FAQ
logotyp Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie

Od przekładu intersemiotycznego do intersemiotycznych aspektów tłumaczenia

Data publikacji: 29.11.2017

Przekładaniec, 2017, Numer 34 – Słowo i obraz w przekładzie 1, s. 7 - 35

https://doi.org/10.4467/16891864PC.17.001.8207

Autorzy

Marta Kaźmierczak
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
https://orcid.org/0000-0003-2925-0209 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Od przekładu intersemiotycznego do intersemiotycznych aspektów tłumaczenia

Abstrakt

The paper outlines a distinction between several allied notions related to intersemioticity, polysemioticity and translation, with examples pertaining to the indicated categories. It begins with an overview of how Roman Jakobson’s concept of intersemiotic translation has been re-interpreted and broadened to account for more types of transformations and new modes of expression. Secondly, non-identity of referentiality and transmutation is indicated. Next, the notion of intersemiotic complementation is proposed for the instances that involve adding a new code to an existing work rather than changing its code. A distinction is also drawn between intersemiotic translation and intersemiotic aspects or contexts of interlingual translation (of a polysemiotic work or a verbal text which refers to non-discursive media). It is emphasized that it is this last category that deserves the attention of translation scholars, and some particular areas of interest are enumerated.

Bibliografia

Adamczyk-Garbowska M. 1988. Polskie tłumaczenia angielskiej literatury dziecięcej. Problemy krytyki przekładu, Wrocław: Ossolineum.

Altenberg T., Owen R.J. 2015. Comics and Translation: Introduction, „New Readings” 15, red. T. Altenberg, R. J. Owen, s. i–iv.

Anderson S. et al. (red.). 2004. Collins English Dictionary. 8th edition, Glasgow: Harper Collins.

Andriolli M.E. 1955. Ilustracje do „Pana Tadeusza”, Warszawa: Wydawnictwo Sztuka.

Anyango C., Mairowitz D.Z. 2010. Heart of Darkness. Adapted from the original novel by Joseph Conrad, London: SelfMadeHero.

––––– 2011. Hart der duisternisNaar de roman van Joseph Conrad, przeł. B. Heijne, Amsterdam: Atlas.

Baker M. 1998. Introduction, w: M. Baker, K. Malmkjær (red.), Routledge Encyclopedia of Translation Studies, London: Routledge, s. xiii–xviii.

Balcerzan E. 2011. Tłumaczenie jako „wojna światów”. kręgu translatologii komparatystyki, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, wyd. 3.

Bałuk-Ulewiczowa T. 2004. Values in the Visual Arts and Untranslatability: Powerless Pastors-Faithful and Wolves in Sheep’s Clothing, w: O. Kubińska, W. Kubiński (red.), Przekładając nieprzekładalne, t. 2, Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, s. 101–108.

Barańczak A. 1983. Słowo piosence. Poetyka współczesnej piosenki estradowej, Wrocław: Ossolineum–PAN.

Barańczak S. 2004. Mała antologia przekładów-problemów...: William Shakespeare, „It was lover and his lass”, w: S. Barańczak, Ocalone tłumaczeniu, Kraków: a5, wyd. 3, s. 341–342, 457.

Benecke B. 2004. Audio-Description, „Meta” 49 (1), s. 78–80.

Benveniste É. 1977. Semiologia języka, przeł. K. Falicka, w: M. Głowiński (red.), Znak, styl, konwencja, Warszawa: Czytelnik.

Bernstein L. 1998. Serenade after Plato’s „Symposium” (from original LP notes)
w: Bernstein CenturyPrelude, Fugue and Riffs [inne utwory], Sony Classical, s. 6–7, książeczka do płyty CD.

Brzostowska-Tereszkiewicz T. 2016. Modernist Translation: An Eastern European Perspective. Models, Semantics, Functions, Frankfurt am Main: Peter Lang.

Bułhakow M. 1990. Mistrz Małgorzata, przeł. I. Lewandowska, W. Dąbrowski, Wrocław: Ossolineum.

