FAQ

Prace Historyczne

Wyniki wyszukiwania

wyszukiwarka prosta

szukaj np. “cognitive architectures” AND 1993-200 NOT Urban
wyszukiwanie zaawansowane
np. 1234-6789
np. 10.4467/16890027AP.16.022.6009
np. Uniwersytet Jagielloński

Paulicjanie w Bizancjum – uciekinierzy i przesiedleńcy

Data publikacji: 19.09.2023

Prace Historyczne, 2021, Numer 148 (2), s. 247 - 262

https://doi.org/10.4467/20844069PH.21.019.13856

Autorzy

Teresa Wolińska
Uniwersytet Łódzki, Polska, ul. Narutowicza 65, 90-131 Łódź
https://orcid.org/0000-0003-2927-8922 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Pobierz pełny tekst

Pobierz PDF PDF
Drukuj drukuj Cytuj cytuj Udostępnij udostępnij __T_ARROW_DOWN

Tytuły

Paulicjanie w Bizancjum – uciekinierzy i przesiedleńcy

Abstrakt

Paulicians in Byzantium: The fleeing and the displaced
Paulicians, treated as Manicheans and persecuted in Armenia and the Byzantine Empire, escaped to the Arab-occupied territories where they established a state (843–878) and kept invading Byzantium in alliance with the Emirs of Melitene. Eventually Basil I (867–886) was able to defeat John Chrisocheiros and capture Tefrike. Constantine V, Basil I and John Tzimiskes drafted Paulicians into the Byzantine army and got them relocated to the territory of the empire, hoping to use their military potential to defend the borders against the Bulgarians. Consequently, a substantial group of Paulicians found themselves in the Balkans. According to some scholars they were the predecessors of the Bogomil heresy.

* Artykuł powstał w ramach grantu NCN: Herezje dualistyczne w dziejach Europy Południowo­-Wschodniej, IX–XV wiek, nr DEC-2016/22/M/HS3/00212.

Słowa kluczowe

Bibliografia

Pobierz bibliografię
Źródła
Anna Komnena – Annae Comnenae Alexias, eds. A. Kambylis, D.R. Reinsch, New York 2001.
Eutymiusz Zygaben – ΠανοπλίαΔογματική, ed. J.-P. Migne, PG 130, Parisiis 1865, cols. 20–1360.
Focjusz, Opowieść – Φωτιου αρχιεπισκόπου Κωνσταντινουπόλεως Διήγησις τῆς νεοφανοῦς τῶν Μανιχαίων ἀναβλαστήσεως  [w:] Les sources grecques pour l’histoire des pauliciens d’Asie Mineure, eds. Ch. Astruc et al., „Travaux et Memoires” 1970, vol. 4, s. 99–184.
Focjusz, Mowy – Focjusz, Mowy – Photii patriarchae Constantinopolitani Sermo II contra Manichaeos, ed. J.-P. Migne, PG 102, Parisiis 1900, kol. 86–121; Sermo III contra Manichaeos, ibidem, kol. 121–177.
Formuły wyrzeczenia – Les formules d’abjuration [w:] Les sources grecques pour l’histoire des pauliciens d’Asie Mineure, eds. Ch. Astruc et al., „Travaux et Memoires” 1970,vol. 4, s. 191–207.
Genezjusz – Josephi Genesi Regum libri Quattuor, ed. W. de Gruyter, Berlin–New York 1978.
Gewond – Gevond’s History, tłum. R. Bedrosian, New Jersey 2006.
Jan z Otzunu – Excerpts from John of Otzun [w:] The Key of Truth: A Manual of the Paulician Church of Armenia, ed., transl., introduct. F.C. Conybeare, Oxford 1898, s. 152–154.
Jerzy Mnich – Georgius Monachus, Chronicon, t. II, ed. C. de Boor, Leipzig 1904.
Kedren – Georgii Cedreni Historiarum Compendium, ed. I. Bekker, Bonn 1839.
Klucz prawdy – The Key of Truth: A Manual of the Paulician Church of Armenia, ed., transl., introduct. F.C. Conybeare, Oxford 1898.
Leges – Zepos I., Zepos P., Jus Graecoromanum, vol. II, Leges imperatorum Isaurorum et Macedonum, Athens 1931 [= Aalen 1962].
Maçoudi, Księga – Maçoudi, Le livre de l’avertissement et de la revision, transl. B. Carra de Vaux, Toronto 1896.
Maçoudi, Łąki – Maçoudi, Les prairies d’or, t. VIII, ed. Ch.B. de Meynard, Paris 1874.
Mich. Syr. – Michel the Syrian, Chronique de Michel le Syrien, transl. J.-B. Chabot, vol. II, Paris 1901.
Mikołaj – Nicolaus I papa, Ep. XCVII: Responsa Nicolai ad Consulta Bulgarorum, ed. J.P. Migne, PL 119, Parisiis 1880, col. 978–1016.
Nikefor, Antirrheticus III – Nicephori patriarchae Constantinopolitani Antirrheticus III adversus Constantinum Copronymum, ed. J.P. Migne, PG 100, koll. 276–533).
Nikefor, Opuscula – Nicephori archiepiscopi Constantinopolitani opuscula historica, ed. C. de Boor, Leipzig 1880.
Opowieść o 42 męczennikach – ВасильевскийВ.Г., НикитинП.В., Сказанияо 42 Аморийскихмучениках, „Записки Императорской академии наук по Историко-филологическому отделению” 1905, ser. 8, t. VII.2, s. 22–36.
Piotr, Historia – Πέτρου Σικελιώτου Ἱστορία περὶ τῆς κενῆς καὶ ματαίας αἱρέσεως τῶν Μανιχαίων τῶν καὶ Παυλικιανῶν λεγομένων [w:] Les sources grecques pour l’histoire des pauliciens d’Asie Mineure, eds. Ch. Astruc et al., „Travaux et Memoires” 1970, vol. 4, s. 3–78.
Piotr, Mowy – Petri Siculi sermones adversus Manichaeos, ed. A. Mai [w:] Nova Bibliotheca Patrum, t. IV.3, Roma 1837, s. 48–79.
Piotr Igumen – Πετρου ̒Ήγουμενου Περὶ Παυλικιανῶν τῶν καὶ Μανιχαίων [w:] Les sources grecques pour l’histoire des pauliciens d’Asie Mineure, eds. Ch. Astruc et al., „Travaux et Memoires” 1970, vol. 4, s. 79–97.
Saba, Żywot Makarego – Sabas, Vita Macarii, ed. H. Delehaye [w:] S. Macarii monasterii Pelecetes hegumeni acta graeca, „Analecta Bollandiana” 1897, t. 16, s. 140–163.
Tabari – Aṭ-Ṭabarī, The History of aṭ-Ṭabarī, vol. 34, tłum. J.L. Kraemer, New York 1989; vol. 35, tłum. G. Saliba, New York 1985.
Teofanes – Theophanis Chronographia, ed. C. De Boor, Leipzig, 1883
Teof. Kont. – Chronographiae Quae Theophanis Continuati Nomine Fertur libri I–IV, eds. M. Featherstone, J.S. Codoñer, Boston–Berlin 2015.
Teodor Nic. – Théodore de Nicée, Lettres [w:] Epistoliers Byzantines du Xe siècle, ed. J. Darrouzès, Paris 1960, s. 261–316.
Teodor Studyta – Theodori Studitae Epistulae, ed. G. Fatouros, t. I–II, Berolini 1992.
Żywot Bazylego – Chronographiae Quae Theophanis Continuati Nomine Fertur Liber Quo Vita Basilii Imperatoris Amplectitur, ed. I. Ševčenko, Boston–Berlin 2011.
Żywot Łazarza – Vita S. Lazari auctore Gregori monacho, Acta Sanctorum Nov. III, vol. 3, Bruxelles 1910, s. 508– 606.
Żywot Nikefora – Ignatius, Vita Nicephori, ed. C. de Boor, Nicephori archiepiscopi Constantinopolitani opuscula historica, Leipzig 1880.
Zonaras – Ioannis Zonarae Epitome historiarum libri XIII–XVIII, rec. T. Büttner-Wobst, Bonnae 1897.
Opracowania
Alpi F., L’identificazione fra tondrachiani e pauliciani e la testimonianza della lettera n. 4 (K67) di Grigor Magistros [w:] Al crocevia delle civiltà, eds. A. Ferrari, D. Guizzo, Venezia 2014, s. 51–75.
Barnard L., The Paulicians and Iconoclasm [w:] Iconoclasm: Papers Given at the Spring Symposium of Byzantine Studies, March 1975, ed. A. Bryer, J. Herrin, Birmingham 1977, s. 75–82.
Boumoutian G.A., A Concise History of the Armenian People, Costa Mesa 2006.
Canard M., Les principaux personnages du roman de chevalerie arabe Ḏāt al-Himma wa-l-Baṭṭāl, „Arabica” 1961, t. 8, s. 158–173.
Bryer A., Excursus on Mananalis, Samosata of Armenia and Paulician Heresy [w:] Iconoclasm: Papers Given at the Spring Symposium of Byzantine Studies, March 1975, ed. A. Bryer, J. Herrin, Birmingham 1977, s. 83–84
Charanis P., The Transfer of Population as a Policy in the Byzantine Empire, „Comparative Studies in Society and History” 1961, vol. 3, no. 2, s. 140–154.
Charanis P., Ethnic Changes in the Byzantine Empire in the Seventh Century, „Dumbarton Oaks Papers” 1959, t. 13, s. 23–44.
Charanis P., The Armenians in the Byzantine Empire, „Byzantinoslavica” 1961, t. 22, s. 196–240.
Carveley K.C., Ecclesiological Docetism in Early and Medieval Dissent and Heresy in Eastern and Western Christianity, PhD Thesis, Leeds 1990.
Conybeare F.C., Preface [w:] The Key of Truth: A Manual of the Paulician Church of Armenia, ed., transl., introduct. F.C. Conybeare, Oxford 1898, s. V–XV.
Conybeare F.C., Introduction [w:] The Key of Truth: A Manual of the Paulician Church of Armenia, ed., transl., introduct. F.C. Conybeare, Oxford 1898, s. XXIII–CXCVI.
Christian J.T., The Paulician Churches, „Review an Expositor” 1910, t. 7.3, s. 414–133.
Czarnecki P., Geneza i ewolucja dogmatu teologicznego sekty Bogomiłów (X–XII wiek), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prace Historyczne” 2007, MCCXCI, z. 134, s. 25–40.
Ditten H., Etnische Verschiebungen zwischen der Balkanhalbinsel und Kleinasien vom Ende des 6. bis zur zweiten Hälfe des 9. Jahrhunderts, Berlin 1993.
Dadoyan S.B., The Armenians in the Medieval Islamic World, t. 1, New Jersey 2011.
Dadoyan S.B., Fatimid Armenians: Cultural and Political Interaction in the Near East, Leiden 1997.
Dantchéva-Vassiléva A., La Commune des Pauliciens à Plovdiv pendant le Moyen Age, „Bulgarian Historical Review” 2001, t. 1–2, s. 27–51.
Der Nersessian S., Armenia and the Byzantine Empire. A Brief Study of Armenian Art and Civilization, Cambridge 1945.
Der Nersessian S., Une apologie des images du septième siècle, „Byzantion” 1944–1945, t. 17, s. 58–87.
Garsoïan N.G., The Paulician Heresy: A Study of the Origin and Development of Paulicianism in Armenia and the Eastern Provinces of the Byzantine Empire, The Hague–Paris, 1967.
Gordon B.L., Tutwiler P., Boundaries of Christianity: Heterodoxy and Orthodoxy from Antiquity to the Modern World, Santa Cruz–Oakland 2012.
Grégoire H., Précisions Géographiques et Chronologiques sur les Pauliciens, „Academie royale de Belgique: Bulletin de la Classe des Lettres et des Sciences Morales et Politiques” 1947, ser. 5, t. 33, s. 289–324.
Grégoire H., Les sources de I’histoire des Pauliciens. Pierre de Sicile est authentique et
„Photius” un faux, „Bulletin de la Classe des lettres et des sciences morales et politiques” 1936, t. 22, s. 95–114.
Hamilton J., Hamilton B., Armenian Sources and the Paulicians [w:] Christian Dualist Heresies in the Byzantine World c. 650 – c. 1450, eds. J. Hamilton, B. Hamilton, Y. Stoyanov, Manchester–New York 1998, s. 292–297.
Hamilton J., Hamilton B., Historical Introduction. The Origins of Christian Dualism [w:] Christian Dualist Heresies in the Byzantine World c. 650 – c. 1450, eds. J. Hamilton, B. Hamilton, Y. Stoyanov, Manchester–New York 1998, s. 1–55.
Hollingsworth P.A., ‘Umar [w:] The Oxford Dictionary of Byzantium, ed. A. Kazhdan, Oxford–New York 1991, s. 2139–2140.
Honigmann E., Malaṭya [w:] The First Encyclopaedia of Islam, vol. V, L–Moriscos, ed. M.Th. Houtsma, Leiden 1987, s. 193–197 (= skrócona wersja artykułu w: EI2, vol. 6, eds. C.E. Bosworthetal., Leiden 1991, s. 230–232)
