Mikrohistoria Bronisława Zielińskiego w polu translatorsko-literackim
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEMikrohistoria Bronisława Zielińskiego w polu translatorsko-literackim
Data publikacji: 2023
Przekładaniec, 2023, Numer 47 – Biografie tłumaczy, s. 128 - 146
https://doi.org/10.4467/16891864PC.23.019.18850Autorzy
Mikrohistoria Bronisława Zielińskiego w polu translatorsko-literackim
Translators and interpreters have always played a key role as intercultural mediators, however, their biographies and functions as active agents of cultural change have only recently started to be studied. Following the sociological and material turn in translation studies, there has been a growing interest in the figure of the literary translator, not as a category of the translation process, but as a living human being who not „only” produces texts, but influences cultural transfer, introduces new poetics and shapes literary canons. Nowadays, researchers point to the necessity of describing the place and role of translators not only within Translation Studies, but above all, in the network of social contacts and relationships. The sociology of translators includes such issues as the status of translators in different cultures, pay rates, place and conditions of work, the public discourse of translation, i.e. the manifestations of the public image of the translating profession, which is visible, for example, in the press or in literary works. This area also encompasses research on translators’ attitudes towards their work, as revealed in essays, interviews, prefaces and translators’ archives. The paper focuses on the biography of the translator, placed in a broad historical and social context and thus, in the cultural and sociological dimensions of translator studies. In examining the biography of the Polish translator Bronisław Zieliński, the methodology of microhistory (adapted for translation studies by Jeremy Munday) will be used and combined with Anthony Chesterman’s theoretical proposal of translator studies.
A.Z. 1980. Bronisław Zieliński, „Nowe Książki” nr 3, s. 113.
Adamowicz-Pośpiech Agnieszka (w druku). Microhistory of the Polish Translator B. Zieliński, PMLA.
— 2012. Polifonia języków w przekładach B. Zielińskiego, w: P. Fast (red.). Wielcy tłumacze. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk, s. 167–194.
— 2014. Wit Tarnawski as a Translator of Conrad. „Yearbook of Conrad Studies”, vol. 9, s. 75–88.
Archiwum IPN, sygnatury akt: BU_0_259_202_t.6; BU_0259_202_t.5; BU_1005/19597; BU_00_945/314.
Baer Brian 2018. The Translator’s Biography, w: J. Woodsworth (red.), The Fictions of Translations. Amsterdam: J. Benjamins, s. 49–66.
Bardet Mary 2021. Literary Detection in the Archives, w: K. Kaindl (red.), Literary Translator Studies. Amsterdam: J. Benjamins, s. 41–54.
Bartoszewski Władysław 2013. Mój Pen Club, Warszawa: PWN.
Bourdieu Pierre 2015. Reguły sztuki, przeł. A. Zawadzki, Kraków: Universitas.
Buzelin Helene 2005. Unexpected Allies, „The Translator” nr 11 [2], s. 193–218.
Castellaz Zdzisław 1980. Ze wspomnień oficera 1939 r. Saperzy, WTK, 14.09.1980, nr 37, www.chrome-extension://efaidnbmnnnibpcajpcglclefindmkaj/http://plewako.pl/mjr_plewako/Saperzy.pdf (dostęp: 2.11.2022).
Chesterman Andrew 2009. The Name and Nature of Translator Studies, „Hermes” nr 42, s. 13–22.
Delisle Jean 2012. Introduction, w: J. Delisle, J. Woodsworth (red.), Translators through History, Amsterdam: Benjamins, s. 2–11.
Demircioğlu Cemal 2009. Translating Europe: The Case of Ahmed Midhat, w: J. Milton, Paul Bandia (red.), Agents of Translation, Amsterdam: J. Benjamins, s. 131–160.
Eberharter Markus 2018. Die translatorischen Biographien von Jan Nepomucen Kamiński, Walenty Chłędowski und Wiktor Baworowski, Warszawa: Instytut Lingwistyki Stosowanej UW.
— 2020. Biografia translatorska A. Zippera, w: J. Kita-Huber, Renata Makarska (red.), Wyjść tłumaczowi naprzeciw, Kraków: Universitas, s. 93–110.
— 2021. Translator Biographies as a Contribution to Translator Studies, przeł. J. Cornell, w: K. Kaindl (red.), Literary Translator Studies, Amsterdam: J. Benjamins, s. 73–88.
Even-Zohar Itamar 1998. Some Replies to Lambert and Pym, „Target” 10 (2), s. 363–369.
Grabowski Waldemar. 2003. Polska tajna administracja cywilna 1940–1945, Warszawa: IPN.
— 2015. Kryptonim Moc: Sekcja Spraw Zagranicznych Delegatury Rządu RP na Kraj, Warszawa: Polski Instytut Dyplomacji im. I. Paderewskiego; Wydawnictwo Sejmowe.
Greenblatt Stephen. 2005. Power, Sexuality, and Inwardness in Wyatt’s Poetry, w: S. Greenblatt, Renaissance Self-Fashioning, Chicago: University of Chicago Press, s. 115–156.
Hari Daoud. 2018. Tłumacz z Darfuru, przeł. H. Jankowska, Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Heydel Magda. 2013. Gorliwość tłumacza, Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Jarocki Robert. 1991. Ostatni Ordynat: z Janem Zamoyskim spotkania i rozmowy, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Kaindl Klaus. 2021. Translator Studies: Shaping the Field, w: K. Kaindl (red.), Literary Translator Studies, Amsterdam: J. Benjamins, s. 1–39.
Kaindl Klaus (red.). 2021. Literary Translator Studies, Amsterdam: J. Benjamins.
Kelletat Andreas. 2020. Germersheimer Übersetzelexikon – Niemiecki leksykon tłumaczy. Koncepcja i Perspektywy historyczno-biograficznego projektu badawczego, w: J. Kita-Huber, Renata Makarska (red.), Wyjść tłumaczowi naprzeciw, Kraków: Universitas, s. 45–54.
— Tashinskiy Aleksey (red.). 2014. Übersetzer als Entdecker, Berlin: Frank & Timme.
Kita-Huber Jadwiga, Makarska Renata (red.). 2020. Wyjść tłumaczowi naprzeciw, Kraków: Universitas.
Korespondencja Bronisława Zielińskiego z Ernestem Hemingwayem. 2008, w: B. Marzec, Na wzgórzach Idaho, Warszawa: Muza, s. 201–260 [w tekście stosuję skrót Korespondencja EH].
Korespondencja Bronisława Zielińskiego z Trumanem Capote. 2008, w: B. Marzec, Na wzgórzach Idaho, Warszawa: Muza, s. 261–292 [w tekście stosuję skrót Korespondencja TC].
Lefevere André. 1992. Translation/History/Culture. A Sourcebook, New York: Routledge.
Levi Giovanni. 1991. On Microhistory, w: P. Burke (red.), New Perspectives, Cambridge: Polity Press, s. 93–113.
Listy Ernesta Hemingwaya do Bronisława Zielińskiego, w: M. Michałowska. 1997. Do zobaczenia, Stary Wilku, Warszawa: Prószyński i S-ka, s. 66–113.
Łagocka Amelia. 2020. Redaktorka i tłumaczka. Biografia translatorska Jutty Janke, w: J. Kita-Huber, R. Makarska (red.), Wyjść tłumaczowi naprzeciw, Kraków: Universitas, s. 149–164.
Maier Carol. 2006. The Translator as Theoros, w: T. Hermans (red.), Translating Others, vol. 1. Manchester: St. Jerome Publishing, s. 163–180.
Makarska Renata. 2014. Die Rückkehr des Übersetzers. Zum Nutzen einer Übersetzerbiographie, w: A. Kelletat, A. Tashinskiy (red.), Übersetzer als Entdecker, Berlin: Frank & Timme, s. 51–61.
— 2020. Poszukiwanie tłumacza w archiwum, w: J. Kita-Huber, R. Makarska (red.), Wyjść tłumaczowi naprzeciw, Kraków: Universitas, s. 111–148.
Marzec Bartosz. 2008. Na wzgórzach Idaho. Opowieść o Bronisławie. Zielińskim, tłumaczu i przyjacielu E. Hemingwaya, Warszawa: Muza.
— Bronisław Zieliński, http://www.culture.pl/baza-literatura-pelna-tresc/-/eo_event_asset_publisher/eAN5/content/bronislaw-zielinski (dostęp: 12.11.2021).
Michałowska Mira. 1997. Do zobaczenia, Stary Wilku. Opowieść o przyjaźni Ernesta Hemingwaya z jego polskim tłumaczem – Bronisławem Zielińskim, Warszawa: Prószyński i S-ka.
Milton John, Bandia Paul (red.). 2009. Agents of Translation, Amsterdam: J. Benjamins. Mokrzycka Małgorzata. 1975. Hemingway i inni… w oczach tłumacza, z B. Zielińskim rozmawia Małgorzata Mokrzycka, „Dookoła Świata”, 9.03.1975, s. 13–14.
Munday Jeremy. 2014. Using Primary Sources to Produce a Microhistory of Translation and Translators, „The Translator”, vol. 20:1, s. 64–80.
Paloposki Outi. 2009. Limits of Freedom, w: J. Milton, P. Bandia (red.), Agents of Translation, Amsterdam: John Benjamins, s. 189–208.
— 2017. In Search of an Ordinary Translator, „Translator”, vol. 23:1, s. 31–48.
— 2021. Translations Not in the Making?, „Meta” vol. 66:1, s. 73–91.
Pym Anthony. 1998. Method in Translation History, Manchester: St. Jerome.
— 2000. Negotiating the Frontier. Translators and Intercultures in Hispanic History, Manchester: St. Jerome.
Simeoni Daniel. 1998. The Pivotal Status of Translator’s Habitus, „Target” nr 1, s. 1–39.
Słowo za słowo, „Zarzewie” 9.03.1973, s. 5.
Sochacka Danuta. 1978. Tłumacz istota nieznana, z B. Zielińskim rozmawiała Danuta Sochacka. „Kobieta i Życie” nr 6, 5.02.78, s. 9.
Strümper-Krobb Sabine. 2021. G. Egerton and E. Marx as Mediators of Scandinavian Literature, w: K. Kaindl (red.), Literary Translator Studies, Amsterdam: J. Benjamins, s. 55–72.
Szkoła im. Stanisława Staszica w Warszawie 1906–1950. 1988.Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Tahir-Gürcağlar S. 2009. A Cultural Agent against the Forces of Culture, w: J. Milton, P. Bandia (red.), Agents of Translation, Amsterdam: J. Benjamins, s. 161–187.
Toury Gideon. 1995. Descriptive Translation Studies – and Beyond, Amsterdam: J. Benjamins. Tryuk Małgorzata. 2012. Ty nic nie mów, ja będę tłumaczył, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Twarze w „Zwierciadle”: Bronisław Zieliński, „Zwierciadło”, nr 26, 1.07.1962, s. 4.
Tymoczko Maria. 2000. Translation and Political Engagement, „The Translator”, 6 [1], s. 23–47.
— 2010. Translation, Resistance, Activism, Boston, MA: University of Massachusetts Press.
Umiński Krzysztof. 2022. Trzy tłumaczki, Warszawa: Marginesy.
Wolf Michaela, Fukari Alexandra (red.). 2007. Constructing a Sociology of Translation, Amsterdam: J. Benjamins.
Zajas Paweł. 2016. Niemilknące muzy: wydawcy, pisarze, tłumacze i pośrednicy kulturowi na frontach Wielkiej Wojny, Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.
Zieliński Bronisław. 1959. Hemingway: A Polish Writer, „Poland”, nr 7, s. 30.
— Dziennik. Ameryka 1958, w: B. Marzec 2008. Na wzgórzach Idaho, Warszawa: Muza, s. 115–200.
— Dziennik. Ameryka 1965, w: B. Marzec. 2008. Na wzgórzach Idaho, Warszawa: Muza, s. 293–323.
— Teatr i sztuka. 1988, w: Szkoła im. Stanisława Staszica w Warszawie, Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy, s. 334–339.
Żeromska Monika. 2007. Wspomnień ciąg dalszy, Warszawa: Czytelnik.
Informacje: Przekładaniec, 2023, Numer 47 – Biografie tłumaczy, s. 128 - 146
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Mikrohistoria Bronisława Zielińskiego w polu translatorsko-literackim
The Microhistory of Bronisław Zieliński in the Literary and Translation Field
Uniwersytet Śląski w Katowicach
ul. Bankowa 12, 40-007 Katowice, Polska
Publikacja: 2023
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 412
Liczba pobrań: 223