FAQ

Obraz stosunków bizantyńsko-frankijskich w listach władców merowińskich do justyniana i. Część 2: „tytulatura”

Data publikacji: 14.01.2015

Prace Historyczne, 2014, Numer 141 (3), s. 599 - 617

https://doi.org/10.4467/20844069PH.14.028.2756

Autorzy

Mateusz Bętkowski
Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków
Wszystkie publikacje autora →

Tytuły

Obraz stosunków bizantyńsko-frankijskich w listach władców merowińskich do justyniana i. Część 2: „tytulatura”

Abstrakt

Byzantine-Frankish Relations Portrayed in the Letters Of MEROVINGIAN Monarchs yo Emperor Justinian I. Part 2: Titulature
 
The article is the second part of the study of diplomatic relations between Merovingian kings and the Byzantine Empire in the 6th century. The sources comprise three preserved letters from Frank rulers to Emperor Justinian I (527–565). The subject of the analysis is the titulature used in the correspondence. The diplomatic protocol can provide precise information about the relations between the two countries. Various opinions have been formulated on the subject of the titulature of the above-mentioned letters, treating them either as an expression of dependence of Franks on the empire, or as a provocative manifest of their independence. Those titles which refer to family relationships (pater, filius) are supposed to confirm the theory that the concept of the “family of dynasties” was used as an instrument of Byzantine domination. The following analysis points out that those theses should be approached with caution. The titulature seems to express the recognition of the honorary superiority of Byzantium yet without renouncing political independence by the Frank rulers.

Bibliografia

BIBLIOGRAFIA

Źródła

Agathiae Myrinaei Historiarium Librii Quinque, rec. R. Keydell, Berolini 1967.

Avitus, Epistulae [w:] Alcimi Ecdicii Aviti Viennensis episcopi opera quae supersunt, ed. R. Peiper, MGH Auctores Antiquissimi, t. VI/2, Berolini 1883, s. 29–103.

Avitus of Vienne, Letters and Selected Prose, transl. with an introduction and notes by D. Shanzer and I. Wood, Liverpool 2002.

Biblioteca Apostolica Vaticana, Pal. lat. 869, Epistolae Austrasicae, wersja zdigitalizowana na stronie: http://bibliotheca-laureshamensis-digital.de/bav/bav_pal_lat_869 (dostęp: 06.03.2013).

Epistolae Arelatenses genuinae, ed. W. Gundlach, MGH Epistolarum tomus III, Merowingici et Karolini aevi I, Berolini 1892, s. 1–83.

Epistolae Austrasicae, ed. W. Gundlach, Corpus Christianorum. Series Latina, vol. 117, Turnhout 1957, s. 405–470.

Epistolae Austrasicae, ed. W. Gundlach, (MGH) Epistolarum tomus III, Merovingici et Karolini aevi I, Berolini 1892, s. 110–153.

Epistolae aevi Merowingici collectae, ed. W. Gundlach, MGH Epistolarum tomus III, Merowingici et Karolini aevi I, Berolini 1892, s. 434–468.

Epistolae Wisigoticae, ed. W. Gundlach, MGH Epistolarum tomus III, Merowingici et Karolini aevi I, Berolini 1892, s. 658–690.

Historia Wambae Regis auctore Juliano episcopo Toletano, ed. B. Krusch, W. Levison, MGH Scriptorum rerum Merovingicarum, t. 5, Hannoverae–Lipsiae 1910, s. 486–535.

Jordanes, Getica, ed. Th. Mommsen, MGH Auctores Antiquissimi, t. 5, Hannoverae 1882, s. 53–138.

Magni Aurelii Cassiodori Senatoris Variarum libri duodecim, ed. A. Fridh, Corpus Christianorum, Series Latina, T. XCVI, Turnholti 1973.

Malchus, Fragmenta [w:] Fragmenta historicorum Graecorum, ed. C. Muller, vol. IV, Parisiis 1868, s. 111–132.

Procopius, History of the Wars [w:] Procopius, ed. H.B. Dewing, G. Downey, Cambridge–
–Massachusetts–London, 1914–1940.

Książki, monografie

Althoff G., Family, Friends and Followers: Political and Social Bonds in Early Medieval Europe, Cambridge 2004.

Barnwell P.S., Emperor, Prefects and Kings. The Roman West 395–565, London 1992.

Bury J.B., History of the Later Roman Empire from the Death of Theodosius to the Death of Justinian, vol. 2: From the Death of Theodosius to the Death of Justinian, New York 1958.

Du Cange et al., Glossarium mediæ et infimæ latinitatis, Niort 1883–1887.

Collins R., Hiszpania czasach Wizygotów 409–711, Warszawa 2007.

Coulanges F. de, L’invasion germanique et la fin de l’empire, Paris 1904.

Delmaire R., Les institutions du Bas-Empire Romain de Constantin à Justinen I, I: Les institutions civiles palatines, Paris 1995.

Diehl Ch., Justinien et La Civilisation Byzantine au VIe Siècle, Paris 1901.

Gasquet A., L’empire byzantin et la monarchie franque, Paris 1888.

Gillet A., Envoys and Political Communication in the Late Antique West, 411–533, Cambridge 2003.

Goubert P., Byzance avant l’islam, t. 2: Byzance et l’occident sous les successeurs de Justinien, I, Byzance et les Francs, Paris 1956.

Guilland R., Recherches sur les Institutions Byzantines, Berlin 1967.

Hunger H., Prooimion. Elemente der byzantinischen Kaiseridee in den Arengen der Urkunden, Wien 1964.

Jones A.H.M., The Later Roman Empire (284–610 A.D.), Baltimore 1986.

Koch P., Die Byzantinischen Beamtentitel von 400 bis 700, Jena 1903.

Lapis B., Rex utilis. Kryteria oceny władców germańskich we wczesnym średniowieczu (od połowy V do początku VIII wieku), Poznań 1986.

Le Jan R., Famille et pouvoir dans le monde franc (VIIe–Xe siècle), Paris 1995.

Lounghis T.C., Les ambassades byzantines en Occident depuis la fondation des États barbares jusqu’aux Croisades (407–1096), Athènes 1980.

McCormick M., Eternal victory: Triumphal rulership in late antiquity, Byzantium and the early medieval West, Cambridge 1986.

Moszczeńska W., Arystokracja państwie Franków za dynastii Merowingów, „Rozprawy Historyczne Towarzystwa Naukowego Warszawskiego”, t. 11, z. 1, Warszawa 1932.

Polek K., Frankowie ziemie nad środkowym Dunajem, Kraków 2007.

Prostko-Prostyński J., Utraeque res publicae. The emperor Anasstasius I’ Gothic Policy, Poznań 1994.

Rösch G., ONOMA BAΣIΛEIAΣ. Studien zum offiziellen gebrauch der kaisertitel in pätaniker und frühbyzantinischer zeit, Wien 1978.

Stein E., Geschichte des spätrömischen Reiches, t. 2: Histoire du Bas-Empire: De la disparition de l’Empire d’Occident à la mort de Justinien (476–565), Paris 1949.

Treitinger O., Die oströmische Kaiser- und Reichsidee nach ihrer Gestaltung im höfischen Zeremoniell, Jena 1938.

Wallace-Hadrill J.M., The Long-Haired Kings and other Studies in Frankish History, London 1962.

Wickham Ch., Framing the Early Middle Ages Europe and the Mediterranean 400–800, Oxford 2005.

Wielers M.Zwischenstaatliche Beziehungsformen im frühen Mittelalter: Pax, Foedus, Amicitia, Fraternitas, München 1959.

Wilczyński M., Germanie służbie zachodniorzymskiej V w.n.e., Kraków 2001.

Wolfram H., Historia Gotów, tłum. R. Darda-Staab, I. Dębek, K. Berger, Warszawa–
Gdańsk 2003.

Wolfram H., Intitulatio: Lateinische Königs- und Fürstentitel bis zum Ende des 8. Jahrhunderts, Graz–Wien–Köln 1967.

Wood I., Królestwa Merowingów 450–751, tłum. M. Wilk, Warszawa 2009.

