FAQ

Prestiż, tradycja, władza – mit o trojańskim pochodzeniu we francuskiej historiografii przedoświeceniowej (rekonesans badawczy)

Data publikacji: 18.12.2019

Prace Historyczne, 2019, Numer 146 (4), s. 715 - 734

https://doi.org/10.4467/20844069PH.19.042.11658

Autorzy

Joanna Orzeł
Uniwersytet Łódzki, Polska, ul. Narutowicza 65, 90-131 Łódź
https://orcid.org/0000-0001-8816-5157 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Prestiż, tradycja, władza – mit o trojańskim pochodzeniu we francuskiej historiografii przedoświeceniowej (rekonesans badawczy)

Abstrakt

Prestige, tradition, power: Trojan origin myth in French pre-Enlightenment historiography (reconnaissance research)

The beginnings of a nation or country occupy a special position in the mentality of every society. As medieval France searched for its roots in mythological and biblical events, the French attempted to prove their Troyan origins, as Troy was one of the most popular motives at the time. This article turns to Jan Assmann’s concept of cultural memory to describe how in the early modern period this myth was changed and adapted to current needs. In France the Trojan myth served as an argument backing the independence of the French nation, and was constructed in opposition to the descent from the Gauls, who were conquered by the Romans. In addition, it was a tool of foreign policy (against England, the papacy and the Holy Roman Empire) and in internal politics. 

* Artykuł powstał w ramach badań przeprowadzonych dzięki dotacji celowej Wydziału Filozoficzno-Historycznego Uniwersytetu Łódzkiego nr B1611400001362.02. Kwerenda została uzupełniona podczas pobytu w Londynie sfinansowanego ze stypendium Fundacji z Brzezia Lanckorońskich.

Bibliografia

Źródła

Dębołęcki (Dembołęcki) W., O tym, że najdawniejsze w Europie jest królestwo polskie, a język słowieński pierwotnym językiem świata [w:] Filozofia i myśl społeczna XVII wieku, cz. 1, wybór, oprac., wstęp Z. Ogonowski, Warszawa 1979, s. 145–164.

Voisin de La Popelinière L., Histoire des Histoires, Paris 1599.

 

Opracowania

Adolph A., Brutus of Troy and the Quest for the Ancestry of the British, Barnsley 2015.

Asher R.E., National Myth in Renaissance France: Francus, Samothes and the Druids, Edinburgh 1993.

Assmann J., Pamięć kulturowa. Pismo, zapamiętywanie i polityczna tożsamość w cywilizacjach starożytnych, tłum. A. Kryczyńska-Pham, red. R. Traba, Warszawa 2008.

Beaune C., L’utilisation politique du mythe des origines troyennes en France à la fin du Moyen Âge [w:] Lectures médiévales de Virgile. Actes du colloque de Rome (25–28 octobre 1982), Rome 1985, s. 331–355.

Beaune C., Naissance de la nation France, Paris 1985.

Bizzocchi R., Genealogie incredibili. Scritti di storia nell’Europa moderna, Bologna 1995.

Bossuat A., Les origines troyennes : leur rôle dans la littérature historique au XVe siècle, „Annales de Normandie” 1958, 8e année, no 2, s. 187–197.

Branny A., Trojanie i król Artur w angielskiej świadomości historycznej do XVIII wieku, „Historyka. Studia Metodologiczne” 1986, t. 16, s. 3–20.

Brinkley R.F., Arthurian Legend in the Seventeenth Century, London 1967.

Bruguière M.-B., Mythes de fondation et mission de la France : la légende troyenne [w:] L’influence de l’antiquité sur la pensée politique européenne (XVI–XXème siècles), dir. Par et préf. M. Ganzen, Aix-en-Provence 1996, s. 51–75.

Chartier R., 1677 – Historiography in the Age of Absolutism [w:] A New History of French Literature, ed. D. Hollier, cooperation H. Bloch, P. Brooks, J. De Jean, B. Johnson, Ph.E. Lewis, N.K. Miller, F. Rigolot, N.J. Vickers, ed. 3, Cambridge, MA–London 2001, s. 345–350.

Citron S., Der Nationalmythos in Frankreich [w:] Politische Mythen und Rituale in Deutschland, Frankreich und Polen, hrsg. v. Y. Bizeul, Berlin 2000, s. 15–57.

Citron S., La construction du mythe national [w:] Histoire de France, mythes et réalités. Quelle place pour les peuples et les minorités? Quelle place pour l’Europe?, dir. S. Citron, Ch. Guyonvarc’h, Y. Plasseraud, Toulouse 1995, s. 17–24.

Cohen P., In Search of the Trojan Origins of French: The Uses of History in the Elevation of the Vernacular in Early Modern France [w:] Fantasies of Troy: Classical Tales and the Social Imaginary in Medieval and Early Modern Europe, eds. A. Shepard, S.D. Powell, Toronto 2004, s. 63–80.

Desan Ph., Nationalism and History in France during the Renaissance, „Rinascimento. Rivista  ell’Instituto Nazionale di Studi sul Rinascimento”, seconda serie, vol. XXIV, Firenze 1984, s. 261–288.

Dubois C.-G., Celtes et Gaulois au XVIe siècle, le développement littéraire d’un mythe nationaliste, Paris 1972.

Dubois C.-G., « Nos ancêtres les Gaulois ». Le développement d’un mythe des origins nationales au 16e siècle [w:] Nos ancêtres les Gaulois, dir. P. Viallaneix, J. Ehrard, Clermont-Ferrand 1982, s. 18–35.

Eckhardt A., Sicambria, capitale légendaire des Français en Hongrie [w:] De Sicambria a Sans-Souci. Histoires et légendes franco-hongroises, Paris 1953, s. 11–51.

Eckhardt A., Sicambria, capitale légendaire des Français en Hongrie, „Revue des Études Hongroises” 1928, vol. 6, s. 166–197.

Foucault M., Wykład z 11 lutego 1976 r. [w:] M. Foucault, Trzeba bronić społeczeństwa.  Wykłady w Collège de France, 1976, tłum. M. Kowalska, Warszawa 1998, s. 119–143.

Geary P.J., The Myth of Nations: The Medieval Origins of Europe, Princeton 2002.

Gosman M., Alain Chartier : le mythe romain et le pouvoir royal français [w:] Entre fiction et histoire : Troie et Rome au Moyen Age, éds. E. Baumgartner, L. Harf-Lancner, Paris 1997, s. 161–176.

Grabski A.F., Dzieje historiografii, Poznań 2011.

Grandazzi A., La Troie rêvée des Romains : quelles leçons pour l’Europe contemporaine? [w:] Le mythes de fondation et l’Europe, dir. B. Bernabé, O. Camy, Dijon 2013, s. 37–53.

Grell Ch., Guerres généalogiques et identités nationales : la France et l’Europe, „Revista de Historiografía” 2011, nr 15, s. 77–89.

Huppert G., Naissance de l’histoire en France : les « Recherches » d’Estienne Pasquier, „Annales. Economies, Sociétés, Civilisations” 23e année, 1968, nr 1, s. 69–105.

Huppert G., The Idea of Perfect History: Historical Erudition and Historical Philosophy in Renaissance France, Chicago–London 1970.

Huppert G., The Trojan Franks and Their Critics, „Studies in the Renaissance” 1965, vol. 12, s. 227–241.

Kendrick T.D., British Antiquity, New York–London 1970.

Koopmans J., À l’ombre de Pharamond : la royauté élective, „Cahiers de Recherches Médiévales et Humanistes” 2010, nr 20, s. 135–143.

Kowalski J., Loba A. i M., Prokop J., Dzieje kultury francuskiej, Warszawa 2007.

Melville G., Troja: Die integrative Wiege europäischer Mächte im ausgehenden Mittelalter [w:] Europa 1500. Integrationsprozesse im Widerstreit: Staaten, Regionen, Personenverbände, Christenheit, hrsg. v. F. Seibt, W. Eberhard, Stuttgart 1987, s. 415–432.

Morawski P., Mit o trojańskim pochodzeniu Franków w historiografii średniowiecznej Francji, „Przegląd Humanistyczny” R. 51, 2007, nr 5, s. 55–70.

Orzeł J., Historia – tradycja – mit w pamięci kulturowej szlachty Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, Warszawa 2016.

Pinsard M., Nos ancêtres les Francs, [b.m.w.] 2013.

Pomian K., Francs et Gaulois [w:] Les Lieux de mémoire, vol. 2, ed. P. Nora, Paris 1997, s. 2245–2300.

Pomian K., Przeszłość jako przedmiot wiary. Historia i filozofia w myśli średniowiecza, wyd. 2 rozszerzone, Warszawa 2009,

Pomian K., Przeszłość jako przedmiot wiedzy, wyd. 2 poprawione, Warszawa 2010.

Poucet J., L’origine troyenne des peuples d’Occident au Moyen Âge et à la Renaissance. Un exemple de parenté imaginaire et d’idéologie politique, „Les Études Classiques” 2004, vol. 72, s. 75–107.

Pysiak J., Pogańska przeszłość Franków w świetle kilku kronik francuskich z czasów Filipa Augusta i Ludwika Świętego, „Kwartalnik Historyczny” 110e année, 2003, nr 1, s. 5–28.

Richter B.L.O., Trojan or Merovingians? The Renaissance Debate over the Historical Origins of France [w:] Mèlanges à la mémoire de Franco Simone, vol. 4, Geneva 1983, s. 111–134.

Rio J., Mythes fondateurs de la Bretagne. Aux origines de la celtomanie, Rennes 2000.

Samsonowicz H., Mit „początku” w oczach historyka, „Przegląd Humanistyczny” 1996, nr 1, s. 47–52.

Szacka B., Czas przeszły – pamięć – mit, Warszawa 2004.

Wathelet P., Le mythe d’Énée dans l’épopée homérique. Sa suivre et son exploitation poétique [w:] Mythe et politique, éds. F. Jouan, A. Motte, Paris 1990, s. 287–296.

Wulf K., Troja – Metamorphosen eines Mythos. Französische, englische und italienische Überlieferungen des 12. Jahrhunderts im Vergleich, Berlin 2009.

Yardeni M., Enquêtes sur l’identité de la « nation France », de la Renaissance aux Lumières, Seyssel 2004.

Zawadzka A., Mit etnogeniczny jako źródło w studiach nad stereotypem. Mity o pochodzeniu Gallów [w:] Grecy, Rzymianie i ich sąsiedzi, red. K. Nawotka, M. Pawlak, współpr. A. Paluchowski, A. Wojciechowska, Wrocław 2007, s. 279–297.

Informacje

Informacje: Prace Historyczne, 2019, Numer 146 (4), s. 715 - 734

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Prestiż, tradycja, władza – mit o trojańskim pochodzeniu we francuskiej historiografii przedoświeceniowej (rekonesans badawczy)

Angielski:
Prestige, tradition, power: Trojan origin myth in French pre-Enlightenment
historiography (reconnaissance research)

Autorzy

https://orcid.org/0000-0001-8816-5157

Joanna Orzeł
Uniwersytet Łódzki, Polska, ul. Narutowicza 65, 90-131 Łódź
https://orcid.org/0000-0001-8816-5157 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Łódzki, Polska, ul. Narutowicza 65, 90-131 Łódź

Publikacja: 18.12.2019

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND  ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Joanna Orzeł (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski