otchłani Leonida Andrejewa

Data publikacji: 20.02.2014

Przekładaniec, 2013, Numer 27 – Przekład prozy, s. 168 - 185

https://doi.org/10.4467/16891864PC.13.009.1291

Autorzy

Kinga Rozwadowska
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
https://orcid.org/0000-0002-6279-0082 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Tłumacz wobec tabu. Polskie przekłady Otchłani Leonida Andrejewa

Abstrakt

Translator and Taboo: Polish Versions of Leonid Andreyev’s The Abyss

This article presents a comparative analysis of three Polish translations of The Abyss by the Russian modernist Leonid Andreyev, prepared by Idalia Badowska, Henryk and Jan Zbierzchowski as well as Józef Mondschein. The analysis focuses on manipulation in translation, both cultural and socio-political. The Polish paratext – either in the form of translator’s preface or letters by main characters – reveals the translators’ intentions and strategies; moreover, it informs about the reception of Andreyev’s short story with its shocking topic and inventive form. These comments suggest also why the story had been chosen for translation in the fi rst place. It seems that the questions of taboo were important to the translators, who approached them differently. For instance, the female subject is ignored (Zbierzchowscy), objectifi ed (Mondschein) or sublimed (Badowska). In Andreyev’s short story, woman’s body is described in pre-expressionist terms, whereas the protagonists’ feelings are presented in an impressionist way. The article argues that the translation of such styles is also an important aspect of manipulation. What is more, the translators’ confrontation with the new-born aesthetics refl ects (in micro-scale) changes in the literary language of the Young Poland, where expressionism was hardly noticeable.

Bibliografia

Andrejew L. 1906. Otchłań, w: Godziny więzienne. Zakazane utwory Gorkiego, Andriejewa i Korolenki, przeł. J. Mondschein, Warszawa: Druk Piotra Laskauera i Sp.

––––– 1906. Otchłań, w: L. Andrejew, Smutna książka, przeł. I. Badowska, Warszawa: Jan Fiszer.

––––– 1906. Życie O. Wasyla – Otchłań. Dwie nowele, przeł. H. i J. Zbierzchowscy, Lwów: nakł. W. Podwińskiego.

––––– 2008. Бездна, w: L. Andrejew, Романы. Повести. Рассказы, Moskwa: ЭКСМО, s. 604–617. Opracowania

Balcerzan E. 1968. Poetyka przekładu artystycznego, „Nurt” 8, red. K. Kostyrko, s. 23–26.

––––– 1998. Literatura z literatury, Katowice: Śląsk.

Bezzubov V. 1984. Leonid Andreev i traditsii ruskogo realizma, Tallin: ЭЭСТИ РААМАТ.

Bilczewski T. 2010. Komparatystyka i interpretacja. Nowoczesne badania porównawcze wobec translatologii, Kraków: Universitas.

Gajewska A. 2012. Przekład i kłopoty z płcią, w: W. Bolecki, E. Kraskowska (red.), Kultura w stanie przekładu. Translatologia – komparatystyka – trans kulturowość, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. Wydawnictwo, s. 215–226.

Heydel M. 2009. Zwrot kulturowy w badaniach nad przekładem, „Teksty Drugie” 6, R. Nycz (red.), s. 28–29.

Kapuścik J. 1989. Leonid Andriejew. Wymiar światopoglądowy twórczości, Kraków: nakł. Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Kotkiewicz A.. 2000. Z dziejów ekspresjonizmu rosyjskiego. Opowiadania Leonida Andriejewa, Kraków: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pedagogicznej.

Legeżyńska A. 1999. Tłumacz i jego kompetencje autorskie, Warszawa: PWN.

Malej I. 1997. Impresjonizm w literaturze rosyjskiej na przełomie XIX i XX wieku. Wybrane zagadnienia, Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Paszkiewicz A. 1992. Problematyka uniwersalna we wczesnej twórczości Leonida Andriejewa, „Prace Naukowe Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach.

Rusycystyczne Studia Literaturoznawcze. 17. Uniwersalizm w literaturze rosyjskiej” 1313, P. Fast (red.), Katowice, s. 35–46.

Tokarz B. 2012. Przekład artystyczny w perspektywie transwersalnej, w: W. Bolecki, E. Kraskowska (red.), Kultura w stanie przekładu. Translatologia – komparatystyka – transkulturowość, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, s. 143–156.

Walczak J. 2009. Tendencje rozwojowe współczesnego przekładoznawstwa, „Poradnik Językowy” 5, S. Dubisz (red.), Warszawa, 18–32.

Informacje

Informacje: Przekładaniec, 2013, Numer 27 – Przekład prozy, s. 168 - 185

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Tłumacz wobec tabu. Polskie przekłady Otchłani Leonida Andrejewa

Angielski:

Tłumacz wobec tabu. Polskie przekłady Otchłani Leonida Andrejewa

Autorzy

https://orcid.org/0000-0002-6279-0082

Kinga Rozwadowska
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
https://orcid.org/0000-0002-6279-0082 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

Publikacja: 20.02.2014

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Kinga Rozwadowska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski