Przypadek gente Rutheni, natione Poloni w Galicji
cytuj
pobierz pliki
RIS BIB ENDNOTEWybierz format
RIS BIB ENDNOTEPrzypadek gente Rutheni, natione Poloni w Galicji
Data publikacji: 05.04.2017
Prace Historyczne, 2017, Numer 144 (2), s. 303 - 322
https://doi.org/10.4467/20844069PH.17.016.6259Autorzy
Przypadek gente Rutheni, natione Poloni w Galicji
The case of gente Rutheni, natione Poloni in Galicia
In this article, the author seeks to answer the question, since when the term gente Rutheni, natione Poloni was used in public space in Galicia. This is the starting point to search for the answer to the question of when the Ruthenians of Polish nationality in Galicia produced the idea defining their identity and worldview. The author tries to reveal when the Ruthenians of Polish nationality made an unsuccessful attempt to carry out their political demands, and how they were perceived in the Polish-Ruthenian society of Galicia. Eventually gente Rutheni, natione Poloni disappeared in the historical process because they had not created an explicit ideology and had not developed a compact elite representing the group of Ruthenians of Polish nationality in the public space. Outstanding individuals from this group functioned within Galician society, but they were more of a tool (the subject) of the Polish policy, rather than an entity.
I. Źródła
1. Źródła archiwalne
Zakład Narodowy im. Ossolińskich we Wrocławiu:
mps 13535/II (MF 3269): M. Opałek, Książka o Lwowie i mojej młodości. Kartki z pamiętnika 1881–1901, Frysztak 1958.
Lʹvivsʹka natsionalʹna naukova biblioteka Ukraїny imeni V. Stefanyka (LNNBU):
f. 5: Zbiór rękopisów, op. 1, 3063/II: P. Kostecki, W sprawie ruskiej, [Lwów 1863].
2. Źródła drukowane
Adres Rusinów, [Lwów 1848].
Cięglewicz K., Rzecz czerwono-ruska 1848 roku, Lwów 1848.
[Czerwiński J.], O Rusinach i dla Rusinów, Kraków 1891.
[Horoszkiewicz J.], Gente Ruthenus, natione Polonus. Podstawa do zgody w narodzie, Lwów 1871.
Merunowicz T., Pamiatka 300-litnoj ricznyci Unii Lublińskoj 1869 roku, [Lwów 1869].
Merunowicz T., Pamiątka 300-letniej rocznicy Unii Lubelskiej 1869 roku, Lwów 1869.
Merunowicz T., Sprawa ruska i kongres pokojowy. Referat, opracowany dla Polskiego Biura Prac Kongresowych, Lwów 1919.
Stenograficzne sprawozdania z drugiej sesyi szóstego peryodu Sejmu krajowego Królestwa Galicyi i Lodomeryi z Wielkiem Księstwem Krakowskiem z roku 1890, Lwów 1890.
Stenograficzne sprawozdania z trzeciej sesyi Sejmu Krajowego Królestwa Galicyi i Lodomeryi wraz z Wielkiem Księstwem Krakowskiem w roku 1865–1866, t. 1: Posiedzenie 1–40; t. 2: Posiedzenie 41–80, Lwów 1865–1866.
Vita Stanislai Orichovii gente Rutheni, natione Poloni ad Ioannem Franciscum Commendonum anno MDLXIV scripta, [Kraków 1891].
3. Wspomnienia, pamiętniki
[Baranowski I.], Pamiętniki Ignacego Baranowskiego (1840–1862), wyd. A. Wrzosek, Poznań 1923.
Doboszyński J., Pamiętnik [w:] Pamiętniki urzędników galicyjskich, przyg. do dr. I. Homola, B. Łopuszański, Kraków 1978, s. 364–365.
Matkowski J., Zbiór niektórych szczegółów życia mego, przedm. R. Grabowski [w:] Pamiętniki z lat 1792–1849, oprac. R. Grabowski, Wrocław 1961, s. 95–176.
Słotwiński A., Wspomnienia z niedawnej przeszłości, cz. 1: 1860–1871, Kraków 1892.
4. Utwory literackie
Kostecki P., Poezyi, Lwów 1862.
[Łewyćkyj O.] Ostap Kowbasiuk, gente Ruthenus, natione takżeRuthenus,Uciekinierzy, poemat à la „Konrad Wallenrod”, Lwów 1863).
Mickiewicz A., Księgi narodu polskiego i pielgrzymstwa polskiego, Paryż 1832.