Cattrysse P. 1992. Film (Adaptation) as Translation: Some Methodological Proposals, „Target” 4 (1), s. 53–70.

Cendrars B., Delaunay S. 1913/2008. La Prose du Transsibérien et de la Petite Jehanne de France, red. T. Young, New Haven: Beinecke Rare Book and Manuscript Library – Yale University Press.

Clüver C. 1989. On Intersemiotic Transposition, „Poetics Today” 1 (10), s. 55–90.

Conrad J. 1994. Hart der duisternis, przeł. B. Heijne, Amsterdam: Veen.

––––– 2009. Jądro ciemności, przeł. J. Polak, Poznań: Vesper.

Del Grosso S. 2008. Sequenze. Strategie e dispositivi di traduzione intersemiotica dal romanzo inglese al cinema, Roma: Aracne.

Díaz Cintas J., Desblache L. 2007. Accessibility and/in Translator Training, referat wygłoszony na V Kongresie EST Why Translation Studies Matters, Uniwersytet Lublański, Słowenia, 3–5 września 2007.

Díaz Cintas J. 2005. Audiovisual Translation Today: Question of Accessibility for All, „Translating Today” 4, s. 3–5.

Eco U. 2000. Traduzione e interpretazione, „Versus” 85–86–87, s. 55–100.

Fu L. 2013. Translating Science Illustrations in China, „Translation Studies” 6 (1), s. 78–102.

Genette G. 1982. Palimpsestes. La littérature au second degré, Paris: Seuil.

Gogol M. 1998. Płaszcz, adapt. J. Tuwim, reż. A. Domalik, TVP.

Gonçalves de Assis É. 2015. The Letterer as Translator in Comics Translation
w: N. Mälzer (red.), Comics – Übersetzungen und Adaptionen, Berlin: Frank & Timme, s. 251–267.

Goodwin A. 1993. Dancing in the Distraction Factory: Music Television and Popular Culture, London – New York: Routledge.

Gottlieb H. 2007. Multidimensional Translation: Semantics Turned Semiotics, w: S. Nauert, H. Gerzymisch-Arbogast (red.), Challenges of Multidimensional Translation. Proceedings of the Marie Curie Euroconferences MuTra 2005, Saarbrücken: Saarland University, s. 33–61.

Helman A. 1979. Modele adaptacji filmowej. Próba wprowadzenia problematykę, „Kino” 6, s. 28–30.

Hopfinger M. 1974. Adaptacje filmowe utworów lite­rackich. Problemy teorii interpretacji, Wrocław: Ossolineum.

Imperowicz-Jurczak M. 2014. „Bene nati” interpretacji plastycznej Piotra Stachiewicza, „Przestrzenie Teorii” 22, s. 71–87.

Jakobson R. 1959/2000. On Linguistic Aspects of Translation, w: L. Venuti (red.), The Translation Studies Reader, London: Routledge, s. 113–118.

––––– 1989. Język inne systemy komunikacji, przeł. A. Tanalska, w: poszukiwaniu istoty języka, t. 1, Warszawa: PIW, s. 59–74.

––––– 2009. językoznawczych aspektach przekładu, przeł. L. Pszczołowska, 
w: P. Bukowski, M. Heydel (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Kraków: Znak, s. 43–49.

Jankowski J. 2014. przekładzie komiksu, czyli uwagi teoretyczno-praktyczne tłumaczeniu graficznym, „Między Oryginałem Przekładem” 3 (25), r. XX, s. 67–85.

Kaźmierczak M. 2006. Leśmian po rosyjsku ilustrowany przez Alinę Golachowską, w: P. Fast, P. Janikowski (red.), Dialog czy nieporozumienie? zagadnień krytyki przekładu, Katowice: „Śląsk”, s. 63–84.

––––– 2010. Intertekstualne intersemiotyczne aspekty przekładu poezji Bolesława Leśmiana na języki rosyjski angielski, rozprawa doktorska, Łódź: Uniwersytet Łódzki.