Kusabu H., Seminaries, Cults, and Militia in Byzantine Heresiologies. A Genealogy of the Labeling of “Paulicians” [w:] Radical Traditionalism, ed. C. Raffensperger, D. Olster, Lanham 2019, s. 81–196.
Lint Th.M. van, The Formation of Armenian Identity in the First Millenium [w:] Religious Origins of Nations?, ed. R.B. ter Haar Romeny, Leiden–Boston 2010, s. 251–278.
Lemerle P., L’histoire des Pauliciens d’Asie Mineure d’après les sources grecques, „Travaux et mémoires” 1973, t. 5, s. 1–144.
Loos M., Dualist Heresies in the Middle-Ages, Praha 1974.
Loos M., Le mouvement paulicien de Byzance, I, „Byzantinoslavica” 1963, t. 24, s. 258–286.
Nazmi A., The Paulicians (Al-Bayaliqa) in Muslim Sources and Their Role in Wars between Arabs and Byzantines, „Studia Arabistyczne i Islamistyczne” 2001, t. 9, s. 44–60.
Nersessian V.N., The Tondrakian Movement, London 1987.
Obolensky D., The Bogomils, Cambridge 1948.
Ohanjanyan A., The Manuscript Key of Truth: A Clue to Antiquity or a Riddle Text of Modern Times?, A Presentation November 28, 2013 at CEMS, CEU, Budapest, s. 1–13, https://www.academia.edu/13423046/THE_MANUSCRIPT_KEY_OF_TRUTH_A_CLUE_TO_ANTIQUITY_
OR_A_RIDDLE_TEXT_OF_MODERN_TIMES [dostęp: 12 IV 2020 r.].
Pogossian Z., The Frontier Existence of the Paulician Heretics, „Annual of Medieval Studies at CUE” 2000, t. 6, s. 203–206.
Rahman Tayyara A. el-, Muslim–Paulician Encounters and Early Islamic Anti-Christian Polemical Writings, „Islam and Christian–Muslim Relations” 2016, vol. 27, no. 4, s. 471–489.
Ramsay W.M., The Campaign of Basil I. against the Paulicians in 872 AD, „Classical Review” 1896, t. 10, s. 136–140.
Runciman S., Manicheizm średniowieczny, tłum. J. Prokopiuk, B. Zborski, Gdańsk 1999.
Starr J., An Eastern Christian Sect: The Athinganoi, „The Harvard Theological Review” 1936, t. 29.2, s. 93–106.
Ter-Mkrttschian K., Die Paulikianer im byzantinischen Kaiserreiche und verwandte ketzerische Erscheinungen in Armenien, Leipzig 1893.
Tsibranska-Kostova M., Paulicians between the Dogme and the Legend, „Studia Ceranea” 2017, t. 7, s. 229–263.
Vogt A., Basile Ie. Empereur de Byzance, Paris 1908.
Wolińska T., Sergius, the Paulician Leader, in the Account by Peter Of Sicily, „Studia Ceranea” 2019, t. 9, s. 123–140.
Шагинян А.К., Из истории еретического движения павликиан Армении – предшественников балканских богомилов, „Studia Slavica et Balcanica Petropolitana” 2010, t. 1(7), s. 157–164.
Бартикян Р.М., Источники для изучения павликианского движения, Ереван 1961.
Бартикян Р.М., Еще раз о происхождении имени „павликиане”, „Вестник общественных наук АН АрмССР” 1973, t. 2, s. 85–90.
Джурас В., Павликианство и тондракитство к истории двух ересей, „Богословский сборник” 2001, t. 7, s. 94–102.
Юзбашан K.H., Фотий о произхождении имени „павликиане”, „Herald of Social Science” 1973, t. 8, s. 87–90.
Юзбашан K.H., K произхождению имени „павликиане” [w:] Византийские очерки. Труды советских ученых к XIV конгрессу византинистов, ред. З.В. Удальцова, А.П. Каждан, Москва 1971, s. 213–235.
Юзбашян К.H., Тондракитское движение в Армении и павликиане, „Известия АН АрмССР” 1956, t. 9, s. 31–44.
Оганджанян А., Анализ одного псевдо-источника о павликианском учении, „Армянский гуманитарный вестник” 2012, t. 4, s. 174–188.
Станев К., Тракия през ранното средновековие, Фабер 2012.

Informacje

Informacje: Prace Historyczne, 2021, Numer 148 (2), s. 247 - 262

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:

Paulicjanie w Bizancjum – uciekinierzy i przesiedleńcy

Angielski:

Paulicians in Byzantium: The fleeing and the displaced

Autorzy

https://orcid.org/0000-0003-2927-8922

Teresa Wolińska
Uniwersytet Łódzki, Polska, ul. Narutowicza 65, 90-131 Łódź
https://orcid.org/0000-0003-2927-8922 Orcid
Wszystkie publikacje autora →

Uniwersytet Łódzki, Polska, ul. Narutowicza 65, 90-131 Łódź

Publikacja: 19.09.2023

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: CC BY-NC-ND ikona licencji

Udział procentowy autorów:

Teresa Wolińska (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski

Liczba wyświetleń: 800

Liczba pobrań: 863

<p> Paulicjanie w Bizancjum – uciekinierzy i przesiedleńcy</p>
Pobierz PDF Pobierz xml