Zaleski B., Poezija, Paryż 1841.
5. Prasa
„Czas” (Kraków) 1899.
„Dnewnyk Ruskij” (Lwów) 1848.
„Gazeta Narodowa” (Lwów) 1888.
„Greko-Katolik” (Kraków) 1934.
„Przegląd Powszechny” (Lwów) 1861.
II. Opracowania
Althoen D., Natione Polonus and the Narod szlachecki. Two Myths of National Identity and Noble Solidarity, „Zeitschrift für Ostmitteleuropa-Forschung” 2003, Bd. 52, s. 475–508.
Buzek J., Rozsiedlenie ludności Galicyi według wyznania i języka, Lwów 1909.
Chlebowczyk J., O prawie do bytu małych i młodych narodów. Kwestia narodowa i procesy narodotwórcze we wschodniej Europie Środkowej w dobie kapitalizmu (od schyłku XVIII do początków XX w.), Warszawa–Kraków 1983.
Chynczewska-Hennel T., Gente Ruthenus – Natione Polonus, „Warszawskie Zeszyty Ukrainoznawcze” 1998, t. 6–7: Spotkania polsko-ukraińskie. Studia Ucrainica, red. S. Kozak, s. 35–44.
Chynczewska-Hennel T., Świadomość narodowa szlachty ukraińskiej i kozaczyzny od schyłku XVI do połowy XVII w., Warszawa 1985.
Estreicher S., Bibliografia polska, t. 23, Kraków 1910.
Franko I., Stara Rusʹ [w:] Zibrannia tvoriv u p`iatdesiaty tomakh, t. 37: Literaturno-krytychni pratsi (1906–1908), Kyїv 1982, s. 79–110.
Jagmin T., Polacy grekokatolicy na ziemi czerwieńskiej, Lwów 1939.
Kot S., Świadomość narodowa w Polsce w. XV–XVII, „Kwartalnik Historyczny” R. 52, 1938, z. 1, s. 15–33.
Kubala L., Stanisław Orzechowski i wpływ jego na Rzeczpospolitę wobec reformacji XVI wieku. Rzecz historyczna, Lwów 1870.
Kultura pogranicza wschodniego. Zarys encyklopedyczny, red. T. Budrewicz, T. Bujnicki, J.S. Ossowski, Warszawa 2011.
Łopuszański B., Matkowski Józef [w:] Polski słownik biograficzny, t. 20, Wrocław–Warszawa–Gdańsk–Kraków 1975, s. 203.
Łoziński B., Agenor hrabia Gołuchowski w pierwszym okresie rządów swoich (1846–1859), Lwów 1901.
Moklak J., Spór polsko-ukraiński o język obrad sejmu galicyjskiego (1865–1866). Wnioski Antona Petruszewycza i Aleksandra Borkowskiego. Przyczynek do kształtowania się nacjonalizmów w Galicji Wschodniej, „Biuletyn Ukrainoznawczy” 2003, t. 9, s. 40–51.
Moklak J., Stanowisko posłów polskich gente Ruthenus i ruskich (ukraińskich) w Sejmie Krajowym galicyjskim wobec projektu ustawy o języku wykładowym w szkołach ludowych i średnich w 1866 r., „Biuletyn Ukrainoznawczy” 2002, t. 8, s. 28–41.
Mudryĭ M., „Jesteśmy rozdwojonymi członkami jednego ciała”. Dopytannia providnosyny mizh Holovnoiu Rusʹkoiu Radoiu i Rusʹkym Soborom 1848 roku [w:] Zapysky Naukovoho tovarystva imeni Shevchenka, t. 265: Pratsi Istorychno-filosofsʹkoї sektsiї, Lʹviv 2013, s. 54–80.
Mudryĭ M., „Rusyny polʹsʹkoї natsiї” (gente Rutheni, natione Poloni) v Halychyni XIX st. i poniattia „vitchyzny”, „Ukraїna. Kulʹturna spadshchyna, natsionalʹna svidomistʹ, derzhavnistʹ” 2006–2007, vyp. 15: Confraternitas. Iubileynyĭ zbirnykna poshanu Ĭaroslava Isaievycha, s. 461–474.
Mudryĭ M., Ideia polʹsʹko-ukraїnsʹkoї uniї ta „rusyny polʹsʹkoї natsiї” v etnopoli-tychnomu dyskursi Halychyny 1859–1869 rokiv, „Visnyk Lʹvivsʹkoho universytetu. Seriia istorychna” 2005, t. 39–40, s. 83–148.
Mudryĭ M., Rusʹkyĭ sobor 1848 roku. Istoriohrafichnyĭ ta dzhereloznavchyĭ ohliad, „Visnyk Lʹvivsʹkoho universytetu. Seriia knyhoznavstvo, bibliotekoznavstvo ta informatsiĭni tekhnolohiї” 2014, vyp. 8, s. 193–206.
Mudryĭ M., Rusʹkyĭ sobor 1848 roku. Orhanizatsiia ta chleny, „Ukraїna. Kulʹturna spadshchyna, natsionalʹna svidomistʹ, derzhavnistʹ” 2008, vyp. 16: Iubileĭnyĭ zbirnyk na poshanu Ivana Patera, s. 107–126.
Mudryj M., Dylematy narodowościowe w Sejmie Krajowym galicyjskim (na przykładzie posłów formacji gente Rutheni natione Poloni) [w:] Ukraińskie tradycje parlamentarne. XIX–XXI wiek, red. J. Moklak, Kraków 2006, s. 59–94.
Mudryj M., Powstanie styczniowe a środowisko gente Rutheni, natione Poloni w Galicji [w:] Powstanie styczniowe. Odniesienia, interpretacje, pamięć, red. T. Kargol, Kraków 2013, s. 67–78.
Orlevych I., Stavropihyĭsʹkyĭ instytut u Lʹvovi (kinetsʹ XVIII–60-i rr. XIX st.), Lʹviv 2000.
Osadczy W., Święta Ruś. Rozwój i oddziaływanie idei prawosławia w Galicji, Lublin 2007.
Pawlikowska-Butterwick W., A ‘Foreign’ Elite? The Territorial Origins of the Canons and Prelates of the Cathedral Chapter of Vilna in the Second Half of the Sixteenth Century, „Slavonic and East European Review” vol. 92, 2014, no. 1, s. 44–80.
Pawłowski S., Ludność rzymsko-katolicka w polsko-ruskiej części Galicji z dwoma mapami, Lwów 1919.
Plokhiĭ S., Pokhodzhennia slov`iansʹkykh natsiĭ. Domoderni identychnosti v Ukraїni, Rosiї ta Bilorusi, Kyїv 2015.
Sienkiewicz K., Skarbiec historii polskiej, t. 1, Paryż 1839.
Sierżęga P., Obchody rocznicy unii lubelskiej na terenie Galicji w 1869 roku [w:] Działalność wyzwoleńcza, red. J. Hoff, Rzeszów 2001, Galicja i Jej Dziedzictwo, t. 15,
s. 146–192.
Śladkowski W., Pod znakiem Orła, Pogoni i Michała Archanioła. Idee unijne i federacyjne w dobie powstania styczniowego [w:] Unia lubelska. Unia Europejska, red. I. Hofman, Lublin 2010, s. 132–149.
Świątek A., Gente Rutheni, natione Poloni. Z dziejów Rusinów narodowości polskiej w Galicji, Kraków 2014.
Świątek A., Polacy i Rusini o Zjeździe Słowiańskim w Pradze w 1848 roku, „Historica. Revue pro historii a příbuzné vědy” R. 7, 2016, nr 1, s. 23–52.
Vendland A.V., Rusofily Halychyny. Ukraїnsʹki konservatory mizh Avstriieiu ta Rosiieiu, 1848–1915, perekl. Kh. Nazarkevych, nauk. red. M. Mudryĭ, Lʹviv 2015.
Wójtowicz-Huber B., „Ojcowie narodu”. Duchowieństwo greckokatolickie w ruchu narodowym Rusinów galicyjskich (1867–1918), Warszawa 2008.
Zięba A.A., Gente Rutheni, natione Poloni [w:] Prace Komisji Wschodnioeuropejskiej, t. 2, red. R. Łużny, A.A. Zięba, Kraków 1995, s. 61–77.
Informacje: Prace Historyczne, 2017, Numer 144 (2), s. 303 - 322
Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy
Tytuły:
Przypadek gente Rutheni, natione Poloni w Galicji
The case of gente Rutheni, natione Poloni in Galicia
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Publikacja: 05.04.2017
Status artykułu: Otwarte
Licencja: CC BY-NC-ND
Udział procentowy autorów:
Korekty artykułu:
-Języki publikacji:
PolskiLiczba wyświetleń: 2434
Liczba pobrań: 1651