––––– 2015. Typografia przekład, w: W. Bolecki (red.), Sensualność kulturze polskiej. Przedstawienia zmysłów człowieka języku, piśmiennictwie sztuce od średniowiecza do współczesności. Internetowa encyklopedia tematyczna, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. http://sensualnosc.bn.org.pl/pl/articles/typografia-a-przeklad-810/ (dostęp: 8.05.2017).

Kondo M., Wakabayashi J. 1998. Japanese Tradition, w: M. Baker, K. Malmkjær (red.), Routledge Encyclopedia of Translation Studies, London: Routledge, s. 485–494.

Krejtz K. et al. 2012. Multimodal Learning with Audio Description, w: Proceedings of the ACM Symposium on Applied Perception, New York: ACM, s. 83–90.

Larousse 1962. Grand Larousse Encyclopédique en dix volumes, tome sixième (t. 6), Paris: Librairie Larousse.

Liseling-Nilsson S.A. 2012. Kod kulturowy przekład. Na podstawie wybranych utworów Astrid Lindgren ich polskich przekładów, Stockholm: Stockholms universitet.

Lukas K. 2013. Przekład intersemiotyczny, w: W. Bolecki (red.), Sensualność kulturze polskiej, Przedstawienia zmysłów człowieka języku, piśmiennictwie sztuce od średniowiecza do współczesności. Internetowa encyklopedia tematyczna, Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN. http://sensualnosc.bn.org.pl/pl/articles/przeklad-intersemiotyczny-638/ (dostęp: 8.05.2017).

Markowski M.P. 2007. Polska literatura nowoczesna. Leśmian, Schulz, Witkacy, Kraków: Universitas.

Martinec R., Salway A. 2005. System for Image-Text Relations in New (and Old) Media, „Visual Communication” 4 (3), s. 337–371.

McCloud S. 1994. Understanding Comics: The Invisible Art, New York: HarperPerennial.

McFarlane B. 1996. Novel to Film: An Introduction to the Theory of Adaptation, Oxford: Clarendon Press.

Morriconi Ch. 2014. Dante’s Dream: Rossetti’s Reading of the „Vita Nuova” through the Lens of Double Translation, „Nordic Journal of English Studies” 13 (4), s. 56–80.

O’Sullivan E. 2006. Translating Pictures, w: G. Lathey (red.), The Translation of Children’s Literature: Reader, Clevedon, Buffalo, Toronto: Multilingual Matters, s. 113–121.

Oittinen R. 2000. Translating for Children, New York – London: Garland Publishing.

Pánková L., Beebee T.O. 2013. „Dictionary of the Khazars” as Translational Fiction, w: Czech, Slovak and Polish Structuralist Traditions in the Translation Studies Paradigm Today, Uniwersytet Karola Pradze, Prague, 26–29 IX 2013, zeszyt abstraktów, b. pag.

Pawica M. 1996. Przeciw pantranslatologii albo tłumaczeniu synowi matematyki przekładaniu tortu masą, w: M. Filipowicz-Rudek, J. Konieczna-Twardzikowa (red.), Między oryginałem przekładem, t. II: Przekład, jego tworzenie się wpływ, Kraków: Universitas, s. 399–409.

Pisarkowa K. 1998. Pragmatyka przekładu. Przypadki poetyckie, Kraków: IJP PAN.

Popovič A. 2009. Teoria przekładu systemie nauki literaturze, przeł. M. Papierz, 
w: P. Bukowski, M. Heydel (red.), Współczesne teorie przekładu. Antologia, Kraków: Znak, s. 89–106.

Redling E. 2015. The Musicalization of Poetry, w: G. Rippl (red.), The Handbook of Intermediality: Literature – Image – Sound – Music. Berlin: de Gruyter, s. 412–426.

Remael A. 2001. Some Thoughts on the Study of Multimodal and Multimedia Translation, w: Y. Gambier, H. Gottlieb (red.), (Multi)Media Translation, Amsterdam: John Benjamins, s. 13–22.

Robinson M., Davidson G. (red). 1996. Chambers 21st Century Dictionary, Edinburgh: Chambers.

Schwarcz J.H. 1982. The Ways of the Illustrator: Visual Communication in Children’s Literature, Chicago: ALA.

