Przekład jako przedmiot przedstawiający: ku ontologicznej definicji przekładu
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTETranslation as a representing object: Towards an ontological definitione of translation
Data publikacji: 03.02.2017
Przekładaniec, 2016, Numer 32, s. 194 - 210
https://doi.org/10.4467/16891864PC.16.012.6552Autorzy
Przekład jako przedmiot przedstawiający: ku ontologicznej definicji przekładu
The paper has a theoretical character. An attempt is made to grasp and define translation in its essence in accordance with Roman Ingarder’s phenomenological theory of the literary work of art. Even in ancient times it was believed that translation was imitation. In some contemporary translation theories translation is compared to an image (cf. Paepcke, Tabakowska). This prompts the author to ask how that metaphorical term relates to the translation, what common characteristics can be established and what is the difference between them. Their most important common feature is that they are representations. Their qualities also include simultaneous similarity and similarity disorder, transitivity, the connection with the original (the transcendental aspect) and the self-directedness, liberation from the original (the immanent aspect).
In the second part of the paper, the concept of translation as an object representing the original is proposed in accordance with Ingarden’s concept of the represented object. For example, the following aspects are discussed: the concealment of heterogeneity to the original by the translation, its presumption to be what it is not, the pretense of authenticity and the aspect of the illusory. With regard to the translation series, the question is asked in which the divergence of the representations is founded and which of the representations can claim to be like the original. Particular attention is paid to spots of indeterminacy and opalization. The difference between translation versions is inter alia due to different make-up of spots of indeterminacy wherein the important role is played by the translators’ reflection (their intelligence, erudition, intuition), their imagination (the ability to construct images) and their experiences (their memory). Finally, an ontological definition of translation is formulated, which clearly distinguishes translation from other operations on texts, such as adaptation and summary.
Balcerzan E. 1977. Pisarze polscy o sztuce przekładu 1440–1974. Antologia, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
–––– 1968/2013. Poetyka przekładu artystycznego, w: M. Heydel, P. Bukowski (red.), Polska myśl przekładoznawcza. Antologia, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 103–118.
Barańczak S. 2004. Ocalone w tłumaczeniu. Szkice o warsztacie tłumacza poezji z dodatkiem małej antologii przekładów-problemów. wyd. III, popr. i znacznie rozszerzone, Kraków: Wydawnictwo a5.
Benjamin W. 1975. Twórca jako wytwórca, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Dąmbska-Prokop U. 2000. Wprowadzenie, w: U. Dąmbska-Prokop (red.), Mała Encyklopedia Przekładoznawstwa, Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Języków Obcych i Ekonomii, s. 11–25.
Doda-Wyszyńska A. 2012. Inwazja ikonoklastów. Filozofia przedstawienia Jacques’a Rancière’a, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych.
Hejwowski K. 2004. Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa: PWN.
Hermans T. 2009. Przekład, zadrażnienie i rezonans, przeł. M. Heydel, w: M. Heydel, P. Bukowski (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia. Kraków: Znak, s. 297–315.
Ingarden R. 1955. O tłumaczeniach, w: M. Rusinek (red.), O sztuce tłumaczenia, Wrocław: Zakład im. Ossolińskich, s. 127–190.
–––– 1988. O dziele literackim. Badania z pogranicza ontologii, teorii języka i filozofii literatury, Warszawa: PWN.
Kozak J. 2009. Przekład literacki jako metafora. Między logos a lexis, Warszawa: PWN.
Krzeszowski T.P. 1981. Tłumaczenie jako czynność pragmatyczna, w: F. Grucza (red.), Glottodydaktyka a translatoryka, Warszawa: PWN, s. 31–42.
Kubaszczyk J. 2013. Przekład dzieła literackiego jako konkretyzacja, „Scripta Neophilologica Posnaniensia” XIII, s. 37–54.
Lefevere A. 2009. Ogórki Matki Courage, przeł. A. Sadza, w: M. Heydel, P. Bukowski (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Kraków: Znak, s. 223–246.
Lukszyn J. (red.). 1993/1998. Tezaurus terminologii translatorycznej, Warszawa: PWN.
Ochman K. 2010. Krytyka przekładu w starożytnym Rzymie. Aulus Gelliusz, Noce attyckie, „Przekładaniec” 21, s. 38–54.
Paepcke F. 2009. Rozumienie tekstu a przekład, przeł. G. Sowinski, w: M. Heydel, P. Bukowski (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Kraków: Znak, s. 337–346.
Rancière J. 2007. Estetyka jako polityka, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Reiß K., Vermeer H.J. 2013. Towards a General Theory of Translational Action: Skopos Theory Explained, Manchester: St. Jerome Publishing.
Schreiber M. 1993. Übersetzung und Bearbeitung. Zur Differenzierung und Abgrenzung des Übersetzungsbegriffs, Tübingen: Narr.
Tabakowska E. 2001. Językoznawstwo kognitywne a poetyka przekładu, przeł. A. Pokojska, Kraków: Universitas.
Wojtasiewicz O. 1957/1996. Wstęp do teorii tłumaczenia, Warszawa: Wydawnictwo TEPIS.
Słownik języka polskiego PWN, http://sjp.pwn.pl/ (dostęp: 20.12.2016).
Słownik języka polskiego, http://sjp.pl/ (dostęp 20.12.2016).
Informacje: Przekładaniec, 2016, Numer 32, s. 194 - 210
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Przekład jako przedmiot przedstawiający: ku ontologicznej definicji przekładu
Translation as a representing object: Towards an ontological definitione of translation
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań, Poland
Publikacja: 03.02.2017
Status artykułu: Otwarte
Licencja: Żadna
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
AngielskiLiczba wyświetleń: 2137
Liczba pobrań: 2745