FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Translation as a representing object: Towards an ontological definitione of translation

Data publikacji: 03.02.2017

Przekładaniec, 2016, Numer 32, s. 194 - 210

https://doi.org/10.4467/16891864PC.16.012.6552

Autorzy

Joanna Kubaszczyk
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań, Poland
https://orcid.org/0000-0003-0158-8267 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Przekład jako przedmiot przedstawiający: ku ontologicznej definicji przekładu

Abstrakt

The paper has a theoretical character. An attempt is made to grasp and define translation in its essence in accordance with Roman Ingarder’s phenomenological theory of the literary work of art. Even in ancient times it was believed that translation was imitation. In some contemporary translation theories translation is compared to an image (cf. Paepcke, Tabakowska). This prompts the author to ask how that metaphorical term relates to the translation, what common characteristics can be established and what is the difference between them. Their most important common feature is that they are representations. Their qualities also include simultaneous similarity and similarity disorder, transitivity, the connection with the original (the transcendental aspect) and the self-directedness, liberation from the original (the immanent aspect).

In the second part of the paper, the concept of translation as an object representing the original is proposed in accordance with Ingarden’s concept of the represented object. For example, the following aspects are discussed: the concealment of heterogeneity to the original by the translation, its presumption to be what it is not, the pretense of authenticity and the aspect of the illusory. With regard to the translation series, the question is asked in which the divergence of the representations is founded and which of the representations can claim to be like the original. Particular attention is paid to spots of indeterminacy and opalization. The difference between translation versions is inter alia due to different make-up of spots of indeterminacy wherein the important role is played by the translators’ reflection (their intelligence, erudition, intuition), their imagination (the ability to construct images) and their experiences (their memory). Finally, an ontological definition of translation is formulated, which clearly distinguishes translation from other operations on texts, such as adaptation and summary.

Bibliografia

Balcerzan E. 1977. Pisarze polscy sztuce przekładu 1440–1974. Antologia, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

–––– 1968/2013. Poetyka przekładu artystycznego, w: M. Heydel, P. Bukowski (red.), Polska myśl przekładoznawcza. Antologia, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, s. 103–118.

Barańczak S. 2004. Ocalone tłumaczeniu. Szkice warsztacie tłumacza poezji dodatkiem małej antologii przekładów-problemów. wyd. III, popr. znacznie rozszerzone, Kraków: Wydawnictwo a5.

Benjamin W. 1975. Twórca jako wytwórca, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Dąmbska-Prokop U. 2000. Wprowadzenie, w: U. Dąmbska-Prokop (red.), Mała Encyklopedia Przekładoznawstwa, Częstochowa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Języków Obcych Ekonomii, s. 11–25.

Doda-Wyszyńska A. 2012. Inwazja ikonoklastów. Filozofia przedstawienia Jacques’Rancière’a, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Wydziału Nauk Społecznych.

Hejwowski K. 2004. Kognitywno-komunikacyjna teoria przekładu, Warszawa: PWN.

Hermans T. 2009. Przekład, zadrażnienie rezonans, przeł. M. Heydel, w: M. Heydel, P. Bukowski (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia. Kraków: Znak, s. 297–315.

Ingarden R. 1955. tłumaczeniach, w: M. Rusinek (red.), sztuce tłumaczenia, Wrocław: Zakład im. Ossolińskich, s. 127–190.

–––– 1988. dziele literackim. Badania pogranicza ontologii, teorii języka filozofii literatury, Warszawa: PWN.

Kozak J. 2009. Przekład literacki jako metafora. Między logos a lexis, Warszawa: PWN.

Krzeszowski T.P. 1981. Tłumaczenie jako czynność pragmatyczna, w: F. Grucza (red.), Glottodydaktyka translatoryka, Warszawa: PWN, s. 31–42.

Kubaszczyk J. 2013. Przekład dzieła literackiego jako konkretyzacja, „Scripta Neophilologica Posnaniensia” XIII, s. 37–54.

Lefevere A. 2009. Ogórki Matki Courage, przeł. A. Sadza, w: M. Heydel, P. Bukowski (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Kraków: Znak, s. 223–246.

Lukszyn J. (red.). 1993/1998. Tezaurus terminologii translatorycznej, Warszawa: PWN.

Ochman K. 2010. Krytyka przekładu starożytnym Rzymie. Aulus Gelliusz, Noce attyckie, „Przekładaniec” 21, s. 38–54.

Paepcke F. 2009. Rozumienie tekstu przekład, przeł. G. Sowinski, w: M. Heydel, P. Bukowski (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Kraków: Znak, s. 337–346.

Rancière J. 2007. Estetyka jako polityka, Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.

Reiß K., Vermeer H.J. 2013. Towards General Theory of Translational Action: Skopos Theory Explained, Manchester: St. Jerome Publishing.

Schreiber M. 1993. Übersetzung und Bearbeitung. Zur Differenzierung und Abgrenzung des Übersetzungsbegriffs, Tübingen: Narr.

Tabakowska E. 2001. Językoznawstwo kognitywne poetyka przekładu, przeł. A. Pokojska, Kraków: Universitas.

Wojtasiewicz O. 1957/1996. Wstęp do teorii tłumaczenia, Warszawa: Wydawnictwo TEPIS.

Słownik języka polskiego PWN, http://sjp.pwn.pl/ (dostęp: 20.12.2016).

Słownik języka polskiego, http://sjp.pl/ (dostęp 20.12.2016).

Informacje

Informacje: Przekładaniec, 2016, Numer 32, s. 194 - 210

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Przekład jako przedmiot przedstawiający: ku ontologicznej definicji przekładu

Angielski:

Translation as a representing object: Towards an ontological definitione of translation

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-0158-8267

Joanna Kubaszczyk
Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań, Poland
https://orcid.org/0000-0003-0158-8267 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet im. Adama Mickiewicza, Wieniawskiego 1, 61-712 Poznań, Poland

Publikacja: 03.02.2017

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Joanna Kubaszczyk (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Angielski