Prace zbiorowe

Berger A., Illustris [w:] Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaften, hrsg. von A. Pauly, G. Wissowa, Stuttgart–München 1893–1978, Halbband 17, szp. 1070–
1085.

Chrysos E., Byzantine diplomacy, A. D. 300–800: means and ends [w:] Byzantine Diplomacy, ed. J. Shephard, S, Franklin, Cambridge 1990, s. 25–39.

Chrysos E., Legal Concepts and Patterns for the Barbarians’ Settlement on Roman Soil [w:] Das Reich und die Barbaren, ed. E. Chrysos, A. Schwarcz, Wien–Köln–Böhlau 1989, s. 13–23.

Claude D., Familiäre Beziehungen zwischen dem Kaiser und barbarischen Herrschern [w:] Das Reich…, s. 25–56.

Collins R., Theodebert ‘Rex Magnus Francorum’ [w:] Ideal and reality in Frankish and Anglo-Saxon Society. Studies presented to J.M. Wallace-Hadrill, ed. P. Wormald with D. Bullough, R. Collins, Oxford 1983.

Grala H., Uniwersalizm wschodni (idea cesarstwa powszechnego kręgu cywilizacji bizantyńskiej) [w:] Pamiętnik XV Powszechnego Zjazdu Historyków Polskich, Toruń 1995, t. 1, cz. 1, s. 139–145.

Greatrex G., Byzantium and the East in the Sixth Century [w:] The Cambridge Companion to Age of Justinian, ed. M. Maas, Cambridge 2005, s. 477–509.

Macrides R., Dynastic marriages and political kinship [w:] Byzantine Diplomacy…, s. 269.

Scheibelreiter G., Vester est populsu meus. Byzantinische Reichsideologie und germanisches Selbstverständnis [w:] Das Reich…, s. 203–220.

Wolfram H., Waffensohn [w:] „Reallexikon der Germanischen Altertumskunde”, hrsg. von H. Beck, D. Geuenich, H. Steuer, vol. 33, Berlin–New York 2006, s. 49–51.

Wood I., Administration, law and culture in Merovingian Gaul [w:] The Uses of Literacy in Early Medieval Europe, ed. R. McKitterick, Cambridge 1990, s. 63–81.

 

Czasopisma

Dölger F., Die „Familie der Könige” im Mittelalter, „Historisches Jahrbuch (Münster) 1940, Bd. 60, s. 397–420.

Gundlach W., Die Sammlung der “Epistolae Austrasicae, „Neues Archiv der Gesellschaft für ältere deutsche Geschichtskunde (Hannover) 1888, Bd. 13, s. 365–387.

Helm R., Untersuchungen über den auswärtigen diplomatischen Verkehr des römischen Reiches im Zeitalter der Spätantike, „Archiv für Urkundenforschung” (Berlin–Leipzig) 1932, Bd. 12, s. 375–436.

Serejski M., Idea „Imperium Romanum” Galii merowińskiej VI wieku, „Przegląd Historyczny” (Warszawa) 1925, nr 25, s. 277–278.

Strzelczyk J., Barbarzyńcy – nie przeciwieństwo, lecz składnik późno antycznego Cesarstwa, „Kwartalnik Historyczny” (Warszawa) 1991, t. 98, nr 3, s. 103–108.

Informacje

Informacje: Prace Historyczne, 2014, Numer 141 (3), s. 599 - 617

Typ artykułu: Oryginalny artykuł naukowy

Tytuły:

Polski:
Obraz stosunków bizantyńsko-frankijskich w listach władców merowińskich do justyniana i. Część 2: „tytulatura”
Angielski:

Byzantine-Frankish Relations Portrayed in the Letters Of MEROVINGIAN Monarchs yo Emperor Justinian I. Part 2: Titulature

Autorzy

Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Polska, ul. Gołębia 24, 31-007 Kraków

Publikacja: 14.01.2015

Status artykułu: Otwarte __T_UNLOCK

Licencja: Żadna

Udział procentowy autorów:

Mateusz Bętkowski (Autor) - 100%

Korekty artykułu:

-

Języki publikacji:

Polski