Schogt H.G. 1986. Translation, w: T.A. Sebeok (red.), Encyclopedic Dictionary of Semiotics, vol. 2, Berlin: Mouton de Gruyter, s. 1107–1111.

Skibińska E. 2008. Niedoceniona wartość przymusu. przekładzie pewnego komiksu dla dzieci, w: E. Skibińska, Kuchnia tłumacza, Kraków: Universitas, s. 230–242.

Steiner G. 1975/1998. After Babel: Aspects of Language and Translation, Oxford: Oxford UP, wyd. 3.

Steiner G. 2000. Po wieży Babel. Problemy języka przekładu, przeł. O. Kubińska, W. Kubiński, Kraków: Universitas.

Stam R., Burgoyne R., Flitterman-Lewis S. 2005. New Vocabularies in Film Semiotics, London – New York: Routledge.

Szyłak J. 1999. Komiks kulturze ikonicznej XX wieku, Gdańsk: słowo/obraz terytoria.

Szymczak M. (red.). 2002. Słownik języka polskiego, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Teodorowicz-Hellman E. 1995. Nils Holgerssons resa över Polen: En analys av läsprocessen, „Slovo, Journal of Slavic Languages and Literatures” 44, s. 5–20.

Testa C. 2002. Masters of Two Arts: Re-creation of European Literatures in Italian Cinema, Toronto: Toronto UP.

Tomaszkiewicz T. 2006. Przekład audiowizualny, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Toury G. 1986. Translation: Cultural-Semiotic Perspective, w: T.A. Sebeok (red.), Encyclopedic Dictionary of Semiotics, vol. 2, Berlin: Mouton de Gruyter, s. 1111–1124.

Trivedi H. 2007. Translating Culture vs. Cultural Translation, w: P. St-Pierre, P.C. Kar (red.), In Translation – Reflections, Refractions, Transformations, Amsterdam – Philadelphia: John Benjamins, s. 277–287 [pierwodruk: „91st Meridian” 4 (1), maj 2005].

Webster N. 1993. Webster’s Third New International Dictionary of the English Language, Unabridged, red. P.B. Gove, [Köln:] Könemann.

Weissbrod R., Kohn A. 2015. Re-Illustrating Multimodal Texts as Translation: Hebrew Comic Books „Uri Cadduri” and Mr. Fibber, the Storyteller, „New Readings” 15, s. 1–20.

Wiercińska J. 1986. Sztuka książka, Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Wilkoń J., Hołobut, A. 2009–2010. Sztuka akompaniamentuJózefem Wilkoniem rozmawia Agata Hołobut. „Przekładaniec: Journal of Literary Translation” 22–23, s. 295–306.

Wysłouch S. 2007. Ekfraza czy przekład intersemiotyczny? w: T. Mizerkiewicz, A. Stankowska (red.), Od tematu do rematu. Przechadzki Balcerzanem, Poznań: UAM, s. 489–504.

Zawadzka M. 2009. Jak przetłumaczyć obraz? Próby przekładu „Figures” Jeana Tardieu, w: K. Hejwowski, A. Szczęsny, U. Topczewska (red.), Imago mundi50 lat polskiej translatoryki, Warszawa: Instytut Lingwistyki Stosowanej UW, s. 213–221.

Лесьмян Б. 2006. Безлюдная баллада или Слова для песни без слов. Поэзия. Театр. Проза, red. А. Базилевский, Москва: РИПОЛ классик – Вахазар – WSH Pułtusku.

Informacje

Informacje: Przekładaniec, 2017, Numer 34 – Słowo i obraz w przekładzie 1, s. 7 - 35

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Od przekładu intersemiotycznego do intersemiotycznych aspektów tłumaczenia

Angielski:

From Intersemiotic Translation to Intersemiotic Aspects of Translation 

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-2925-0209

Marta Kaźmierczak
Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska
https://orcid.org/0000-0003-2925-0209 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Warszawski, ul. Krakowskie Przedmieście 30, 00-927 Warszawa, Polska

Publikacja: 29.11.2017

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Marta Kaźmierczak (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski